Simon Newcomb

Simon NEWCOMB (naskiĝis la 12-an de marto 1835 en Wallace (Kanado)); mortis la 11-an de julio 1909 en Vaŝingtono (Usono)) estis kanada astronomo, kiu kreis tabelojn por elkalkuli la movon de astroj kaj ilian pozicion en indikita tempo.

Simon Newcomb
Persona informo
Simon Newcomb
Naskiĝo	12-an de marto 1835 (1835-03-12) en Wallace
Morto	11-an de julio 1909 (1909-07-11) (74-jaraĝa) en Vaŝingtono
Mortis pro	naturaj kialoj vd
Mortis per	kancero vd
Tombo	Arlingtona nacia tombejo vd
Lingvoj	angla vd
Ŝtataneco	Kanado • Usono vd
Alma mater	Universitato Harvard • Harvard School of Engineering and Applied Sciences vd
Subskribo
Familio
Patro	John Burton Newcomb vd
Infanoj	Josepha Newcomb Whitney • Anita Newcomb McGee vd
Parencoj	Hassler Whitney vd
Profesio
Okupo	astronomo • matematikisto • ekonomikisto • romanisto • universitata instruisto • sciencfikcia verkisto • verkisto vd
Laborkampo	astronomio • matematiko • ekonomiko vd
Doktoreca konsilisto	Benjamin Peirce vd
Honorigoj Honorigoj Kavaliro de Honora Legio • Medalo Copley • Pro la Merito pri la Sciencoj kaj Artoj • Gold Medal of the Royal Astronomical Society • Bruce Medal • eksterlanda ano de la Reĝa Societo vd
Membrecoj Membrecoj Reĝa Societo de Londono • Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj • Bavaria Akademio de la Scienco • Peterburga Akademio pri Sciencoj • Reĝa Nederlanda Akademio de Artoj kaj Sciencoj • Royal Physiographic Society in Lund • Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj • Prusa Akademio de Sciencoj • Akademio Nacia de Scienco de la Kvardeko • Usona Nacia Akademio de Sciencoj • Accademia delle Scienze di Torino vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

La filo de geinstruistoj jam kiel infano montris eksterordinaran kapablon por matematiko: kvarjara li adiciis kaj multiplikis dum horoj nur por amuzo, sepjara li jam kalkulis kubajn radikojn. Pro delikata sanstato li ne frekventis lernejon, sed liaj gepatroj instruis lin kaj li legis ĉiun disponeblan libron.

Kiel 16-jarulo li fariĝis metilernanto de drogherba kuracisto, sed post du jaroj li forkuris al Calais kaj dum tri jaroj vivtenis sin kiel instruisto kune kun la patro. Samtempe li plu daŭrigis sian memstudadon, interesiĝis pri gramatiko, ekonomio, geometrio, ellernis la francan lingvon aŭtodidakte. Dum sia restado en Maryland li konatiĝis kun grava fizikisto Joseph Henry, el kies nomo devenas la internacia unuo de induktanco, kaj tiu, rimarkinte lian matematikan talenton, rekomendis lin kiel kalkuliston en la Mar-almana oficejo, kiu estis en Cambridge apud Bostono, kie troviĝas ankaŭ Universitato Harvard.

En 1857 li fariĝis kalkulisto de planedaj pozicioj kaj studento de matematiko de la Universistato Harvard kaj diplomiĝis kun laŭdo. En 1861 li fariĝis Profesoro de Matematiko ĉe la Mararmea Observatorio en Vaŝingtono kaj poste Direktoro de la Almanaka Oficejo. En la ĉefurbo li restis ĝis emeritiĝo en 1897.

Sen komputiloj, nur per krajono, li kapablis elkalkuli poziciojn de astroj eĉ post jarcentoj. Lia metodo estis agnoskita en 1896 en Pariza konferenco de astronomoj el multaj landoj kaj konfirmita en 1950 dum simila konferenco.

Newcomb direktis la desegnadon kaj instaladon de nova refrakta teleskopo, artikolis pri astronomio, matematiko, edukado, ekonomio, filozofio kaj psikologio, verkis librojn fakajn kaj popularigajn.