Rimavská Sobota
Rimavská Sobota, hungare Rimaszombat [rimasombat], germane Gross-Steffelsdorf estas urbo en Slovakio, en Regiono Banská Bystrica, en Distrikto Rimavská Sobota.
| Rimavská Sobota | ||
| hungare: Rimaszombat, germane: Großsteffelsdorf | ||
| urbo | ||
 Ĉefplaco en Rimavská Sobota
| ||
|
||
| Oficiala nomo: Rimavská Sobota | ||
| Ŝtato |  Slovakio
| |
|---|---|---|
| Regiono | Regiono Banská Bystrica | |
| Distrikto | Distrikto Rimavská Sobota | |
| Historia regiono | Supra Hungarujo | |
| Parto de | Malohont | |
| Rivero | Rimava | |
| Situo | Rimavská Sobota | |
| - alteco | 210 m s. m. | |
| - koordinatoj | 48° 22′ 52″ N 20° 00′ 52″ O / 48.38111 °N, 20.01444 °O (mapo) | |
| Areo | 77,550 km² (7 755 ha) | |
| Loĝantaro | 24 138 (31.12.2009) | |
| Denseco | 311,26 loĝ./km² | |
| Unua skribmencio | 1268 | |
| Horzono | MET (UTC+1) | |
| - somera tempo | MET (UTC+2) | |
| Poŝtkodo | 979 01 | |
| Telefona antaŭkodo | +421 47 | |
| Aŭtokodoj | RS | |
| NUTS | 514462 | |
  Situo enkadre de Slovakio
| ||
 Situo enkadre de Regiono Banská Bystrica
| ||
 Vikimedia Komunejo: Rimavská Sobota
| ||
| Retpaĝo: www.rimavskasobota.sk | ||
 Portalo pri Slovakio
| ||
Situo redakti
Rimavská Sobota situas en valo de rivereto, laŭ ĉefvojo Nové Zámky–Košice, laŭ fervojo Jesenské–Hnúšťa.
Historio redakti
La urbo estis loĝata ekde la bronzepoko. La unua mencio devenis pri la vilaĝo en 1268, tiutempe apartenanta al episkopejo de Kalocsa. Tute apude formiĝis alia vilaĝo de germanoj. Ili ricevis privilegiojn en 1335. Sigismondo la 1-a (Sankta Romia Imperio) vizitis la komunumon en 1387 kaj konfirmis la privilegiojn. En la 15-a jarcento malgranda burgo kaj urbomuro estis konstruita. La husanoj okupis la burgon en 1441, sed Matiaso la 1-a (Hungario) reokupis ĝin en 1459. En 1506 okazis incendio. La turkoj okupis la fortikaĵon en 1553 kaj en 1596. La lasta reokupo okazis en 1686. La urbo iĝis libera urbo en 1747, tio estas, ke la loĝantoj jam ne estas servutuloj. La urbo iĝis departementejo en 1786. Ĥolero okazis en 1831. Petőfi ricevis estiman titolon de la urbo en 1845.
En 1910 loĝis en Rimaszombat 6 912 da homoj (6199 hungaroj, 468 slovakoj). Post Traktato de Trianon la urbo apartenis al Ĉeĥoslovakio. Dume inter 1938-1945 la regiono rehungariĝis. La unua Arbitracio de Vieno deklaris, ke tiuj komunumoj, kie la hungaroj vivas en majoritato, apartenu al Hungario. Post la 2-a mondmilito granda parto de la hungareco estis deportita, la restaĵo iĝis senrajta laŭ dekretoj de Beneš. En 2001 loĝis en la urbo 25 088 da homoj (14 873 slovakoj, 8846 hungaroj, 754 ciganoj, 176 ĉeĥoj, 24 ukranianoj).
Vidindaĵoj redakti
- katolikaj barokaj preĝejo kaj paroĥo el la 18-a j.c.
- kalvinana preĝejo el 1784, la turo estas 36 m alta
- copfa luterana preĝejo el 1786, la turo aldoniĝis en 1856
- iama departementa domo el 1798
- nova departementa domo el 1902
- klasikisma-baroka urbodomo el 1801
- iama kazerno el 1850, poste lernejo, fine muzeo
- malnova gimnazio el 1794 tie lernis inter 1857 kaj 1863 verkisto Kolomano Mikszáth
- novrenesanca nova gimnazio el 1904
- skulptaĵo de poeto Mikaelo Tompa el 1902
- loĝdomo nomata Huszth, kie loĝis Petőfi en 1845, nun memorloko
- akvomuelejo el 1823
- klasikisma kastelo de Zathureczky, agrara instituto
- sonorilturo el la 16-a j.c.
- ruinaĵo de turka burgo
- apud la urbo ekskursejoj kun lago, fonto kaj kavernoj
Partneraj urboj redakti
Kolín, Ĉeĥio
Ózd, Hungario- Tiszaújváros, Hungario
Salonta, Rumanio
Swietochlowice, Pollando
Famuloj redakti
- en la iama Rimaszombat naskiĝis kaj mortis:
- en la iama Rimaszombat naskiĝis:
- en 1718 sciencisto István Hatvani (kuracisto), la hungara Faŭsto
- en 1781 eminenta hungara juvelisto József Szentpétery
- en 1850 hungara aktorino (najtingalo de la nacio) Lujza Blaha
- en 1903 edzino de Béla Bartók kaj samtempe fortepianisto Edith Pásztory
- hungara advokato József Törköly
- hungaraj aktoroj László Csendes, Lujza Szathmáryné Farkas, Gyula Kőváry kaj József Szeles
- hungara bibliotekisto Imre Findura
- hungara botanikisto Aladár Richter
- hungara farmaciisto Geyza Karlovszky
- hungara fizikisto Tibor Kolbenheyer
- hungaraj instruistoj István Batizfalvy kaj Sámuel Leffler
- hungaraj kuracistoj Sámuel Batizfalvy kaj Soma Plichta
- hungaraj ministroj Samu Hazai kaj Béla Lukács (1892)
- hungaraj pentristoj Gyula Tichy kaj Sándor A. Tóth
- hungaraj poetoj Mihály Tompa, Károly Berecz, Dezső Győry kaj Teréz Ferenczy
- hungara politikisto István Bernát
- hungara profesoro János Szombathy
- hungara redaktoro Sámuel Decsy
- hungara statistikisto József Jekelfalussy
- hungara teologo Sámuel Kaposi
- hungara verkisto Viktor Szombathy
- en la iama Rimaszombat mortis:
- hungara instruisto János Fábry
- en Rimavská Sobota naskiĝis:
- Attila Simon (historiisto)
- hungara-slovaka aktoro Zsuzsa Dósa
- en Rimavská Sobota mortis:
- advokato József Törköly
- hungara instruisto Samu Veress