Chrysanthemum coronarium

La girlanda krizantemo (Chrysanthemum coronarium aŭ manĝebla krizantemo) estas indiĝena ĉe Mediteranea Maro kaj Orientazio. Ĝi estas folia legomo en la genro Chrysanthemum aŭ laŭ kelkaj botanikistoj en genro lekanto.

Kiel legi la taksonomion Girlanda krizantemo
Chrysanthemum coronarium
Biologia klasado
Regno: Plantae Klado: Angiospermoj Klado: verdukotiledonaj Ordo: Asteraloj Familio: Asteracoj Genro: Chrysanthemum
Dunomo
Chrysanthemum coronarium L.
Sinonimoj
Glebionis coronaria (Linnaeus) Cassini ex Spach Chrysanthemum coronarium var. spatiosum L. H. Bailey Chrysanthemum roxburghii Desf Chrysanthemum spatiosum (L. H. Bailey) L. H. Bailey Glebionis roxburghii (Desf.) Tzvelev
Aliaj Vikimediaj projektoj

Karakterizaĵoj

La girlanda krizantemo estas folieca herbo, unu el la malmultaj unujaraj plantoj en ĝia genro kaj havas flavajn floretojn grupigitaj en malgrandaj striataj florokapoj kaj aromajn, duoble lobajn foliojn. La planto kreskas tre bone en mildaj aŭ iomete malvarmaj klimatoj, sed rapide atingas trofruan floradon en varmaj someraj kondiĉoj. Semoj estas semitaj en frua printempo kaj aŭtuno.

"La planto estas riĉa je mineraloj kaj vitaminoj kun kaliaj koncentriĝoj je 610 mg/100 g kaj karoteno je 3,4 g/100 g en manĝeblaj partoj. Krome, la planto enhavas diversajn antioksidantojn (en tigo, folio, kaj radikohistoj) kiuj havas potencialajn longdaŭrajn avantaĝojn por homa sano, kvankam toksaj (dioksino) trajtoj ankaŭ estis observitaj. Eltiraĵoj de C. coronarium var. spatiosum estis montritaj malhelpi kreskon de Lactobacillus casei, utila homa intesta bakterio."

Kuirartaj uzoj

La verdaĵoj de la planto estas uzitaj en multaj aziaj kuirartoj. Ili aperas en kantonaj potoj kaj Honkonga kuirarto en stufaĵoj, kuirpotoj, kaj terpomraguoj. La folioj ankaŭ estas grava ingredienco en tajvanaj ostro-omletoj kaj, kiam june, estas uzitaj kune kun tigoj por aromigi supon kaj kurba-pata fritado. En Japanio, ĝi estas uzita en nabemono . Korea kuirado utiligas la verdaĵojn en supoj, stufaĵoj, kaj sole kiel kromplado aŭ (banĥano). En terpomraguo, ĝi estas aldonita en la lasta momento al la poto por eviti ties trokuiradon. En Kreto, varieto da la specio nomita mantilida (μαντηλίδα) havas ĝiajn delikatajn ŝosojn, kiujn lokanoj manĝas krude aŭ vaporite (vidu greka kuirarto).

Trivialaj nomoj

• japana: 春菊 shungiku
• ĉina:tangho, tongho 茼蒿 (pinjine:tónghāo)

皇帝菜 (pinjine:huángdì cài)

• hebrea: חרצית ("ĥartzit")
• korea: 쑥갓 (ssukgat)
• taja: ผักตั้งโอ๋ (pak thang-o)
• tibeta:སྐལ་བཟང་}} (skal bzang) kelsang, kaysang, skalzang
• vjetnama:tần ô aŭ cải cúc
• malta: lellŭ

Vidu ankaŭ

• listo de legomoj