Baden-Baden

	Baden-Baden
Baden-Baden (Germanio)
Administrado
Federacia lando	Baden-Virtembergo
Distrikto	eksterdistrikta urbo
Urborajtoj	Urbo (Stadt)
Telefona antaŭkodo	07221,; 07223 (urbopartoj Rebland, Steinbach, Neuweier, Varnhalt)
Poŝtkodo	76530–76534
Aŭtomobila kodo	BAD
Oficiala Municipokodo	08211000
NUTS	DE121
Subdivido	11 urbopartoj (Stadtteile)
Politiko
Demografio
Loĝantaro	55449 (stato 2020-12-31) [fonto: landa statistika oficejo (decembro 2020)]
Geografio
Geografia situo	48° 46′ N, 8° 14′ O (mapo)48.7619444444448.2408333333333Koordinatoj: 48° 46′ N, 8° 14′ O (mapo)
Alto super la marnivelo	161 m
Areo	140,21 km²
Oficiala retejo	https://www.baden-baden.de/
	v • d • r

Ĉi tiu artikolo temas pri urbo. Por proksime lokigita historia ŝtato kaj regiono rigardu la paĝon Badeno. Koncerne aliajn signifojn aliru la apartigilon Baden.

Baden-Baden (foje esperantigita kiel Badeno, kvankam tio ankaŭ estas nomo de historia (federacia) lando) estas eksterdistrikta urbo kaj konata banloko en la federacia lando Baden-Virtembergo de Germanio. Fine de decembro 2020 ĝi havis 55 449 loĝantojn.

Baden-Baden portas la kromnomon "rozurbo".

Etimologio redakti

En la moderna germana lingvo, Baden estas substantivo kun la signifo "banado"^[1] sed Baden, la originala nomo de la urbo, devenas de pli frua plurala formo de Bad ("bano")^[2]. [5]

La urbo komence nomiĝis Baden, sed pro klara kompreno oni ofte nomis ĝin Baden en Baden, por distingi ĝin de Baden (Aŭstrio) aŭ Baden (Svislando). En 1931 la nomo de la urbo estis oficiale ŝanĝita al Baden-Baden.

Nomo en Esperanto redakti

La esperantigita nomo de la urbo laŭ PIV2, Badeno, nuntempe estas evitenda, ĉar ĝi devenis de ĝia malnova germana nomo "Baden", kiu jam ekde 1932 estis anstataŭigita de "Baden-Baden". Dum Esperanto-aranĝoj en Baden-Baden (ekzemple la Trilanda Renkontiĝo de GEJ en 2005 kaj la BAVELO-Seminario en 2006), oni ne esperantigis la nomon de la urbo.

Geografio redakti

Badener Höhe (esperante= altaĵo de Badeno) estas monto en la norda Nigra Arbaro sur la teritorio de Baden-Baden kaj Forbach. Kun alteco de 1002,5 m ĝi estas la plej alta punkto en la urbo Baden-Baden.

Turismo redakti

Vizitindaĵoj estas la tn. Trinkhalle (trinkfontano), Kurhaus (kuracloko), Friederichsbad (kuracloka banejo), malnova fortikaĵo, Festspielhaus (operejo) Neues Schloss (nova kastelo), Altes Schloss (malnova kastelo), florĝardeno Lichtentaler Allee,

Fotogalerio redakti

Trinkhalle - Trinkfontano en Baden-Baden
Kurhaus, la kuracbanejo de Baden-Baden
Rozoĝardeno en Baden-Baden
Stiftskirche - preĝejo en Baden-Baden
Urba muzeo de Baden-Baden
Trinkhalle (trinkfontano) - Baden Baden
Festspielhaus, operejo en Baden-Baden
Friederichsbad, kuraca banloko en Baden-Baden
Neues Schloss (nova kastelo) en Baden-Baden
Rusa ortodoksa preĝejo en Baden-Baden
Kazino en Baden-Baden

Panorma vido super Baden-Baden

Famuloj redakti

Reinhold Schneider, verkisto

Karola Meeder (n. 1964), germana filmreĝisorino

Pierre Boulez (1925-2016), franca komponisto restadis en Baden-Baden

Partneraj urboj redakti

Menton (Francio) de 1961
Moncalieri (Italio) de 1990
Karlovy Vary (Ĉeĥio) de 1998
Jalto (Ukrainio) de 2000

Literaturo redakti

Baden-Baden en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Baden-Baden en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

(eo) Baden kaj la nova balneologia arkivo, radioprelego de d-ro Arthur Baur, SRI 91-020-B-2

(de) Volkmar Eidloth: Baden-Baden, europäische Kurstädte und das Welterbe der UNESCO. Grundzüge einer länderübergreifenden gemeinschaftlichen Bewerbung (Baden-Baden, eŭropaj banurboj kaj Monda Heredaĵo de Unesko. Bazoj de translima komuna aspiro.), en: Denkmalpflege in Baden-Württemberg, 42. jarkolekto 2013, Heft 3, paĝoj 134–144 (surrete)

Vidu ankaŭ redakti

Kastelo Hohenbaden

Eksteraj ligiloj redakti

Oficiala retejo germane

Pliaj informoj pri la urbo por vojaĝantoj

Referencoj redakti

↑ (de) Messinger, Heinz; Türck, Gisela; Willmann, Helmut, 1993, "bath·ing" (banado), Langenscheidt's Compact Dictionary:
↑ (en) Charnock (1859), "Baden", p. 23, Local Etymology, A Derivative Dictionary of Geographical Names.

Bibliotekoj

[1] (de) Messinger, Heinz; Türck, Gisela; Willmann, Helmut, 1993, "bath·ing" (banado), Langenscheidt's Compact Dictionary:

[2] (en) Charnock (1859), "Baden", p. 23, Local Etymology, A Derivative Dictionary of Geographical Names.

[1]

[2]