Zilupe
Zilupe, en loka dialekto Zylupe, estas urbo en Latvia historia regiono Latgalio, en la oriento de Latvio. Ĝi apartenas al distrikto Ludza kaj situas en orienta parto de la distrikto, sur la bordoj de rivero Zilupe. Zilupe estas la plej orienta urbo en Latvio, situanta ĉe la fervoja linio Rigo-Moskvo kaj ĉe la latva-rusa landlimo, danke al kiu Rusio foje estas humure nomata "Transzilupe" (latve Pārzilupe) en Latvio.[1] La distancoj al la plej gravaj centroj estas 34 km de Ludza, 60 km de Rēzekne kaj 297 km de Rigo.[2]
| Zilupe | ||
| latgale: Zylupe | ||
| Urbo | ||
 Urbodomo
| ||
|
||
| Lando |  Latvio
| |
|---|---|---|
| Distrikto | Ludza | |
| Historia regiono | Latgalio | |
| Rivero | Zilupe, Istra | |
| Koordinatoj | 56° 23′ 07″ N 28° 07′ 19″ O / 56.38528 °N, 28.12194 °O (mapo) | |
| Areo | 4,7 km² (470 ha) | |
| Loĝantaro | 1 321 (29.01.2021) | |
| Denseco | 281,06 loĝ./km² | |
| Urborajtoj | 1931 | |
| Horzono | EET (UTC+2) | |
| - somera tempo | EEST (UTC+3) | |
| Poŝtkodo | LV-5751 | |
  | ||
 | ||
 Vikimedia Komunejo: Zilupe
| ||
| Retpaĝo: zilupe.lv | ||
Historio redakti
La moderna urbo Zilupe komencis formiĝi en 1900 sur la lando de barono Rosen kun la konstruado de la fervoja linio Ventspils-Moskvo.[3] Ĉe la stacio Rozenova (ruse Розеново) ĉe la maldekstra bordo de la rivero Zilupe komencis ekloĝi fervojistoj, servistoj, komercistoj kaj aliaj. En 1908, Rozenova jam havis policejon, poŝtejon, lernejon, kaj multajn komercentreprenojn kiuj servis larĝan areon.
Post la Latva Sendependiĝomilito (1918-1920), Zilupe (kun tiu ĉi nomo ekde 1920) iĝis limurbo kaj sukcese uzis tiun statuson dum kelkaj jaroj, dum politika tumulto kaj rilata elmigrado daŭris en la najbara lando. En 1925 al Zilupe estis koncedita la statuso de dense loĝita areo (vilaĝo), kaj en 1931 la urborajtoj. La ĉefaj okupoj de la loĝantaro estis komerco, agrikulturo kaj malgrandaj metioj.
En 1950, la distrikto Zilupe estis establita. En la dek jaroj de ĝia ekzisto, multaj konstruaĵoj estis konstruitaj. Post la likvido de la distrikto en 1959 la agado en Zilupe rimarkinde kvietiĝis.[4]
Geografio redakti
La urbo situas en la Mudava malaltebenaĵo.[5]
Averaĝa temperaturo estas -7 - -7,5°C en januaro kaj +17°C - +17,5°C en julio. Da precipitaĵo falas 600-650 mm jare.[5]
Transporto redakti
La ĉefa aŭtovojoj de urbo estas E22/A12 (Rigo-Jēkabpils-Zilupe-Moskvo), P52 (Zilupe-Šķaune-Ezernieki) kaj P136 (Zilupe-Ludza), lokaj vojoj estas V510 (Zilupe-Krivanda) kaj V538 (Zilupe-Pasiene).
Loĝantaro redakti
Laŭ la stato de la jaro 2023 en la urbo vivis 1 336 personoj sur areo de 4,69 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 285 loĝantoj/km².
Ŝanĝo de loĝantaro redakti
| Jaro | Homoj[3][6] |
|---|---|
| 1939 | 1600 |
| 1969 | 2700 |
| 2000 | 1984 |
| 2021 | 1318 |
Etna strukturo redakti
| Jaro | Homoj kune |
Latvoj | Rusoj | Belorusoj | Ukrainoj | Poloj | Litovoj | La cetero[6] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2000 | 1984 | 479 (24%) | 1173 (59%) | 226 (11%) | 36 (2%) | 42 (2%) | 4 (0%) | 24 (1%) |
| 2021 | 1318 | 354 (27%) | 737 (56%) | 132 (10%) | 22 (2%) | 31 (2%) | 6 (0%) | 36 (3%) |
Bildoj redakti
-
Urboparko. -
En fervoja stacio. -
Katolika preĝejo. -
Rivero Zilupe. -
Verdaĵo proksime de Zilupe stacio.
.jpg)
Referencoj redakti
- ↑ NRA. Rīgas gaiļi novadu sāpi nedzird (latve)
- ↑ Toponavi.com. Distancoj
- ↑ 3,0 3,1 Latvijas PSR Mazā Enciklopēdija - Latva Malgranda Enciklopedio, v. 3, p. 755.
- ↑ Zilupe.lv. Historio. Arkivigite je 2017-12-12 per la retarkivo Wayback Machine (latve)
- ↑ 5,0 5,1 Latvijas ģeogrāfijas atlants - Latvia geografia atlaso. "Jāņa sēta", 2020
- ↑ 6,0 6,1 stat.gov.lv
Eksteraj ligiloj redakti
Bildoj, sonoj kaj videoj pri temo Zilupe en Vikimedia Komunejo