Malkovro
Malkovro estas la nova aŭ originala observo de iu aspekto de la realo, kutime natura fenomeno; la trovo, renkonto aŭ demonstracio de kio estis kaŝita kaj sekreta aŭ estis ne konita.
Laŭ la fluo de la scienca novigo, la pli elstaraj sciencaj teorioj kaj la plej grandaj malkovroj en aliaj medioj ne estas persona verko de genio, sed de grupo de personoj, ĉu laŭ teamoj aŭ el sumo de pluaj penadoj de individuoj aŭ homaj grupoj. En la plej granda parto de la kazoj, ne estas sukcesoj devigitaj al la serendipo aŭ la hazardo, sed frukto de procezoj de esploro kaj sistema kaj konscia tre daŭraj en la tempo.
Ankaŭ oni povas nomigi malkovro la priskribon de la unuaj eniroj de homo de unu kulturo en la geografia kaj kultura medioj de alia. La okcidenta kulturo uzis la terminon por emfazi la gravecon en la historio de la mondo de la esploro ligita al la ekspansio de Eŭropo al la resto de la mondo. La malkovro de ĉiu kontinento, insulo kaj geografia akcidento, fare de vojaĝistoj, esploristoj, konkerantoj kaj koloniantoj eŭropaj, kondukis al la nocio ke la indiĝenoj estis malkovritaj, sendepende de la fakto ke ili jam estis tie de antaŭ jarcentoj aŭ inkluzive jarmiloj. Oni kutimas denunci ke la termino implicas eŭrocentrismajn kaj etnocentrismajn nuancojn en la lingvo kaj la penso.
Ekzemploj de malkovroj redakti
- La malkovro fare de Joseph John Thomson de la modelo de la elektrono.
- La malkovro de la strukturo de la DNA.
- La malkovro de la Kvazaroj.
- La fajro.
- La agrikulturo, en la nomita Neolitika revolucio.
- La malkovro ke la Tero ne estas ebena, kio kutime atribuiĝas al Eratosteno, kiu proponis mezuradon de la Tero baze sur la foresto de ombro dum la solstico de somero en la Tropiko de Kankro. Aliaj civilizacioj havas similajn malkovrojn. Fakte, la kurveco de la tero estas observebla evidente (unue malaperas la fundo de ŝipo kiam ektrapasas la horizonton, aŭ la bazo de monto se oni malproksimiĝas de tiu).
- La malkovro ke la Tero ne estas la centro de la universo (Tercentra teorio -Koperniko, Galileo, Kepler, Newton-).
- La Epoko de malkovroj estas la nomo kiun ricevas la transira periodo inter la Mezepoko kaj la Moderna Epoko karaktera pro la geografiaj malkovroj.
- Fine de la Moderna Epoko kaj en plena Nuntempa Epoko okazis la malkovrojn de Aŭstralio, de la fontoj de la Rivero Nilo, de la Antarkto aŭ de la geografiaj celoj de la esploroj al la polusoj (Norda Poluso kaj Suda Poluso) kaj en la grimpado de la plej altaj montoj (Everest).
- La Submara esplorado kaj la Kosmoesploro estas du novaj fakoj por malkovroj.