Ciklopentano

kemia kombinaĵo
Ciklopentano
Ciklopentano
Plata kemia strukturo de la Ciklopentano
Ciklopentano
Tridimensia strukturo de la Ciklopentano
Alternativa(j) nomo(j)
  • Kvinmetileno
Kemia formulo
C5H10
CAS-numero-kodo 287-92-3
ChemSpider kodo 8896
PubChem-kodo 9253
Merck Index 15,2736
Fizikaj proprecoj
Aspekto senkolora likvaĵo kun milda odoro
Molmaso 70.1 g·mol−1
Denseco 0,751 g cm−3
Fandpunkto −93.9 °C
Bolpunkto 49.2 °C
Refrakta indico  1,4065
Ekflama temperaturo 37.2 °C
Solvebleco Akvo:156 mg/L
Mortiga dozo (LD50) 11400 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Risko R11 R52/53
Sekureco S9 S16 S29 S33 S61
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
02 – Treege brulema 07 – Toksa substanco
08 – Risko al sano
GHS Signalvorto Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj H225, H304, H336, H412
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P271, P273, P280, P301+310, P303+361+353, P304+340, P312, P331, P370+378, P403+233, P403+235, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Ciklopentano estas alte brulema alicikla hidrokarbonido konsistante je kvinkarbonatoma ringo ĉiu ligita la du hidrogenatomoj super kaj malsuper la plano. Ĝi okazas kiel senkolora linkvaĵo kun kvazaŭa naftodora. Ciklopentano estas klaso da cikloalkanoj, kaj alkanoj estas hidrokarbonidoj kiuj posedas saturitajn karbonatomoj. La ciklopentano uzatas en manufakturo de sintezaj rezinoj kaj kaŭĉukaj gluaĵoj.

Sintezoj redakti

La ciklopentano estis unue preparita en 1893 far la germana kemiisto Johannes Wislicenus (1835-1902) ekde la ciklopentanono kiu siavice estis produktita per cikligo de la baria adipato laŭ la jena skemo:

 
Sintezo de ciklopentanono per cikligo de la baria adipato.
 
Sintezo de ciklopentano per reduktado de la ciklopentanono.
 
Sintezo de ciklopentano per kataliza hidrogenigo de la ciklopentadueno.
  • 3: Per kataliza interagado de la 1,5-dubromopentano kun magnezio kaj zinko:
 
Kataliza sintezo de la ciklopentano.
 
Kataliza sintezo de la metil-ciklopentano.

Literaturo redakti

Kunrilataj kemiaĵoj redakti

Vidu ankaŭ redakti

Referencoj redakti