Pola Scienca Akademio
La Polska Akademia Nauk (PAN) (eo. Pola Scienca Akademio) estas ŝtata scienca establaĵo, kiu kaj prezentas la plej famajn sciencularanojn de Pollando kaj reton de komune administrataj ŝtataj sciencinstitutoj, kies celo estas la efektivigo de studoj je laŭeble alta nivelo.
| Pola Scienca Akademio | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
| akademio de sciencoj • eldonejo de malfermita aliro • erudicia societo • nacia akademio | ||
| Informoj | ||
| fondodato | 1951 | |
| Situo | ||
| Geografia situo | 52° 13′ 54″ N, 21° 0′ 23″ O (mapo)52.231721.0064Koordinatoj: 52° 13′ 54″ N, 21° 0′ 23″ O (mapo) | |
| lando | Pollando | |
| urbo | Varsovia Kultur- kaj Sciencpalaco | |
| Estraro | ||
| ĉefestro(j) | Jerzy Duszyński vd | |
| retejo | Oficiala retpaĝaro [+] | |
| Listoj | ||
| membro de | ||
| • IFIP • Komitato pri Kosma Esplorado • Internacia Scienca Konsilio • InterAcademy • Internacia Akademia Unio • COMNAP • European Academies Science Advisory Council • European Council of Applied Sciences and Engineering • European Federation of Biotechnology • European Forest Institute • European Veterinary Society for Small Animal Reproduction • Q19978116 • International Arctic Science Committee • International Association of Byzantine Studies • Interna Astronaŭtika Federacio • Internacia Astronomia Unio • International Centre for Mechanical Sciences • Internacia Komisiono por Akustiko • Internacia Komisiono por Optiko • International Commission of Military History • Internacia Komitato de Historiaj Sciencoj • International Committee of Slavists • International Council for Laboratory Animal Science • International Federation for Research in Women's History • International Federation for Structural Concrete • International Federation for the Promotion of Mechanism and Machine Science • Internacia Geografia Unio • Internacia Matematika Unio • International Numismatic Council • International Permafrost Association • Internacia Unio pri Teoria kaj Aplika Biofiziko • Internacia Unio por Kvaternara Esploro • IUAES • International Union of Biochemistry and Molecular Biology • Internacia Unio de Kristalografio • International Union of Food Science and Technology • International Union of Forest Research Organizations • Internacia Unio de Geodezio kaj Geofiziko • Internacia Unio de Geologiaj Sciencoj • International Union of History and Philosophy of Science • International Union of Laboratories and Experts in Construction Materials, Systems and Structures • International Union of Nutritional Sciences • IUPAK • Internacia Unio pri Teoria kaj Aplika Fiziko • Internacia Unio de Radiscienco • International Union of Theoretical and Applied Mechanics • International Association of Penal Law • Nuclear Physics European Collaboration Committee • Scientific Committee on Antarctic Research • Scientific Committee on Oceanic Research • European Network of Research Integrity • All European Academies vd | ||
| filioj | ||
| • Institute of Fundamental Technological Research • Mirosław Mossakowski Institute of Experimental and Clinical Medicine • Ludwik Hirszfeld Institute of Immunology and Experimental Therapy • Institute of Biochemistry and Biophysics, Polish Academy of Sciences • Institute of Biocybernetics and Biomedical Engineering • Institute of Bioorganic Chemistry Polish Academy of Sciences • Instituto de Atomkerna Fiziko Henryka Niewodniczański • Institute of Organic Chemistry, Polish Academy of Sciences • Institute of Pharmacology of the Polish Academy of Sciences • Nencki Institute of Experimental Biology • Institute of Human Genetics of Polish Academy of Sciences • Space Research Centre of Polish Academy of Sciences • Centre of Molecular and Macromolecular Studies of Polish Academy of Sciences • Institute of Agrophysics of Polish Academy of Sciences • Institute of Catalysis and Surface Chemistry • Institute of Economics, Polish Academy of Sciences • Institute of Geophysics • Institute of Hydroengineering Polish Academy of Sciences • Institute of Mathematics of the PAS • Institute of Metallurgy and Materials Science • Institute of Molecular Physics, Polish Academy of Sciences • Polish Academy of Sciences Institute of Oceanology • Institute of Physics, Polish Academy of Sciences • Institute of Plant Genetics of Polish Academy of Sciences • Institute of High Pressure Physics • Institute of Physical Chemistry, Polish Academy of Sciences • Institute of Fluid Flow Machinery • Institute of Computer Science, Polish Academy of Sciences • Mineral and Energy Economic Research Institute • Museum and Institute of Zoology of the Polish Academy of Sciences • Włodzimierz Trzebiatowski Institute of Low Temperature and Structure Research • Institute of Animal Reproduction and Food Research • Center for Theoretical Physics • Centre of Polymer and Carbon Materials, Polish Academy of Sciences • Institute of Chemical Engineering, Polish Academy of Sciences • Institute of Rural and Agricultural Development • Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences • Mammal Research Institute of the Polish Academy of Sciences • Nicolaus Copernicus Astronomical Center of the Polish Academy of Sciences • Kielanowski Institute of Animal Physiology and Nutrition • Władysław Szafer Institute of Botany • Collegium Civitas • WIT University • Institute of Nature Conservation, Polish Academy of Sciences • Institute for Medical Biology, Polish Academy of Sciences • Institute of Archeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences • Institute of Dendrology • Institute of Geography and Spatial Organization • European Regional Centre for Ecohydrology • Institute of History • Instituto de Filozofio kaj Sociologio de la Pola Akademio de Sciencoj • Institute of Theoretical and Applied Informatics • Institute of Plant Physiology • Instituto de Lingvo Pola • Institute of Genetics and Animal Biotechnology of the Polish Academy of Sciences • Institute of Mediterranean and Oriental Cultures • Strata Mechanics Research Institute • Institute of Paleobiology • Witold Stefanski Institute of Parasitology • Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences • Institute of Psychology, Polish Academy of Sciences • Institute of Political Studies • Institute of Systematics and Evolution of Animals, Polish Academy of Sciences • Institute of Art of the Polish Academy of Sciences • Systems Research Institute • Polish Academy of Sciences Scientific Center in Paris • Instituto de Slavologio de Pola Akademio de Sciencoj • Institute for Agricultural and Forest Environment of Polish Academy of Sciences vd | ||
| ||
 Pola Scienca Akademio | ||
Historio redakti
La PAN kreiĝis en la jaro 1951 ĉe la unua kongreso de la Pola Scienco transprenante la sovetan (stalinan) ekzemplon kiel kununuiĝo de la malnova Polska Akademia Umiejętności (Pola Akademio de Kono, PAU), de la Towarzystwo Naukowe Warszawskie (Varsovia Scienca komunumo) kaj de la Krakowskie Towarzystwo Naukowe (Krakova Scienca Komunumo) kiel pura scienca komunumo. Unue en la jaro 1960 ĝi estis transformita al centrala ŝtata institucio – funkcio, kiun ĝi ree perdis post la sistema ŝanĝo en 1990. La ŝtatan scienckontrolon transprenis anstataŭe la Komitet Badań Naukowych (Komitato por sciencaj studoj).
Strukturo redakti
Kiel scienca komunumo la PAN ne enhavas pli ol 350 laŭordajn membrojn. Krome korespondantajn membrojn ĝi ankaŭ enhavas. La membreco estas donata dumvive. La rajton, sugesti korespondantajn membrojn, havas la laŭordaj membroj kaj la sciencaj konsilioj de la universitatoj kaj membraj institutoj de la akademio. Novaj laŭordaj membroj estas elektataj per la ceteraj membroj se seĝoj malokupiĝas. Tute estas ĉirkaŭ 30 % de la membroj eksterlandaj scienculoj. Ĉiuj membroj kune kreas la ĝeneralasembleon, kiu elektas la prezidanton, la prezidion kaj la estrojn de la diversaj eroj kaj de la komitatoj.
Kiel reto de institutoj la PAN enhavas kelkajn dekduojn da tiaj establaĵoj el ĉiuj sciencaj regionoj. La financadon de la institutoj administras senpere la Komitet Badań Naukowych. En la institutoj laboras ĉirkaŭ 2000 scienculoj. La establaĵoj ne donas bazajn studojn por studentoj, sed nur doktoriĝajn kaj habilitiĝajn studadojn.
La centralaj establaĵoj de la PAN kaj la kancelario aŭ la arkivo estas lokataj en Varsovio. Krome ekzistas regionaj sekcioj en Krakovo, Dancigo, Lublin, Katowice, Vroclavo, Lodzo kaj Poznań
Ekzistas sep superaj fakultatoj:
- Wydział Nauk Społecznych (Socia scienco)
- Wydział Nauk Biologicznych (Biologiaj sciencoj)
- Wydział Nauk Matematycznych, Fizycznych i Chemicznych (Matematikaj, fizikaj kaj kemiaj sciencoj)
- Wydział Nauk Techniczych (Teknikaj sciencoj)
- Wydział Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych (Agraraj, forstaj kaj veterinaraj sciencoj)
- Wydział Nauk Medycznych (Medicinaj sciencoj)
- Wydział Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych (Geo- kaj minado-sciencoj)
La akademio ankaŭ enhavas la centron por historia studo (Berlino)[1] kaj la sciencan centron de la Pola Scienca Akademio en Vieno.[2]
Konindaj membroj redakti
- Janusz Groszkowski, elektronikisto, rektoro (1962–1971)
- Michał Kleiber, informadikisto, rektoro (2007–2014)
- Leszek Kołakowski, filozofo
- Tadeusz Kotarbiński, filozofo, rektoro (1957–1962)
- Aleksander Wolszczan, astronomo
- Jerzy Vetulani, nervobiologo
Interesaĵo redakti
Okaze de Zamenhof-Jaro laŭ invito de profesoro Wojciech Chlebda, gvidanto de Lingvistika Komitato de PAN, la 9-an de decembro 2017 d-ino Ilona Koutny prelegis pri Kiel lingvo el provtubo ekvivis? Tipologia aliro al la lingvo Esperanto, "Pola Esperantisto", n-ro 5/2017
Vidu ankaŭ redakti
Referencoj redakti
- ↑ Zentrum für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften
- ↑ Wissenschaftliches Zentrum der Polnischen Akademie der Wissenschaften in Wien. Arkivita el la originalo je 2009-08-12. Alirita 2011-10-04.
Eksteraj ligiloj redakti
- Retejo de la akademio Arkivigite je 2010-09-29 per la retarkivo Wayback Machine angle
- Hans Golombek: Pola Scienca Akademio. Arkivigite je 2008-11-19 per la retarkivo Wayback Machine mallonga prezentado de la akademio (el la jara raporto de la DAAD, 2002) (PDF; 98 kB)