Hemeroĥorio

Hemeroĥorio (de greka ἥμερος, hemeros: 'malsovaĝa, nobla, kultivita, edukita' kaj greka χωρίς choris: separita ) estas la disvastigo de planto pere de la „kultivado“. Ĝi estas unu el la disvastigmeĥanismoj de planto.

papaveto estas hemeroĥoria planto, kiu aparternas al la arĥeofitoj .

La termino antropoĥorio ofte estas uzata sinonime, sed vere temas pri la disvastigo de plantoj pere de la homo kiel transpordrimedo. Do temas pri ne ne intencita disvastigo de plantoj pere de la homo.

Hemeroĥoriaj plantoj aŭ ties semoja aŭ diasporoj estas disvastigitaj intence (enkondukado) aŭ neintence (kuntirado) de homoj en areo, kie la planto ankoraŭ ne kreskis kaj verŝajne disvastigis multe pli malrapide ol sen la helpo de homoj. Hemeroĥoriaj plantoj povas pliriĉigi la biologian diversecon aŭ malliriĉigi ĝin.

Kategorigado de hermeroĥoriaj plantoj

Oni distingas hemeroĥoriaj plantoj laŭ la formo de ilia enkonduko, ekzemple:

• Eteloĥorio: intenca enkonduko de diasporoj
• Speiroĥorio: la neintenca enkonduko de nepura semaro
• Agoĥorio: la enkonduko pere de neintenca transporto

Kronologie la hemeroĥoriaj plantoj estas dividitaj en:

• arĥeofitoj: plantoj, kiuj antaŭ de ekesto de la mondvasta trefiko ĉirkaŭ la jaro 1500 – aŭ antaŭ la jaro 1492 (malkovro de Ameriko) – estis enkondukitaj.
• neofitoj: plantoj, kiuj poste estis enkondukataj.

La cejano estas speiroĥoria palnto kaj apartenas al la arĥeofitoj.

glanda impatiento (Impatiens glandulifera)

.

.

Formoj de la hemeroĥorio

Eteloĥorio

kampo kun mola tritiko – tritiko estas unu el la arĥeofitoj, kiuj estas importita pere de eteloĥorio en Mezeŭropo

Speiroĥorio

la vera kamomilo apartenas al la plantoj, kiuj kontraŭvole disvastiĝis kiel semakompananto

Literaturo

• Alfred Crosby: Die Früchte des weißen Mannes. Campus, Frankfurt am Main 1991, ISBN 3-593-34418-1.
• Ursula Hoffmann und Michael Schwerdtfeger: … und grün des Lebens goldner Baum. Lustfahrten und Bildungsreisen im Reich der Pflanzen. Ulrich Burgdorf, Göttingen 1998, ISBN 3-89762-000-6.
• Bernhard Kegel: Die Ameise als Tramp. Von biologischen Invasoren. Heyne, München 2002, ISBN 3-453-18439-4.
• Tim Low: Feral Future. The Untold Story of Australia’s Exotic Invaders. Penguin Books Australia, Ringwood 2001, ISBN 0-14-029825-8.
• Ingo Kowarik: Biologische Invasionen. Neophyten und Neozoen in Mitteleuropa. Ulmer, Stuttgart 2003, ISBN 3-8001-3924-3.
• Heinz-Dieter Krausch: Kaiserkron und Päonien rot … Entdeckung und Einführung unserer Gartenblumen. Dölling und Galitz, Hamburg 2003, ISBN 3-935549-23-7.
• Angelika Lüttig und Juliane Kasten: Hagebutte & Co. Blüten, Früchte und Ausbreitung europäischer Pflanzen. Fauna, Nottuln 2003, ISBN 3-935980-90-6.
• Krystyna M. Urbanska: Populationsbiologie der Pflanzen. G. Fischer, Stuttgart 1992, ISBN 3-437-20481-5.

Eksteraj ligiloj

• Dissertation von O. Tackenberg (PDF-Datei; 1,86 MB)