Beiuș

Beiuș - jen rumane, prononco [beJUŜ], hungare Belényes [BEle:njeŝ], germane Weißschloß [VAJSŝlos] aŭ Bins respektive Binsch - estas urbo kaj municipo en Rumanio sur la dekstra bordo de la rivero Körös (pli ekzakte ĝia branĉo Crișul Negru, Fekete-Körös respektive Schwarze Kreisch), sud-oriente de Oradea (Nagyvárad, Großwardein, Veľký Varadín).

Beiuș · Belényes · Weißschloß · Bins
municipo de Rumanio vd
Blazono
Administrado
Lando	Rumanio
Regiono	Transilvanio
Distrikto	distrikto Bihor
Ĝemelurboj Békéscsaba Komló vd
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	9 745  (2021) [+]
Loĝdenso	398 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	46° 39′ N, 22° 21′ O (mapo)46.6522.35 [+]
Alto	191 m [+]
Areo	24,46 km² (2 446 ha) [+]
Horzono	UTC+02:00 [+]
situo en la distrikto
Beiuș · Belényes · Weißschloß · Bins (Rumanio) DEC Situo de Beiuș · Belényes · Weißschloß · Bins
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Beiuș [+]

Loĝantaro

En 1910 ĝi nombris 4 223 loĝantojn (hungaroj, rumanoj); en 1992 11 923 (90 % rumanoj), kaj laŭ la stato de 2021 en la urbo vivis 9 745 loĝantoj sur areo de 24,46 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 398 loĝantoj/km².

Historio

Ĝi estis unue menciita skribe en 1291. Ĝis 1919 ĝi apartenis al Hungario (Bihar). Ekde 1828 ĝi havis gimnazion en la rumana lingvo.

Renomaj personoj

• István Antal (n. 15-a de junio 1936): kontrabasisto, ĥorkapelestro.
• László Benedek (5-a de septembro 1887 – Kitzbühel, 6-a de septembro 1945): psikiatro, neŭrologiisto, universitata profesoro.
• János Bottyán (23-a de oktobro 1911 – Budapest, 22-a de januaro 1984): reformita pastro, redaktoro
• Lucia Cosma (13-a de septembro 1875 – Sibiu, 11-a de junio 1972): operkantistino (soprano).
• Kálmán Csákabonyi (Belényes, 15-a de aŭgusto 1902 – Pécs, 27-a de majo 1970): arkivisto.
• Jenő Halmi, pli juna (18-a de novembro 1905 – ?): aktoro, direktoro.
• András Kiss (n. 17-a de aprilo 1938): kuracisto, memuaristo
• Károly Mártonffy (16-a de septembro 1890 – Budapest, 22-a de majo 1979): juristo, universitata profesoro.
• János Miklós (*Episcopia Bihorului, 11-a de majo 1949): grafikisto.
• Anna Ilona Marossy (*12-a de marto 1931): muzeologino en Oradea.
• Edith Mayer (*15-a de oktobro 1910 – ): pentristino, grafikistino.
• Anna Pánti (13-a de septembro 1960): kantistino (koloratursoprano)
• István Pathai, hungara kalvinana episkopo mortis supozeble en la iama Belényes
• Béla Szokolay (1891-1959), instruisto, pupteatra fakulo, verkisto
• Gábor Vágó (19-a de aŭgusto 1894 - Segedo, 1968) skulptisto, metalartisto

Fonto

• Magyar nagylexikon, 1-18., 1993-2004, Budapeŝto.
• Loknomvortaro de Transilvanio kaj de Moldavio (Rumanio)

Eksteraj ligiloj

• Oficiala retejo (rumane)
• Administra mapo de la distrikto Arkivigite je 2012-02-05 per la retarkivo Wayback Machine (rumane kaj hungare)