Der Freitag

gazeto • semajngazeto
Ĝenro	ĝenerala
Periodeco	semajna
Lando	Germanio
Urbo	Berlino
Publikigisto	der Freitag Medien-GmbH
Ĉefredaktisto	Philip Grassmann (stato de novembro 2023)
Establodato	9-a de novembro 1990
Lingvoj	germana
Eldonkvanto	25.176 (stato 3-a kvaronjaro 2023)
ISSN	0945-2095
Retejo	www.freitag.de
	v • d • r

Der Freitag (kutime titolata kun minuskla unua litero, do der Freitag, [de^a FRAJta:k], germane = la vendredo) estas superregiona germana semajna gazeto, kiu ekestis la 9-an de novembro 1990 kun la subtitolo Die Ost-West-Wochenzeitung, do "La semajna gazeto orienta-okcidenta". En 2009, la gazeto estis signife restrukturita post ŝanĝo de posedanto: aldone al vidaj kaj enhavaj ŝanĝoj, oni precipe ŝanĝis la personaron. Samtempe, la subtitolo estis ŝanĝita al Das Meinungsmedium, "La opinia komunukilo". La eldondato de la presita eldono estas ĵaŭdo, eldonloko Berlino. Eldonisto ekde 2008 estas Jakob Augstein (n. en 1967), kiu ankaŭ estis ĉefredaktoro de 2013 ĝis 2022 kun mallonga interrompo en 2017. Ekde septembro 2019, la subteksto estas Die Wochenzeitung, "La semajna gazeto".

Profilo redakti

La politika sinteno de la gazeto estas konsiderata socialliberalisma, do maldekstra-liberala.^[1] En intervjuo en 2017, Jakob Augstein diris, ke vendredo ne havas "ĝeneralan politikan doktrinon", sed

„ ekzistas karaktero kaj identeco de gazeto. Ni estas maldekstra gazeto. […] Estas du maldekstremaj tradicioj de penso, inter kiuj estas rompo-punkto, kiun ni devas atenti. Unu tradicio estas por egalaj ŝancoj, internaciigo, do la liberalisma socio. La alia reprezentas justecon, egalecon kaj identecon, la socialisma tradicio. Mi pensas, ke estas nia tasko pensi pri la proksimeco kaj distanco de ĉi tiuj du fadenoj. ”

— Jakob Augstein 2017 ^[2]

La dezajno de la gazeta aranĝo jam ricevis multajn premiojn, inkluzive de la Art Directors Club, la Lead Awards, la Eŭropa Gazeta Premio (European Newspaper Award) kaj de la societo Society for News Design.^[3]

Historio kaj strukturoj redakti

"La Orient-Okcidenta Semajna Gazeto" Freitag estis fondita en Berlino en 1990. Ĝi inkludis la antaŭan gazeton Sonntag el Orienta Berlino, do de GDR, fondita en 1946 per la "Kultura Asocio por la Demokratia Renoviĝo de Germanio", la gazeton Deutsche Volkszeitung, fondita en 1953 en Duseldorfo, ekde 1968 organo de la okcident-germania Germana Komunista Partio (DKP) kaj plejparte financita de la orient-germania SED^[4]) kaj ankaŭ Die Tat (fondita en 1949 en Frankfurto ĉe Majno de la Asocio de Persekutitoj de la Nazia Reĝimo - Asocio de Kontraŭfaŝistoj, VVN, kaj kunfandita kun la Deutsche Volkszeitung en 1983) por formi novan tutgermanan gazeton.^[5] La gazeto' komence vidis ĝian ĵurnalisman taskon kiel disponigado de kritika kaj konstrua subteno por la kunkresko de la du germanaj ŝtatoj kaj disponigado de forumo por okcident-orienta debato. Li celis ĉefe urban, kleran, maldekstran legantaron. Enketo de legantoj en 2006 montris, ke ĉirkaŭ triono de la legantoj de la gazeto tiam venis el la Novaj Federaciaj Landoj de Germanio.^[6]

La fondintoj estis Günter Gaus (1929-2004, ĵurnalisto, televida intervjuisto kaj ekde 1974 okcident-germana ambasadoro en GDR), Wolfgang Ullmann (1929-2004, luterana teologo, kaj en 1989-1990 unu el la gvidaj protestantoj por transformo de GDR), Gerburg Treusch-Dieter (1939-2006, sociologia profesorino) kaj Christoph Hein (n. en 1944, verkisto kaj eseisto). Kiam oni demandis la fondinton Günter Gaus, kion signifas por li la termino "maldekstro", Gaus respondis en intervjuo kun la kinisto Alexander Kluge en 1993: "Kion mi nomas maldekstro estas, ke vi konsideras sociajn aferojn prioritataj. Ke la sociaj respondoj kiuj estas donitaj estas kontrolitaj tre skeptike ĉiufoje por vidi ĉu ili vere povas esti pli ol ĉiutaga respondo."^[7]