7-a de junio

junio 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

La 7-a de junio estas la 158-a tago de la jaro (la 159-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 207 tagoj restas.

Je la 7-a de junio okazis, interalie:

Enhavo

EventojRedakti

1002: Henriko la 2-a ruze kroniĝis kiel reĝo de Germanio - post la morto de Oto la 3-a (Sankta Romia Imperio)
1099: Unua krucmilito: sieĝo de Jerusalemo komenciĝis kaj finiĝis per masakro de defendantoj kaj loĝantoj
1329: Davido la 2-a iĝis reĝo de Skotlando
1413: Reĝo de Napolo Ladislao la 1-a konkeris kaj rabis Romon
1420: Venecia respubliko aneksis Udine
1424: Husanoj sub gvido de Jan Žižka supervenkis armeon de Prago en batalo de Malešov (apud Kutná Hora)
1494: Hispanio kaj Portugalio subskribis la Traktaton de Tordesillas pri disdivido de ekstereŭropa mondo (post grandaj geografiaj malkovroj)
1654: Ludoviko la 14-a kroniĝis kiel reĝo de Francio
1696: Sieĝo de Azov komenciĝis
1742: Konjekto de Goldbach formuliĝis kadre de nombroteorio - elpensita de prusa matematikisto Christian Goldbach kaj ĝis hodiaŭ nesolvita, ke ĉiu para nombro estas sumo de du primoj
1753: Brita Muzeo dediĉita al antikva epoko fondiĝis en Londono
1799: Venko de aŭstra armeo super la franca en la unua batalo de Zuriko
1810: Mariano Moreno fondis en Bonaero la unuan argentinan gazeton
1840: Frederiko Vilhelmo la 4-a iĝis reĝo de Prusio
1863: Post pezaj bataloj franca armeo konkeris Meksik-urbon
1880: Pacifika milito: batalo pri Arica (nun la ĉefurbo de Arikio kaj Parinakotio)
1883: Katedralo de Kristo Savinto en Moskvo estis konsekrita
1884: Rusia Imperio: en Niĵnij Novgorod okazis pogromo de judoj
1901: Germana astronomo Max Wolf malkovris asteroidon Papagena
1905: Malfondo de la unio inter Norvegio kaj Svedio
1905: Rusa-japana milito: japana armeo invadis Saĥalenon
1906: Brita oceanvetura ŝipo RMS Lusitania surakviĝis
1915: Rusio kaj Ĉinio interkonsentis aŭtonomecon por Ekstera Mongolio.
1917: Usono: eksterregistara bonfaranta organizaĵo Internacia Leon-Klubo fondiĝis
1919: Malto: brita armeo subpremis laboristan manifestacion en La Valeto - pereis kvar personoj
1921: Silezio: laŭ iniciato de Interalianca Komisiono oni rompis batalojn de la Tria Silezia Ribelo fiksante demarkacian linion
1929: Lateranaj Traktatoj ekvalidis kaj fondiĝis la ŝtato Vatikanurbo.
1930: Universitato de Litovio ŝanĝis nomon al Vytautas-Magnus-Universitato
1938: Dua japana-ĉina milito: ĉina naciista registaro detruis remparojn de la Flava Rivero por haltigi rapidan militiron de japanaj armitaj fortoj kaŭzante inundon, kiu mortigis ne malpli ol 400 000 homojn
1939: Nazia Germanio subskribis en Berlino pakton pri neagreso kun Estonio kaj Latvio
Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
- 1940: Gestapo arestis en Poznań komandanton de Grandpoluja Militista Organizo kaj ties adjutanton
- Super Amiens pereis komandanto de pola skadro batalanta kadre de franca ĉasaviadila divizio majoro Eugeniusz Wyrwicki
- 1941: En Varta-Lando ekvalidis Nurenbergaj leĝoj; gestapo de Kalisz pafmortigis en ĉirkaŭaj vilaĝoj 22 personojn; okupaciaj regopovoj fiksis en Varsovio novan elirblokan horon - de la 21-a vespere ĝis la 5-a matene
- Londono: "Dziennik Polski" aperigis trarigardan artikolon Kanado kaj poloj en Kanado subskrekanta partoprenon de poloj en kanada armeo; Ŝanhajo: albordiĝis eta velŝipo sub nederlanda flago, kiu antaŭ monato forlasis japanan havenon Ŝimonoseki, kun 9 polaj rifuĝintoj celantaj formiĝantan Polan Armeon en Kanado; Britio: "Dziennik Żołnierza" informis pri aĉeteblaj en Berlino kontraŭ 1 germana marko Konversacioj kun polaj laboristoj, eldonita en kvanto de 175 000 ekzmpleroj, kun la komento, ke postmilite la laboristoj konversacios kun germanoj sen vortaroj; Ĝenevo: kvaronjara revuo de Internacia Ruĝa Kruco konstatis, ke en Nazia Germanio laboras pli ol 2 milionojn de trudlaboristoj, interlie 400 000 poloj, 100 000 nederlandanoj, 70 000 belgoj, 50 000 ĉeĥoj
- 1942: En Lodzo aperis lasta n-ro de, aperanta ekde la 28-a de marto 1942, subtera periodaĵo "Front Walki za Naszą i Waszą Wolność" (Batal-Fronto por Nia kaj Via Libereco)
- Per malvenko de japanoj finiĝis gravega batalo de Midvej
- 1943: Germanaj regopovoj de Varsovio informis, ke pola loĝantaro devas popersone liveri jenajn krudajn materialojn: 3 kg da ferrubo, 1 kg da aliaj metaloj, 2 kg da fibraj artikloj, 2 boteloj aŭ 1 kg da vitraj rompaĵoj kaj 1 kg da papero; "Litzmannstädter Zeitung" donis nomojn de du judaj komercistoj, kiuj havis permeson de sovetaj regopovoj foraĉeti altvaloraĵojn de polaj oficiroj en militkaptitejo de Kozelsk
- 1944: Patrolo de Pola Enlanda Armeo difektis fervojon apud Sosnowiec kaŭzante devojigon de trajno
- Prezidento de Pollando en ekzilo lige al invado de aliancaj armeoj en Francion ekparolis per radio al poloj por plifirmigi ilin spirite; ĉefministro de pola registaro en ekzilo interparolis kun prezidento de Usono Franklin D. Roosevelt pri formo de postmilita pola orienta landlimo
1945: Oslo: norvega reĝo Haakon la 7-a revenis post kvinjara ekzilo
1948: Prezidento de Ĉeĥoslovakio Edvard Beneš rifuzis subskribi novan konstitucion enkondukantan komunismon kaj mem demisiis
1956: Karakorumo: la unua grimpo al Gaŝerbrum 2 fare de aŭstra ekspedicio
1962: Mongolio eniris al la Konsilio de Reciproka Ekonomia Helpo
1967: Sestaga milito: israelaj soldatoj eniris Jerusalemon kaj ekkontrolis la muron de lamentadoj
1968: Danio: malfermo de la porinfana amuzparko Legoland' Billund
1975: Japana firmao Sony prezentis videoregistrosistemon Betamax
1979: Papo Johano Paŭlo la 2-a vizitis estintan germanan koncentrejon Aŭŝvico, sian naskiĝurbon Wadowice kaj Kalwaria Zebrzydowska
1979: Franca politikistino Simone Veil estas elektita je la unua universala voĉado la unua prezidentino de la Eŭropa Parlamento
1981: Israelaj aviadiloj detruis irakan 40 megavatan nuklean reakciujon Osirak (proksime al Bagdado)
1982: Malfermo de la muzeo al Elvis Presley en lia bieno en Memfiso, Usono.
1982: Subskribo de pola-sovetunia interkonsento pri kunlaboro ĉe konstruo de metroo de Varsovio
1982: Milita stato en Pollando: aktivuloj de subtera Solidareco liberigis de malsanulejo en Varsovio sian kolegon, pripafitan de milico dum provo fuĝi de arestejo
1992: Abulfaz Elĉibej venkis en la unua prezidenta balotado en Azerbajĝano
1998: Interna milito komenciĝis en Gvineo Bisaŭa
1998: Tri "blankaj superuloj" kruele murdis afrik-usonanon en Teksaso
1999: En Indonezio okazis la unua libera parlamenta baloto
1999: Kadre de la 7-a apostola pilgrimado al Pollando, la plej longa, papo Johano Paŭlo la 2-a vizitis Bydgoszcz, Toruń kaj Licheń Stary
2001: Irlandanoj forĵetis en referendumo la traktaton de Nico
2001: Brita Laborista Partio de Tony Blair decide venkis en parlamenta baloto
2006: Konsilio de Eŭropo: publikigo de la raporto pri CIA-malliberejoj
2006: En usona aeratako pereis ĉefo de Al-Kaida en Irako Abu Musab az-Zarqawi
2008: La 13-a Eŭropa Futbal-Ĉampionado en Aŭstrio kaj Svislando komenciĝis
2008: La plej granda en Eŭropo nacia parko Vatnajökull fondiĝis sur Islando
2009: La 14-a Dalai-Lamao iĝis honora civitano de Parizo
2011: Brazila futbalisto Ronaldo finis sportan karieron
2014: Petro Poroŝenko iĝis prezidento de Ukrainio
2015: Partio de Justeco kaj Disvolviĝo gajnis baloton al Granda Nacia Asembleo de Turkio
2017: Bruselo: Montenegro aliĝis al NATO kiel la 29-a membroŝtato
2017: Preĝejo al Ĉiuj Sanktuloj en Varsovio estis honorigita per la titolo Vivo-Domo pro savado de judoj dum holokaŭsto - danke al la pastro Marceli Godlewski (savinta posteulojn de Zamenhof)

NaskiĝojRedakti

1422: Federico da Montefeltro, itala kondotiero, duko de Urbino (m. 1482)
1660: Georgo la 1-a, la unua reĝo de Britio kaj Irlando de Velfa dinastio (m. 1727)
1845: Lipót Auer, hungara violonisto juddevena, orgenisto, komponisto, rusa nobelo (m. 1930)
1848: Paul Gauguin, franca pentristo post-impresionisma (m. 1903)
1862: Philipp Lenard, germana Nobelpremiita fizikisto okupiĝinta pri fotoelektra efiko (m. 1947)
1877: Charles Glover Barkla, brita Nobelpremiita fizikisto,esploristo de ikso-radioj (m. 1944)
1886: Henri Coandă, rumana inĝeniero kaj inventisto, pioniro de aviado, konstruisto de reagaviadilo (m. 1972)
1891: Koos Vorrink, nederlanda socialista politikisto, prezidanto de Partio de la Laboro, kontraŭkomunisto (m. 1955)
1893: György Szántó, hungara verkisto, aŭtoro de romanoj pri Mata Hari, Stradivari, Mozart (m. 1961)
1894: Berta Boncza, hungara poetino, memuaristino, edzino de poeto Endre Ady (m. 1934)
1896: Imre Nagy, ĉefministro de Hungario, martiro de la Hungara revolucio de 1956 (m. 1958)
1897: Albert Maksay, rumanihungara verkisto (m. 1971)
1909: Zsigmond Gyallay-Pap, hungara ĵurnalisto, filo de Domokos Gyallay (m. 1975)
1912: Ferenc Szövérdi, rumania hungara abelbredisto (m. 1971)
1917: Dean Martin, usona kantisto, aktoro, komediisto, kaj kinproduktoro (m. 1995)
1921: Albert Kacsó, rumania hungara apotekisto, redaktoro, instruisto, doktoro pri farmakologio
1926: József Czédly, rumania hungara ekonomikisto, redaktoro (m. 2015)
1929: John Turner, la 17-a ĉefministro de Kanado
1930: Leszek Moczulski, pola ĵurnalisto, politikisto, historiisto, kontraŭkomunisto, kunkreinto de la Defend-Movado de Homrajtoj kaj de Civitanaj Rajtoj kaj de la Konfederacio de Sendependa Pollando, universitata spertulo pri geopolitiko
1931: Virginia McKenna brita teatra kaj filma aktorino
1939: Zoltán Vajda, rumania hungara instruisto, sportĵurnalisto
1940: Emese Jászberényi, rumania hungara ĵurnalistino, redaktorino
1940: Tom Jones, kimra kantisto, gitaristo, aktoro
1942: Muamar Kadafi, politika gvidanto de Libio, prezidanto de Afrika Unio (m. 2011)
1944: Andrzej Melak, pola socia aganto, prezidanto de la Komitato de Katin kaj memoriganta viktimojn de la akcidento/atenco super Smolensk
1944: Kálmán Pusztai, rumania hungara inĝeniero
1945: Wolfgang Schüssel, aŭstra politikisto kaj kanceliero
1952: Orhan Pamuk, turka Nobelpremiita romanverkisto, aŭtoro de la novelo Blanka fortikaĵo
1953: Libuše Šafránková, ĉeĥa aktorino, konata de la ĉeĥa serio Tri aveloj por cindrulino
1953: Jaromír Nohavica, ĉeĥa kanzonisto, komponisto kaj poeto esperantigata
1954: Jan Theuninck, belga pentristo kaj poeto
1958: Prince, usona muzikisto, komponisto, kantoverkisto
1964: Attila Balázs-Bécsi, rumania hungara historiisto
1965: Damien Hirst, angla artisto kaj kuratoro de ekspozicioj
1966: Ulrich Matthias, germana asekura matematikisto, esperantisto
1967: László Kubanek, rumania hungara skulptisto, pentristo
1974: Bear Grylls, brita esploristo, konata de televidprogramo Homo kaj Naturo
1981: Anna Kurnikova, rusa tenis-ludistino
1987: Csongor Kőmíves, rumania hungara aktoro

MortojRedakti

555: Vigilio, papo, dum kies pontifiko aperis Kodo de Justiniano
1329: Roberto Bruso, reĝo de Skotlando keltdevena, ekskomunikita de la katolika eklezio (n. 1274)
1492: Kazimiro la 4-a, grandduko de Litovio kaj reĝo de Pollando, pli juna filo de Ladislao la 2-a Jogajlo (n. 1427)
1492: Elizabeth Woodville, reĝino de Anglio, edzino de Eduardo la 4-a kaj patrino de Eduardo la 5-a (n. ĉ. 1437)
1607: Johannes Matelart, flandra komponisto aktivanta en Flandrio, Bonno kaj Romo (n. ĉ. 1530)
1660: György Rákóczi la 2-a, reganto de Transilvanio (n. 1621)
1697: John Aubrey, angla verkisto kaj antikvisto (n. 1626)
1710: Louise de La Vallière, amantino de franca reĝo Ludoviko la 14-a (n. 1644)
1826: Joseph von Fraunhofer, germana astronomo, malkovrinto de la linioj de Fraunhofer (n. 1787)
1840: Frederiko Vilhelmo la 3-a, reĝo de Prusio el dinastio Hohencolernoj (n. 1770)
1843: Friedrich Hölderlin, germana poeto, reprezentanto de la germanlingva literaturo; esperantigata de pluraj tradukistoj (n. 1770)
1847: Šebestián Hněvkovský, ĉeĥa verkisto kaj poeto (n. 1770)
1866: Ĉefo Seattle, indiana gvidanto, ĉefo de la Suquamp-indianoj kaj aliancaj triboj (n. ĉ. 1780)
1905: Adolfo Mussafia, kroata filologo pri latinida lingvaro (n. 1835)
1928: Aurél Hofbauer, hungara ĵurnalisto, politikisto (n. 1867)
1932: Lajos Petrik, hungara montgrimpisto en Tatroj, fotisto, kemiisto, profesoro (n. 1851)
1938: Jenő Dsida, rumania hungara poeto, tradukisto, ĵurnalisto (n. 1907)
1945: Oskar Dirlewanger, germana sadisto, SS-oficiro, militkrimulo, respondeca pri kruela murdo de pli ol 60 mil civiluloj plejparte en Pollando, Belorusio kaj Slovakio (n. 1895)
1954: Alan Turing, brita matematikisto kaj kriptologo, unu el fondintoj de komputiko (n. 1912)
1966: Jean Arp, franca-germana artisto kontribuinta al dadaismo (n. 1886)
1967: Dorothy Parker, usona ĵurnalistino kaj verkistino (n. 1893)
1970: E. M. Forster, angla verkisto, aŭtoro de la romano Veturo al Hindio (n. 1879)
1974: Lajos Lévai, hungara verkisto kaj ĵurnalisto (n. 1894)
1980: Elizabeth Craig, brita kuiristino verkinta pli ol 50 librojn pri receptoj (n. 1883)
2006: Abu Musab az-Zarqawi, jordaniana teroristo, gvidanto de la iraka Al-Kaido (n. 1966)
2008: Dino Risi, itala scenaristo kaj film-reĝisoro (n. 1916)
2009: Elek Tőkés, rumania hungara instruisto, politikisto, libroeldonisto (n. 1955)
2011: Józef Obrembski, pola katolika kleriko, prelato aganta en Vilno-regiono, unua ricevinto de la Karto de polo en Litovio (n. 1906)
2011: Jorge Semprún, hispana verkisto ĉefe pri koncentrejaj travivaĵoj, aktivulo de franca rezistado, filozofo kaj komunista politikisto, laŭreato de la Pacpremio de la germana librokomerco (n. 1923)
2011: Éva Debreceni, rumania hungara verkistino, poetino (n. 1957)
2013: Pierre Mauroy, ĉefministro de Francio, membro de Socialista Partio (n. 1928)
2015: Christopher Lee, angla aktoro enirinta Guinness-libron de rekordoj pro nombro de filmaj roloj (n. 1922)
2018: Barbara Wachowicz, pola verkistino, aŭtorino de biografioj pri grandaj poloj (n. 1937)