Vikipedio

Andy Warhol

usona artisto

Andy Warhol, realnome: Andrew Warhola (naskiĝis la 6-an de aŭgusto, 1928 en Picburgo, mortis la 22-an de februaro, 1987 en Novjorko) estis usona popartisto, pentristo, film-faristo, eldonisto, kaj unu el la ĉefuloj de la arta movado konata kiel pop-arto.

Andy Warhol
Persona informo
Andy Warhol
Naskonomo Andrew Warhola Jr.
Naskiĝo 6-an de aŭgusto 1928 (1928-08-06)
en Picburgo
Morto 22-an de februaro 1987 (1987-02-22) (58-jaraĝa)
en Nov-Jorko
Mortis pro naturaj kialoj vd
Mortis per kora misritmo vd
Tombo St. John the Baptist Byzantine Catholic Cemetery vd
Religio Byzantine Catholic vd
Etno Lemkos • blankaj Usonanoj vd
Lingvoj usona angla • angla vd
Ŝtataneco Usono vd
Alma mater Universitato Carnegie Mellon • Schenley High School • Carnegie Mellon School of Art vd
Partio Demokrata Partio vd
Subskribo Andy Warhol
Memorigilo Andy Warhol
Familio
Patro Andrej Warhola vd
Patrino Julia Warhola vd
Gefratoj Paul Warhola • John Warhola vd
Amkunulo Billy Name • John Giorno • Jed Johnson vd
Parencoj James Warhola vd
Profesio
Okupo filmreĝisoro • pentristo • fotisto • filmproduktoro • skulptisto • vidartisto • ĉefkameraisto • scenaristo • taglibristo • dezajnisto • grafikartisto • kinisto • gravuristo • desegnisto • ilustristo • ludartisto • instalada artisto • aŭtoro • komercisto • produktoro vd
Laborkampo gravurado • pentrado • filmo • grafiko • fasonado • poparto vd
Aktiva en Parizo • Picburgo • Nov-Jorko vd
Verkado
Verkoj Campbell's Soup Cans II ❦
Chelsea Girls ❦
Exploding Plastic Inevitable ❦
Marilina diptiko ❦
Shot Marilyns vd
En TTT Oficiala retejo vd
vd Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Liaj verkoj esploras la rilaton inter arta esprimo, famulkulturo kaj reklamado tiom prospera ĉirkaŭ la 1960-aj jaroj. Post sukcesa kariero kiel komerca ilustristo, Warhol iĝis fama kaj foje kontestata artisto. The Andy Warhol Museum (La Muzeo Andy Warhol) en sia naska grandurbo, Picburgo, Pensilvanio, aranĝas ampleksan permanentan kolekton de arto kaj arkivoj. Ĝi estas la plej granda muzeo en Usono dediĉita al ununura artisto.

La arto de Warhol ampleksis multajn formojn de amaskomunikilaro, inkluzive de mandesegnado, pentrado, presaĵkreado, fotarto, silkrastrumo, skulptarto, kino, kaj muziko. Li ankaŭ estis pioniro en komputil-generita arto uzante Amiga komputilojn kiuj estis lanĉitaj en 1984, du jarojn antaŭ lia morto. Li fondis Interview Magazine kaj estis la verkinto de multaj libroj, inkluzive de The Philosophy of Andy Warhol (La Filozofio de Andy Warhol) kaj Popism: La Warhol Sixties. Li administris kaj produktis la Velvet Underground, rokmuzikan grupon kiu havis fortan influon sur la evoluo de punkroka muziko. Li ankaŭ estas fama kiel samseksema viro kiu vivis malkaŝe kiel tia antaŭ la samseksema liberiga movado. Lia studio, The Factory, estis fama renkontiĝejo kiu kunigis eminentajn intelektulojn, reĝinjojn, dramistojn, boheman stratpopolon, Holivudo-famulojn, kaj riĉajn patronojn.

Warhol estis la temo de multaj retrospektivaj ekspozicioj, libroj, kaj dokumentaj filmoj kiaj I Shot Andy Warhol. Li elpensis la vaste uzitan esprimon "15 minutojn da famo". Multaj el liaj kreaĵoj estas tre kolekteblaj kaj tre valoraj. La plej alta prezo iam pagita por Warhol-pentraĵo estas 105 milionoj da usonaj dolaroj por kanvaso (1963) titolita "Silver Car Crash (Double Disaster)".[1] Artikolo en The Economist (2009) priskribis Warhol kiel la "prognozilon de la artmerkato".[2] La verkoj de Warhol inkludas kelkajn el la plej multekostaj pentraĵoj iam venditaj.

Biografio redakti

Komenca vivo (1928–1949) redakti

 
Infanaĝa hejmo de Warhol. 3252 Dawson Street, Suda Oaklando de Picburgo, Pensilvanio

Andy Warhol (naske Andrej Varhola, Jr.) estis naskiĝinta la 6-an de aŭgusto 1928 en Picburgo, Pensilvanio.[3] Li estis la kvara filo de Andrej Varhola[4] (usonigita kiel Andrew Warhola, Sr., 1889-1942)[5] kaj Júlia (naske Zavacká, 1892-1972),[6] kies unua filo estis naskiĝinta en ilia patrujo kaj mortis antaŭ ol ilia movo al Usono. Andy havis du pli aĝajn fratojn, Paul (26a de junio 1922 - 30a de januaro, 2014) kaj John Warhola (31a de majo, 1925 - 24a de decembro 2010).

Andy estis filo de laboristaj ukrainaj (ruten-ukrainaj enmigrintoj nome Lemkoj)[7][8][9] el la vilaĝo Miková, tiam Mikó, apud Medzilaborce (nuna nordorienta Slovakio tiama Aŭstrio-Hungario). La patro de Warhol enmigris al Usono en 1914, kaj lia patrino aliĝis al li en 1921, post la morto de la geavoj de Warhol. La patro de Warhol laboris en karbominejo. La familio vivis ĉe 55 Beelen Street kaj poste ĉe 3252 Dawson Street en la Oaklanda najbarejo de Picburgo.[10] La familio estis bizancaj katolikoj kaj ĉeestis ĉe la Katolika Preĝejo de Sankta Johano Krisostomo de Picburgo. Andy Warhol havis du pli aĝajn fratojn - Pavol (Paul), la plej aĝa, estis naskiĝinta antaŭ ol la familio elmigris; Ján estis naskita en Picburgo. La filo de Pavol, James Warhola, iĝis sukcesa infanlibra ilustristo. Ĉirkaŭ 1939, li komencis kolekti aŭtografitajn kartojn de kinosteloj.

En la lerneja tria grado, Warhol havis la malsanon koreon de Sydenham (konata ankaŭ kiel la Danco de Sankta Vito), nome la nervosistema malsano kiu kaŭzas kontraŭvolajn movadojn de la ekstremaĵoj, kiu verŝajne estas komplikaĵo de skarlatino kiu kaŭzas haŭtopigmentaĵan makulecon.[11] Li iĝis hipokondriulo, evoluigante timon de hospitaloj kaj kuracistoj. Ofte litmalsana kiel infano, li iĝis forpelita el la lernejo kaj ligiĝis kun sia patrino.[12] En tempoj kiam li estis enŝlosita al lito, li pentris, aŭskultis la radion kaj kolektis bildojn de filmosteluloj ĉirkaŭ sia lito. Warhol poste priskribis tiun periodon kiel gravegan en la evoluo de sia personeco, kapablaro kaj preferoj. Kiam Warhol estis 13jaraĝa, lia patro mortis en akcidento.[13]

Kiel adoleskanto, Warhol studentiĝis ĉe Schenley High School en 1945. Post studentiĝado ĉe mezlernejo, liaj intencoj estis studi artedukon en la Universitato de Picburgo en la espero iĝi artinstruisto, sed liaj planoj ŝanĝiĝis kaj li enskribiĝis en la Carnegie Institute of Technology (Instituto de Teknologio Carnegie) en Picburgo, nun konata kiel Carnegie Mellon University, kie li studis reklaman arton. Dum sia tempo tie, Warhol aliĝis al la kampusaj Modern Dance Club kaj Beaux Arts Society.[14] Li ankaŭ servis kiel arta direktoro de studenta arta gazeto, Cano, ilustraciante kovrilon Arkivigite je 2015-03-05 per la retarkivo Wayback Machine en 1948 kaj tutpaĝan internan ilustracion en 1949.[15] Tiuj eble estis liaj unuaj du publikigitaj artaĵoj.[16]

En 1949, li gajnis Bakalaŭron pri Belartoj en bilda dezajno.[17] En 1949, li moviĝis al Novjorko kaj komencis karieron en revuilustraĵo kaj reklamado. La urbo donis al li tuj diversajn okazojn por famiĝi en la mondo de la reklamado, laborante por revuoj kiel Vogue kaj Glamour.

1950-aj jaroj redakti

Dum la 1950-aj jaroj, Warhol akiris famon pro siaj arbitraj inkdesegnaĵoj de ŝuanoncoj. Tiuj estis faritaj laŭ loza, makul-inka stilo, kaj aperis en kelkaj el liaj plej fruaj ekspozicioj ĉe la Galerio Bodley en Novjorko. Kun la samtempa rapida vastiĝo de la muzikindustrio kaj la enkonduko de la vinildisko, hifio, kaj stereofonaj registradoj, RCA Records dungis Warhol, kune kun alia sendependa artisto, nome Sid Maurer, por dezajni diskkovraĵojn kaj varbajn materialojn.[18]

Warhol estis frua adoptanto de la serigrafia pres-procezo kiel tekniko por farado de pentraĵoj. Lia plej frua silkrastrumo en pentraĵo implikis mandesegnitajn bildojn kvankam tio baldaŭ progresis al la uzo de fotografe derivitaj serigrafiaĵoj en pentraĵoj. Antaŭ enirado de la kampo de belartoj, la reklamgrafika fono de Warhol ankaŭ implikis novigajn teknikojn por bildokreado kiuj estis iom rilataj al presaĵaj teknikoj. Dum farado de komercaj objektoj por reklamado Warhol elpensis teknikon kiu rezultigis karakterizajn bildojn. Liaj figuroj utiligitaj en reklamado ofte estis efektivigitaj per surŝmirado de inko al papero kaj tiam makuligante la inkon dum daŭre malseke. Tio estis simila al preskreada procezo sur la plej rudimenta skalo.[19]

La laboro de Warhol kaj kiel grafikan dezajniston kaj poste bona artisto montras neformalan aliron al bildokreado, en kiu ŝanco ludas rolon kaj eraroj kaj pretervolaj markoj estas toleritaj. La rezulta figuraĵo en kaj la reklamgrafiko de Warhol kaj poste en liaj belartaj klopodoj estas ofte plena je neperfekteco - makuloj kaj ŝmirmakuloj ofte povas esti trovitaj. En lia libro POPism Warhol skribas, "Kiam vi faras ion ekzakte malĝusta, vi ĉiam trovas ion."[20][21][22]

1960-aj jaroj redakti

 
Warhol (maldekstre) kaj Tennessee Williams (dekstre) parole sur la ŝipo France, 1967; fone: Paul Morrissey.

Li komencis elmontri sian laboron dum la 1950-aj jaroj. Li okazigis ekspoziciojn ĉe la Galerio Hugo,[23] kaj ĉe la Galerio Bodley[24] en Novjorko kaj en Kalifornio por sia unua okcidentmarborda galeria ekspozicio[25][26] kiu okazis la 9-an de julio 1962, en la Galerio Ferus de Los-Anĝeleso. La ekspozicio markis lian okcidentmarbordan debuton de poparto.[27]

La unua novjorka soloa poparta ekspozicio de Andy Warhol estis gastigita ĉe la Galerio Stable de Eleanor Ward ekde la 6a ĝis la 24a de novembro 1962. La ekspozicio inkludis la verkojn Marilina diptiko, 100 sup-skatoloj, 100 Koka-kolao-boteloj, kaj 100 dolarbiletoj. Ĉe la ekspozicio de la Galerio Stable, la artisto renkontis por la unua fojo poeton John Giorno kiu ĉefrolos en la unua filmo de Warhol, nome Sleep, en 1963.[28]

Estis dum la 1960-aj jaroj kiam Warhol komencis produkti pentraĵojn de ikonecaj usonaj objektoj kiaj ekzemple dolarbiletoj, fungonuboj, elektraj seĝoj, supoladoj Campbell, Koka-kolao-boteloj, famuloj kiaj ekzemple Marilyn Monroe, Elvis Presley, Marlon Brando, Troy Donahue, Muhammad Ali, kaj Elizabeth Taylor, same kiel gazettitolojn aŭ fotojn de policaj hundoj atakantaj porcivitanrajtajn manifestacianojn. Dum tiuj jaroj, li fondis sian studion, "The Factory" (La Fabrikejo) kaj kolektis koncerne lin larĝan gamon de artistoj, verkistoj, muzikistoj, kaj kontraŭkulturaj famuloj. Lia laboro iĝis populara kaj kontestata. Warhol tion jenan diris koncerne Koka-kolaon:

 
„ Kio estas bonega koncerne tiun landon estas ke Ameriko komencis la tradicion kie la plej riĉaj konsumantoj aĉetas esence la samajn aĵojn kiel la plej malbonaj. Vi povas esti spektanta televidon kaj vidi Koka-kolaon, kaj vi scias ke la prezidanto trinkas Koka-kolaon, Liz Taylor trinkas Koka-kolaon, kaj oni ĵus pensas, ke ankaŭ vi povas trinki Koka-kolaon. Kolao estas Kolao kaj neniu monsumo povas ricevigi al vi pli bonan Kolaon ol tiu kiun la ĉifonulo ĉe la angulo trinkas. Ĉiuj Kolaoj estas la samaj kaj ĉiuj Kolaoj estas bonaj. Liz Taylor scias ĝin, la prezidanto scias ĝin, la ĉifonulo scias ĝin, kaj vi scias ĝin.[29] ”

La Muzeo de Moderna Arto de Novjorko aranĝis Simpozion pri poparto en decembro 1962 dum kiuj artistoj kiel Warhol estis atakitaj por "kapitulaci" al konsumismo. Kritikistoj estis ŝokitaj per la senkaŝa brakumo de Warhol al la merkatkulturo. Tiu simpozio fiksis la tonon por la publika ricevo de Warhol. Dum la jardeko iĝis ĉiam pli klare ke okazis profunda ŝanĝo en la kulturo de la arta mondo, kaj ke Warhol estis en la centro de tiu ŝanĝo.

Pivota okazaĵo estis la ekspoziciaĵo La Amerika Superbazaro (The American Supermarket) (1964) spektaklo okazigita en la galerio de Upper East Side de Paul Bianchini. La spektaklo estis prezentita kiel tipa usona malgranda superbazara medio, krom ke ĉio en ĝi - la produktoj, konservaĵoj, viando, afiŝoj sur la muro, ktp. - estis kreita fare de ses eminentaj popartistoj de la tempo, inter ili la kontestataj (kaj similmensaj) Billy Apple, Mary Inman, kaj Robert Watts. La pentraĵo de Warhol el ladskatolo da la supo de Campbell kostis 1,500 usonaj dolaroj dum ĉiu aŭtografis ladskatolon ŝanĝitan en 6 USD. La ekspoziciaĵo estis unu el la unua aro da okazaĵoj kiuj rekte alfrontis la popolon pri kaj poparto kaj la plurjara demando de kiu arto estas.

Kiel reklamartisto en la 1950-aj jaroj, Warhol uzis helpantojn por pligrandigi sian produktivecon. Kunlaborado restos difinan (kaj polemikan) aspekton de liaj verkadaj metodoj tra sia kariero; tio estis partikulare vero en la 1960-aj jaroj. Unu el la plej ĉefaj kunlaborantoj dum tiu periodo estis Gerard Malanga. Malanga helpis la artiston ĉe la produktado de serigrafiaĵoj, filmoj, skulptaĵoj, kaj aliaj verkoj ĉe "The Factory," nome la studio de Warhol kovrita kaj farbita el aluminifolio kaj arĝentokoloroj ĉe la 47a Strato (poste translokigita al Broadway). Aliaj membroj de la varhola faktorio estis Freddie Herko, Ondine, Ronald Tavel, Mary Woronov, Billy Name, kaj Brigid Berlin (el kiu ŝajne li havis la ideon registri siajn telefonajn konversaciojn).[30]

Dum la 1960-aj jaroj, Warhol ankaŭ arigis grupon de bohemiaj kaj kontraŭkulturaj stravaganculoj al kiuj li atribuis la nomigon de "Supersteluloj", kiaj Nico, Joe Dallesandro, Edie Sedgwick, Viva, Ultra Violet, Holly Woodlawn, Jackie Curtis, kaj Candy Darling. Tiuj ĉiuj homoj partoprenis en la Factory filmoj, kaj kelkaj — kiel Berlin — restis amikoj de Warhol ĝis lia morto. Gravaj figuroj en la novjorka subgrunda art/kina etoso, kiaj la verkisto John Giorno kaj filmofaristo Jack Smith, ankaŭ aperas en la varholaj filmoj de la 1960-aj jaroj, montrante la varholajn konektojn al diversa gamo de artaj scenoj dum tiu tempo. Malpli bone konata estis lia subteno kaj kunlaborado kun kelkaj dekjaruloj dum tiu epoko, kiuj poste atingos elstarecon en la vivo kiaj la verkisto David Dalton,[31] photographer Stephen Shore[32] kaj la artistino Bibbe Hansen (patrino de popmuzikisto Beck).[33]

La Exploding Plastic Inevitable, kelkfoje simple nomata Plastic Inevitable aŭ EPI, estis serio de plurmediaj eventoj organizitaj de Andy Warhol inter 1966 kaj 1967, kun muzikaj prezentoj de The Velvet Underground kaj Nico, projekcioj de la filmoj de Warhol, kaj danco kaj agadoj, precipe de Mary Woronov kaj Gerard Malanga.

Atenco redakti

La 3-an de junio 1968, la artistino, verkistino kaj radikala feministo Valerie Solanas, pafis al Andy Warhol kaj al lia tiama partnero Mario Amaya, arta kritikisto kaj komisaro en la varhola studio.[34] Antaŭpafe, Solanas estis marĝena figuro en la scenejo de la Factory. Ŝi aŭtoris en 1967 la S.C.U.M. Manifeston,[35] nome deklaro por separatisma feminismo kiu postulis la nuligon de viroj; kaj ŝi estis aperinta en la varhola filmo de 1968 nome I, a Man. La saman tagon de la atako, pli frue, Solanas estis foririnta el la Factory post peti la redonon de scenaro kiun ŝi estis doninta al Warhol. Tiu scenaro ŝajne estis perdita.[36]

Ambaŭ pretervivis la okazaĵon, eĉ se Andy Warhol serioze vundiĝis. Amaya ricevis nur minorajn vundojn kaj estis elhospitaligita poste la saman tagon. Warhol estis pli serioze vundita pro la atako kaj malfacile survivis: kirurgoj malfermis lian bruston kaj masaĝis lian koron por helpi ĝian movadon denove. Li suferis fizikajn rezultojn dum la resto de sia vivo, kaj eĉ devis vesti kirurgian korseton.[11] La publikaj aperoj de Warhol post tio draste malpliiĝis. La pafado profunde tuŝis la vivon kaj arton de Warhol.[37][38]

Solanas estis arestita la tagon post la atako. Kiel klarigo, ŝi diris, ke Warhol "havis tro multan kontrolon super mia vivo." Ŝi estis fine kondamnita al tri jaroj sub la kontrolo de novjorka aŭtoritato por kondutokorekto, sed poste denove malbone kondutis, estis denove arestita kaj finfine falis en forgeson.

Post la pafado, la scenejo de la Factory iĝis multe pli kontrolita, kaj por multaj la faktoriaj 1960-aj jaroj finis.[38]

Warhol komparis sian preskaŭ mortigan sperton al la maniero kiel homoj rigardas televidon aŭ filmojn. Oni supozas, ke tio ne estas reala, sed li vidis tion kiel realo.[39]

1970-aj jaroj redakti

 
Andy Warhol kaj Jimmy Carter en 1977

Kompare al sukcesoj kaj skandaloj de Warhol en la 1960-aj jaroj, la 1970-aj jaroj estis multe pli trankvila jardeko, ĉar li iĝis pli entreprenema. Laŭ Bob Colacello, Warhol dediĉis multe de sia tempo al serĉado de novaj, riĉaj patronoj por portretaj komisioj aŭ mendoj — kiaj tiuj de la Ŝaho de Irano Mohammad Reza Pahlavi, lia edzino la imperiestrino Farah Pahlavi, lia fratino Princino Ashraf Pahlavi, Mick Jagger, Liza Minnelli, John Lennon, Diana Ross, kaj Brigitte Bardot.[40] La fama portreto fare de Warhol de la fama ĉina komunista estro Mao Zedong estis kreita en 1973. Li ankaŭ fondis, kun Gerard Malanga, la gazeton Interview, kaj publikigis The Philosophy of Andy Warhol (1975). Jen por ekzemplo ideo propra de la nova tempo esprimita en la libro: "Fari monon estas arto, kaj labori estas arto kaj bona negoco estas la plej bona arto."[41]

Warhol kutimis diboĉi ĉe diversaj noktejoj en Novjorko, kiaj Max's Kansas City; kaj, poste en la 1970-aj, Studio 54.[42] Li estis ĝenerale rigardata kiel trankvila, timida, kaj pordetala observanto. Artokritikisto Robert Hughes nomis lin "la blanka talpo de Union Square."[43]

Kun sia dumlonge amiko Stuart Pivar, Warhol fondis la Novjorkan Akademion de Arto en 1979.[44][45]

1980-aj jaroj redakti

Warhol ĝuis re-aperon de kritika kaj financa sukceso en la 1980-aj jaroj, parte pro sia afineco kaj amikeco kun nombrajn fekundaj pli junaj artistoj, kiuj estis hegemoniaj ĉe la altpreza novjorka arto de la 1980-aj jaroj: Jean-Michel Basquiat, Julian Schnabel, David Salle kaj aliaj tiele nomitaj Novekspresionistoj, same kiel membroj de la movado de Transavangardo en Eŭropo, kiaj Francesco Clemente kaj Enzo Cucchi.

Ĉirkaŭ tiu periodo, Warhol estis kritikita pro iĝi simpla "negocartisto".[46] En 1979, reviziantoj malamis liajn ekspoziciojn de portretoj de gravuloj kaj famuloj de la 1970-aj jaroj, kiel supraĵaj, facilaj kaj komercaj, sen profundeco aŭ indiko de la gravo de la portretitoj. Ili kritikis ankaŭ lian ekspozicion de 1980 de 10 portretoj ĉe la Juda Muzeo en Novjorko, titolita Jewish Geniuses (judaj geniuloj), kiujn Warhol — kiu estis neinteresitaj en judismo aŭ judoj — estis prskribinta en sia taglibro kiel "They're going to sell" (vendeblaj).[46] Poste, tamen, kelkaj kritikistoj ekrigardis la supraĵecon kaj komercecon de Warhol kiel "the most brilliant mirror of our times" (la plej brila spegulo de niaj tempoj) asertante ke "Warhol estis kaptinta ion nerezistebla pri la zeitgeist de la usona kulturo en la 1970-aj jaroj."[46]

Warhol ankaŭ ege montris intensan kliniĝon al la Holivuda glamuro. Li iam diris: "I love Los Angeles. I love Hollywood. They're so beautiful. Everything's plastic, but I love plastic. I want to be plastic" (Mi amas Los-Anĝeleson. Mi amas Holivudon. Ili estas tiom belaj. Ĉio estas plasta, sed mi amas plaston. Mi volas esti plasta).[47]

Morto redakti

Li mortis en Novjorko la 22an de februaro 1987, post esti realiginta Last Supper, inspirita de "La lasta vespermanĝo" de Leonardo da Vinci.

 
Varhola tombo ĉe la Bizanca Katolika Tombejo Sankta Johano.
 
Statuo de Andy Warhol en Bratislavo, Slovakujo.

Warhol mortis en Novjorko precize je 6:32 la 22an de Februaro, 1987. Laŭ novaj informoj, li estis bone rekuperiĝinta el rutina galvezika kirurgio ĉe la Novjorka Hospitalo antaŭ mortiĝi dumdorme pro subita post-operacia kormisritmo.[48] Antaŭ tiu diagnozo kaj operacio, Warhol prokrastigis solvi siajn galvezikajn problemojn, ĉar li timegis eniri hospitalojn kaj eĉ viziti kuracistojn.[44] Lia familio plendis kontraŭ la hospitalo pro maltaŭga zorgado, dirante ke la misritmo estis okazigita de malkonvena zorgado kaj troa akvigo.[49] Tiu kazo pro malbona praktiko estis tuj eljuĝistigita; la familio de Warhol ricevis nepublikigitan kvanton da mono.[50]

La korpo de Warhol estis portata al Picburgo fare de liaj fratoj por funebro. La adiaŭo okazis ĉe la Funebrejo Thomas P. Kunsak kaj temis pri ceremonio de malferma ĉerko. Tiu estis solida bronzaĵo kun orkoloraj teniloj kaj blanka subŝtofaĵo. Warhol estis ege lukse vestita kun okulvitroj. Li tenis poze malgrandan preĝolibron kaj ruĝan rozon. La funebra liturgio okazis ĉe la Bizanca Katolika Preĝejo de la Sankta Spirito de la North Shore de Picburgo. La laŭdo estis farita de monsinjoro Peter Tay. Parolis ankaŭ Yoko Ono kaj John Richardson. La ĉerko estis kovrita el blankaj rozoj kaj asparagaj plantoj. Post la liturgio, la ĉerko estis kondukita al la Bizanca Katolika Tombejo Sankta Johano en Bethel Park, suda ĉeurbo de Picburgo.

Ĉe la tombo, la pastro faris mallongan preĝon kaj ŝprucis sanktigitan akvon supre. Paige Powell lasis en la tombon kopion de gazeto Interview, T-ĉemizon Interview kaj botelon de la parfumo de Estée Lauder nome "Beautiful". Warhol estis entombigita ĉe siaj gepatroj. Okazis memorservo en Manhatano por Warhol la 1an de Aprilo 1987 ĉe la Katedralo Sankta Patriko (Novjorko).

Verkaro redakti

Andy Warhol postlasis enorman verkaron inter kiuj pentraĵoj, filmoj, diversaj produktaĵoj el The Factory, muziko, libroj kaj aliaj presaĵoj, aliaj komunikiloj, kiaj desegnoj, skulptaĵoj, sonregistraĵoj, temporegistriloj, televidaj programoj, modo, performaĵoj, teatraĵoj, fotoj kaj komputiluzado. Kiel produktisto kaj produktoro li eldonis gazetojn, kaj produktoris muzikon kaj la verkojn de aliaj artistoj.

Persona vivo redakti

Lia vivo estis kurioza por scivolemo, ekzemple rilate al privataj aferoj kiaj tre specifa sekseco, religia kredo, kolektemo kaj negoca agado. Ĝi kaj lia verkaro estis tialo por aperigo en diversstilaj filmoj, dokumentaloj, poŝtmarkoj, skulptaĵoj, muzeoj, nomo de ponto en Picburgo ktp.

Filmoj redakti

Referencoj redakti

  1. ↑ "Andy Warhol painting sells for $105M", New York Daily News, 13a de Novembro 2013. Kontrolita 13a de Novembro 2013.
  2. ↑ "A special report on the art market: The Pop master's highs and lows", The Economist, 26a de Novembro 2009. Kontrolita 14a de Aŭgusto 2010.
  3. ↑ Andy Warhol: Biography. Andy Warhol Foundation for the Visual Arts (2002). Arkivita el la originalo je 2010-07-24. Alirita 2015-04-05.
  4. ↑ Elder brother of Andy Warhol, who raised young artist, dies aged 85 // Publikigita de Associated Newspapers Ltd
  5. ↑ Biography. Warhola.com. Alirita 14a de Aŭgusto, 2010.
  6. ↑ Mother. Warhola.com. Alirita August 14, 2010.
  7. ↑ Paul Robert Magocsi, Ivan Pop, [1], University of Toronto Press, 2002
  8. ↑ Jane Daggett Dillenberger, 22+biography&hl=en&ei=Hdg8TaXvF8WL4ga2g5nnCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CEEQ6AEwAw#v=onepage&q=Warhol%20%22Rusyn%22%20biography&f=false Religious Art of Andy Warhol, Continuum International Publishing Group, 2002, p.7
  9. ↑ Influence of Andy Warhol's Carpatho-Rusyn Heritage ĉe YouTube
  10. ↑ Bockris, Victor. (1989) The life and death of Andy Warhol. New York City: Bantam Books, p. 4–5. ISBN 0-553-05708-1. OCLC 19631216.
  11. ↑ 11,0 11,1 biography. warhol. Arkivita el la originalo je 2013-01-06. Alirita 13a de Januaro, 2013.
  12. ↑ Guiles, Fred Lawrence. (1989) Loner at the ball: the life of Andy Warhol. Londono: Bantam Books. ISBN 0-593-01540-1. OCLC 19455278.
  13. ↑ The Prince of Pop Art. Arthistoryarchive.com. Arkivita el la originalo je 7a de Julio, 2010. Alirita 14a de Aŭgusto, 2010.
  14. ↑ Andy Warhol: The College Years. Alirita 9a de Februaro 2015.
  15. ↑ 9a Feb 2015: The Daily Pic. Alirita 9a de Februaro 2015.
  16. ↑ 9a Feb, 2015: The Daily Pic. Alirita 9a de Februaro 2015.
  17. ↑ Colacello, Bob (1990), p. 19
  18. ↑ Oldham, Andrew. (2002) 2Stoned. London: Secker and Warburg. ISBN 0-436-28015-9. OCLC 50215773.
  19. ↑ "The blotted line, a primitive type of printing—literally a "press"—was, when he devised it, a way for Andy ..."; ''Pop: The Genius of Andy Warhol'' de Tony Scherman, David Dalton. Books.google.com.
  20. ↑ POPism: the Warhol sixties; Andy Warhol, Pat Hackett; p 362.
  21. ↑ "MSNBC The Arts Warhol's dollar bills painting fetches millions 11/12/2009", Today.msnbc.msn.com. Kontrolita 4a de Decembro, 2013.
  22. ↑ Pop: The Genius of Andy Warhol; Tony Scherman, David Dalton; HarperCollins, 2010.
  23. ↑ Warhol biography, Gagosian Gallery Konsultita la 24an de Marto, 2011
  24. ↑ Bodley Gallery Warhol exhibition announcement Konsultita la 24an de Marto, 2011
  25. ↑ Angell, Callie. (2006) Andy Warhol screen tests: the films of Andy Warhol: catalogue raisonné. New York City: Harry N. Abrams, Inc., p. 38. ISBN 0-8109-5539-3. OCLC 61162132.
  26. ↑ Livingstone, Marco. (1992) Pop art: an international perspective. New York City: Rizzoli, p. 32. ISBN 0-8478-1475-0. OCLC 25649248.
  27. ↑ Lippard, Lucy R.. (1970) Pop art. Londono: Thames & Hudson, p. 158. ISBN 0-500-20052-1. OCLC 220727847.
  28. ↑ John Giorno. www.warholstars.org.
  29. ↑ Warhol, Andy. (1975) The philosophy of Andy Warhol: from A to B and back again. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich. ISBN 0-15-189050-1. OCLC 1121125.
  30. ↑ Colacello, Bob (1990), p. 67
  31. ↑ "New Yorker".
  32. ↑ "Time Lightbox", Time Inc..
  33. ↑ Billy Name:The Silver Age Black and White Photographs of Andy Warhol's Factory. Reel Art Press, p. 127. ISBN 1909526177.
  34. ↑ Schaffner, Ingrid. (1999) The Essential Andy Warhol. New York City: Harry N. Abrams, p. 79. ISBN 0-8109-5806-6.
  35. ↑ Solanas, Valerie. [1967] (2004) SCUM Manifesto. Londono: Verso. ISBN 1-85984-553-3. OCLC 53932627.
  36. ↑ Jobey, Liz, "Solanas and Son," The Guardian (Manchester, England) 24a de aŭgusto 1996: paĝo T10 kaj venontaj.
  37. ↑ Harding, James . “The Simplest Surrealist Act: Valerie Solanas and the (Re)Assertion of Avantgarde Priorities”, TDR/The Drama Review 45 (4; Winter 2001), p. 142–162. doi:10.1162/105420401772990388. 
  38. ↑ 38,0 38,1 Warhol, Andy. (1980) POPism: the Warhol '60s. New York City: Harcourt Brace Jovanovich, p. 287–295. ISBN 0-15-173095-4. OCLC 5673923.
  39. ↑ (1996) Theories and Documents of Contemporary Art: a Sourcebook of Artists' Writings. University of California Press, p. 345–. ISBN 978-0-520-20251-1.
  40. ↑ "Warhol's Jackson goes on display", BBC News, 7a de Aŭgusto 2009. Kontrolita 30a de Marto 2010.
  41. ↑ Delves Broughton, Philip. (2012) The Art of the Sale. New York, NY: The Penguin Press, p. 165.
  42. ↑ Andy Warhol Biography: From The Velvet Underground To Basquiat. Arkivita el la originalo je 2009-01-07. Alirita 6a de Januaro, 2009.
  43. ↑ Hughes, Robert. (2006) Things I didn't know: a memoir. Nov-Jorko: Knopf. ISBN 1-4000-4444-8. OCLC 64208378.
  44. ↑ 44,0 44,1 New York Magazine 27an Jan, 1992.
  45. ↑ New York Magazine 8a de Apr, 1996.
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 Lando, Michal, "Reexamining Warhol's Jews", The Jerusalem Post, 8a de Aprilo 2008. Kontrolita 5a de Januaro 2009.
  47. ↑ Bockris, Victor. (2002) Up-tight: the Velvet Underground story. London: Omnibus Press. ISBN 0-7119-9170-7. OCLC 49906101.
  48. ↑ Boorstin, Robert O., "Hospital Asserts it Gave Warhol Adequate Care", The New York Times, 13a de Aprilo 1987. Kontrolita 2a de Januaro 2009.
  49. ↑ Sullivan, Ronald, "Care faulted in the death of warhol", The New York Times. Kontrolita 14a de Aŭgusto, 2010.
  50. ↑ "Andy Warhol Heirs Settle Lawsuit With Hospital Over Artist's Death - Orlando Sentinel", Articles.orlandosentinel.com. Kontrolita 4a de Decembro, 2013.

Literaturo redakti

  • "A symposium on Pop Art". Arts Magazine, April 1963, pp. 36–45. Tiu simpozio okazis en 1962, ĉe la Muzeo de Moderna Arto de Novjorko, kaj publikigita en tiu publikaĵo la venontan jaron.
  • Bockris, Victor (1997). Warhol: The Biography. New York: Da Capo Press. ISBN 0-306-81272-X.
  • Celant, Germano. Andy Warhal: A Fatory. Kunstmuseum Wolfsbug, 1999. ISBN 3-7757-0773-5
  • Colacello, Bob (1990). Holy Terror: Andy Warhol Close Up. New York: HarperCollins. ISBN 0-06-016419-0.
  • Danto, Arthur C. (2009). Andy Warhol. Yale University Press. ISBN 978-0-300-13555-8.
  • Dillenberger, Jane D. (2001). The Religious Art of Andy Warhol. New York City: Continuum International Publishing Group. ISBN 0-8264-1334-X.
  • Doyle, Jennifer, Jonathan Flatley, and José Esteban Muñoz eld. (1996). Pop Out: Queer Warhol. Durham: Duke University Press.
  • Foster, Hal (1996). The Return of the Real. An October Book, MIT Press.
  • Garrels, Gary (1989). The Work of Andy Warhol: Discussions in Contemporary Culture, no. 3. Beacon NY: Dia Art Foundation.
  • Guiles, Fred Lawrence (1989). Loner at the Ball: The Life of Andy Warhol. New York: Bantam. ISBN 0-593-01540-1.
  • James, James, "Andy Warhol: The Producer as Author", in Allegories of Cinema: American Film in the 1960s (1989), pp. 58–84. Princeton: Princeton University Press.
  • Koestenbaum, Wayne (2003). Andy Warhol. New York: Penguin. ISBN 0-670-03000-7.
  • Krauss, Rosalind E. "Warhol's Abstract Spectacle". In Abstraction, Gesture, Ecriture: Paintings from the Daros Collection. New York: Scalo, 1999, pp. 123–33.
  • Lippard, Lucy R., Pop Art, Thames and Hudson, 1970 (1985 reprint), ISBN 0-500-20052-1
  • Livingstone, Marco; Dan Cameron; Royal Academy (1992). Pop art: an international perspective. New York: Rizzoli. ISBN 0-8478-1475-0.
  • Michelson, Annette (2001). Andy Warhol (October Files). Cambridge MA: The MIT Press.
  • Scherman, Tony & Dalton, David, POP: The Genius of Andy Warhol, HarperCollins, New York, N.Y. 2009
  • Suarez, Juan Antonio (1996). Bike Boys, Drag Queens, & Superstars: Avant-Garde, Mass Culture, and Gay Identities in the 1960s Underground Cinema. Indianapolis: Indiana University Press.
  • Watson, Steven (2003). Factory Made: Warhol and the 1960s Arkivigite je 2010-08-29 per la retarkivo Wayback Machine. New York: Pantheon. ISBN 0-679-42372-9.
  • Warhol, Andy (1975). The Philosophy of Andy Warhol: (From A to B and Back Again). Hardcore Brace Jovanovich. ISBN 0-15-189050-1.
  • Warhol, Andy; Pat Hacket (1980). POPism: The Warhol Sixties. Hardcore Brace Jovanovich. ISBN 0-15-173095-4.
  • Warhol, Andy; Pat Hackett (1989). The Andy Warhol Diaries. Warner Books.
  • Yau, John (1993). In the Realm of Appearances: The Art of Andy Warhol. Hopewell, NJ: Ecco Press. ISBN 0-88001-298-6.

Vidu ankaŭ redakti

Eksteraj ligiloj redakti

 
Elstara artikolo
 Ĉi tiu artikolo estis je la nekonata dato akceptita en la liston de elstaraj artikoloj.
 
 Tiu ĉi artikolo estis artikolo de la semajno en la 09-a semajno de la jaro 2016.
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Andy_Warhol&oldid=8602674"