Vikipedio

Charles Péguy

franca poeto, eseisto kaj redaktisto

Charles Pierre PÉGUY (naskiĝis la 7-an de januaro 1872 en Orléans, mortis la 4-an de septembro 1914 proksime de Villeroy batalkampe) estis franca poeto, eseisto, kaj redaktisto. Liaj du ĉefaj filozofioj estis socialismo kaj naciismo, sed antaŭ 1908 ankoraŭ post jaroj da maltrankvila agnostikismo, li fariĝis kredanta sed ne-praktikanta katoliko. De tiu tempo, katolikismo forte influis liajn verkojn. Péguy apartenis al la movado Renouveau catholique.

Charles Péguy
Persona informo
Charles Péguy
Naskonomo Charles-Pierre Péguy
Naskiĝo 7-an de januaro 1873 (1873-01-07)
en Orléans
Morto 5-an de septembro 1914 (1914-09-05) (41-jaraĝa)
en Le Plessis-l'Évêque
Tombo Grande Tombe de Villeroy (Chauconin-Neufmontiers) vd
Religio katolikismo vd
Lingvoj franca vd
Ŝtataneco Francio vd
Alma mater Supera normala lernejo • Lycée Lakanal • Collège Sainte-Barbe vd
Subskribo Charles Péguy
Familio
Edz(in)o Charlotte Péguy vd
Infanoj Pierre Péguy • Marcel Péguy • Germaine Péguy vd
Profesio
Alia nomo Pierre Deloire • Pierre Baudouin vd
Okupo verkisto • poeto • eseisto • ĵurnalisto • filozofo • dramaturgo • militisto • literaturkritikisto vd
Laborkampo literaturo vd
En TTT Oficiala retejo vd
vd Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Biografio redakti

Péguy naskiĝis al malriĉeco. Lia patrino Cécile, vidvigita kiam li estis bebo, riparis seĝojn por porvivaĵo. Lia patro, Désiré Péguy, estis meblisto, kiu mortis en 1874 kiel pro batalvundoj. Li studis ĉe Lycée Lakanal en Sceaŭ, gajnante stipendion ĉe École Normale Supérieure, kie li sekvis precipe la prelegojn de Henri Bergson kaj Romain Rolland, kun kiujn li amikigis. Li formale forlasis la lernejon sen diplomiĝado en 1897, eĉ se li daŭre sekvis kelkajn prelegojn en 1898. Influite fare de Lucien Herr (bibliotekisto de la lernejo) li iĝis entuziasma Dreyfus-ano.

En 1897, en la aĝo de 24, Péguy geedziĝis kun Charlotte-Françoise Baudoin; ili havis unu filinon kaj tri filojn, unu el kiun estis naskita post la morto de Péguy. Ĉirkaŭ 1910 li enamiĝis profunde al Blanche Raphael, juna juda amikino, aliflanke li estis fidela al lia edzino.

De liaj plej fruaj jaroj, li estis influita per socialismo. En 1895 Péguy eniris la Socialistan Partion. De 1900 ĝis sia morto en 1914, li estis la ĉefkontribuanto kaj la redaktisto de la literatura revuo Les Cahiers de la Quinzaine, kiu unue apogis la socialistan partion (direkto de Jean Jaurès). Péguy finfine finis sian subtenon post kiam li komencis rigardi Jaurès kiel perfidulon al la nacio kaj al socialismo. En la menciita gazeto Péguy publikigis ne nur siajn proprajn eseojn kaj poezion, sed ankaŭ verkojn de gravaj nuntempaj verkintoj kiel ekzemple Romain Rolland.

Lia liberversa poemo, "Enirhalo de la Mistero de la Dua Virto", havis pli ol 60 eldonoj en Francio. Ĝi estis favorata libro de Charles de Gaulle.

Kiam Unua mondmilito eksplodis, Péguy iĝis leŭtenanto en la 19-a kompanio de la franca 276-a Infanteriregimento. Li mortis en batalo per pafo en la frunto, proksime de Villeroy, Seine-et-Marne en la tago antaŭ la komenco de la Batalo de la Marno. Ekzistas monumento omaĝe al Péguy proksime de la kampo kie li estis mortigita.

Influoj redakti

Benito Mussolini nomis Péguy "fonto" por faŝismo – kaj Péguy verŝajne estintus terurigita per tiu transpreno. Dum la Dua mondmilito kaj subtenantoj kaj kontraŭuloj de Reĝimo de Vichy citis Péguy-aĵojn. Edmond Michelet estis la unua el multaj membroj de la Franca rezistado se temas pri citi Péguy; de Gaulle, alkutimiĝinta al la skribo de Péguy, citis lin en fama parolado de 1942. Tiuj kiuj kontraŭstaris la antisemitismoleĝoj de Vichy ofte citis lin. Kompare, Robert Brasillach laŭdis Péguy kiel "Franca Nacia Socialisto", kaj liaj filoj Pierre kaj Marcel skribis ke ilia patro estis inspiro por la Naciarevolucia ideologio de Vichy kaj "ĉefe rasisto".

Estas ĝenerale kredite ke Graham Greene estis konscia pri Péguy. Ĉe la fino de la romano Brighton Rock (1938), la nenomita, maljuna franca pastro rakontas al Rose pri viro kiu neniam prenis la sakramentojn sed kiun kelkaj konsideris sanktulo - evidenta referenco al Péguy. Greene ankaŭ citas Péguy en la surskribo de The Heart of the Matter.

En 1983, Geoffrey Hill publikigis poemon kiel omaĝo al Péguy, titolite The Mystery of the Charity of Charles Péguy.

Famaj citaĵoj redakti

  • "La pekinto estas ĉe la koro mem de kristanismo. Neniu estas tiel kompetenta kiel la pekinto en aferoj de kristanismo. Neniu, krom la sanktulo."
  • "Neniam estos konata kiuj agoj de malkuraĝo estis faritaj por timo de ne aspekti sufiĉe progresemaj." (Notre Patrie, 1905).
  • "Tiraneco ĉiam estas pli bone organizita ol libereco".
  • "Neniam estis donite al viro ekhavi tuj lian feliĉon kaj lian savon."
  • "Kantiana etiko havas purajn manojn sed, en maniero de parolado, fakte neniuj manoj."
  • "Homero estas nova kaj freŝa tiun matenon, kaj nenio, eble, estas tiel aĝa kaj laca kiel la gazeto de hodiaŭ."
  • "Vivo okazigas nur unu tragedion, finfine: ne esti sanktulo."
  • "Kapitulaco estas esence operacio dum kiu ni eksplikadas anstataŭ agadi."
  • "Oni ne kriegas la veron kiam oni scias ke la vero igas onin la komplico pri mensogantoj kaj falsintoj."
  • "Vorto ne estas la sama ĉe unu verkisto kiel ĉe alia. Oni ŝiras ĝin de sia kuraĝo. La alia tiras ĝin for el lia mantelpoŝo."
  • "Kiel peste, diras Dio, estos kiam ekzistas jam ne iuj francoj"
  • "Ekzistos aferoj kiujn mi faras kaj kies faradon neniu komprenos."
  • "Estas maleble priskribi antikvan epokon ĉar ni ne havas sufiĉe daj fontoj, kaj malebel priskribi modernan ĉar por ĝi ni havas tro multajn".
  • "Ĉio komenciĝas en mistikismo kaj finiĝas en politiko."

Verkoj redakti

  • Jeanne d'Arc. 1897.
  • Notre patrie. 1905.
  • Clio. Dialogue de l'histoire et de l'âme païenne. 1909.
  • Le mystère de la charité de Jeanne d'Arc. 1910.
  • Victor-Marie, Comte Hugo. Solvuntur objecta. 1910.
  • Notre jeunesse. 1910.
  • Le porche du mystère de la deŭième vertu. 1911.
  • Le mystère des Saints Innocents. 1912. Muzikigita en 1946 kiel oratorio fare de Henry Barraud
  • L'argent, L'argent suite. 1913.
  • Ève. 1913.

Literaturo redakti

  • Hella Tiedemann-Bartels: Verwaltete Tradition – Die Kritik Charles Péguys. Alber, Freiburg/München 1986, ISBN 3-495-47600-8.
  • Henri Guillemin: Charles Péguy. Paris 1981.
  • Jorge Molinas Lara: Crisis and commitment: Political ethics on Charles Péguy. University of Valencia. 2014
  • Ernst Robert Curtius: Charles Péguy. In: Ernst Robert Curtius: Die literarischen Wegbereiter des neuen Frankreich. Kiepenheuer, Potsdam 1918.

Eksteraj ligiloj redakti

Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Charles_Péguy&oldid=8515187"