Kaliforniaj ĉaparalo kaj duonarbaroj
La kaliforniaj ĉaparalo kaj duonarbaroj estas tutmondaj 200-regiono difinita de la Monda Natur-Fonduso (WWF), kiu situas en malsupra norda, centra kaj suda Kalifornio (Usono) kaj en nordokcidenta Malsupra Kalifornio (Meksiko), je la okcidenta marbordo de Nordameriko. Biome ĝi apartenas al mediteraneaj arbaroj, duonarbaroj kaj arbustaroj de la nearktisa ekozono. La vorto ĉaparalo devenas el la hispana chaparral, nome arbaro kie hegemonias kverketoj, nome chaparros.
| Kaliforniaj ĉaparalo kaj duonarbaroj | |
|---|---|
 | |
| ekoregiono [+] | |
| Landoj | Usono, Meksiko |
| Federaciaj ŝtatoj | Oregono, Kalifornio, Baja California |
| Areo | 121 000 km² (12 100 000 ha) |
| Biomoj de regiono | Mediteraneaj arbaroj, duonarbaroj kaj arbustaroj |
 Vikimedia Komunejo: California chaparral and woodlands [+] |
|
Priskribo redakti
Ekoregionoj redakti
La kaliforniaj ĉaparalo kaj duonarbaroj ampleksas tri ekoregionojn [1].
- Kaliforniaj marbordaj artemiziaroj kaj ĉaparalo : En suda marborda Kalifornio kaj nordokcidenta Malsupra Kalifornio, same kiel en la Kanalinsuloj de Kalifornio kaj Insulo Guadalupe.
- Kaliforniaj montaraj ĉaparalo kaj duonarbaroj: En la najbara suda kaj centra marbordo en en landinterna Kalifornio, kovrante iujn de la montaroj: Pacifika Montaro; Transversa Montaro; kaj la okcidenta deklivaro de norda Duoninsula Montaro.
- Kaliforniaj landinternaj ĉaparalo kaj duonarbaroj, en centra landinterna Kalifornio ĉirkaŭ Kalifornia Centra Valo kovras la piedmontetojn kaj la Transversan Montaron kaj Neĝan Montaron (Sierra Nevada).
Urbaj areoj redakti
Plimulto de la loĝantaro de Kalifornio kaj Malsupra Kalifornio vivas en tiuj ekoregionoj, kiuj ampleksas la Golfo-areon de San-Francisko, Distrikton Ventura, la areon de Los-Anĝeleso, Distrikton San Diego, kaj Tijuana.
Afinaj naturaj regionoj redakti
La kaliforniaj centra-valaj herbejoj, same kiel la koniferaroj de Sierra Nevada, la nord-kaliforniaj marbordaj arbaroj, kaj la arbaroj de Klamat-Siskiju-Montaroj de norda Kalifornio kaj sudokcidenta Oregono, samhavas multajn plantojn kaj bestojn kun la kaliforniaj ĉaparalo kaj duonarbaroj. Multaj botanikistoj konsideras la kaliforniajn ĉaparalon kaj duonarbarojn, la koniferarojn de Sierra Nevada, la arbarojn de Klamat-Siskiju-Montaroj kaj la nord-kaliforniajn marbordajn arbarojn kiel ununuran Kalifornian Flaŭran Provincon, sen la dezertoj de orienta Kalifornio, kiuj apartenas al aliaj flaŭraj provincoj. Multaj ekoregionistoj, inkluzive de la poeto Gary Snyder, identigas la centrajn kaj nordajn Kaliforniajn Marbordajn Montarojn, Klamat-Siskiju-Montarojn, Centran Valon,kaj Sierra Nevada kiel la Ŝasta-Bioregionon aŭ la Alta-kalifornian Bioregionon.
Flaŭro redakti
La ekoregiono entenas grandan variecon de plantaj komunumoj, inkluzive de herbejoj, kverko-savanoj kaj duonarbaroj, ĉaparalo, kaj koniferarbaroj, ampleksante sudajn arbarerojn de sekvojo (Sequoia sempervirens). La flaŭro de tiu ekoregiono inkludas arbospeciojn kiel Sabine-pinon (Pinus sabiniana), kaliforni-arbedan kverkon (Quercus dumosa), kalifornian eskulon (Aesculus californica), la maloftan Goven-cipreson (Cupressus goveniana), la maloftan grandfruktan cipreson (Cupressus macrocarpa), kaj multajn endemiajn speciojn, inkludante la ekstrem-maloftan Dudlea densiflora, Cercocarpus traskiae, kaj la minacatan Streptanthus albidus ssp. Peramoenus [2].
Faŭno redakti
La specioj inkludas la endanĝerigitan Polioptila californica (polioptiledoj), Calypte costae (kolibroj), kronan ranolaceron (Phrynosoma coronatum) kaj Lichanura trivirgata (serpentoj). Aliaj bestoj tie trovitaj estas la endanĝerigitaj ronĝuloj Dipodomys heermanni , Dipodomys venustus, kaj Perognathus alticolus. Alia rimarkinda insekto el la ekoregiono estas la "pluvo-koleoptero" (Plecoma spp.). Ĝi restas subgrunde dum pluraj jaroj en larva fazo kaj emerĝas nur dum humidaj pluvsezonaj cirkonstancoj por pariĝi.
Homa influo redakti
La regiono estas defektita de paŝtado, arbarekspluatado, akvobaraĵoj, forprenado de akvo, intensiva agrikulturo, urbanizado kaj konkuro de enmetitaj specioj. Iuj unikaj plantokomunumoj, kiel la marbordaj artemiziaroj de suda Kalifornio, preskaŭ estas neniigitaj kaŭze de agrikulturo kaj urbanizado. Konsekvence, la region nuntempe havas multajn maloftajn kaj endanĝerigitajn speciojn, inkluzive de kalifornia kondoro (Gymnogyps californianus).
Referencoj redakti
Vidu ankaŭ redakti
Bibliografio redakti
- angle Bakker, Elna 1971 : An Island Called California. University of California Press, Berkeley.
- angle Dallman, Peter R. 1998 : Plant Life in the World's Mediterranean Climates. California Native Plant Society–University of California Press, Berkeley.
- angle Ricketts, Taylor H; Eric Dinerstein; David M. Olson; Colby J. Loucks; et al. 1999 : Terrestrial Ecoregions of North America: a Conservation Assessment. Island Press, Vaŝingtono.
- angle Schoenherr, Allan A. 1992 : A Natural History of California. University of California Press, Berkeley.
Eksteraj ligiloj redakti
- angle Tutmondaj 200; numero 121 : Kaliforniaj ĉaparalo kaj duonarbaroj (WWF). Arkivigite je 2012-10-08 per la retarkivo Wayback Machine
- angle Kaliforniaj marbordaj artemiziaroj kaj ĉaparalo (Bioimages) (slow modem version)
- angle Kaliforniaj landinternaj ĉaparalo kaj duonarbaroj (Bioimages) (slow modem version)
- angle Kaliforniaj montaraj ĉaparalo kaj duonarbaroj (Bioimages) (slow modem version)
- angle Kalifornia Ĉaparalo-Instituto