De ĉiu laŭ ties kapabloj, al ĉiu laŭ ties bezonoj
"De ĉiu laŭ siaj kapabloj, al ĉiu laŭ siaj bezonoj" estas slogano popularigita de Karlo Markso en sia Kritiko de la Gotha Programo.[1] La principo rilatas al senpaga aliro al distribuo de varoj, kapitaloj kaj servoj. En la marksisma vidpunkto, tia aranĝo ebligos per la abundo de varoj kaj servoj, kiujn disvolvita komunisma sistemo povos produkti; la ideo estas, ke kun plena disvolviĝo de socialismo sufiĉos por kontentigi ĉiujn bezonojn.[2] Tamen tio ankaŭ postulas, ke ĉiu komunumano laboru kaj produktu laŭ sia kapablo, eĉ super sia plaĉo. Tio kondukas al la neceso ĉiu komunumano havu komunumeman konscion kiu portu lin al optimuma produktado. Male necesos aŭtoritata instanco kiu devigu denove ĉiun komunumanon produkte sian maksimumon. Tiel socialismo aŭ estos bonefika eduka sistemo aŭ estos kontraŭlibereca.
Fontoj redakti
Kvankam li ne elpensis ĝin, kaj ĝi estis ĝenerale konata en la socialismaj movadoj eĉ antaŭ li, la slogano estas plej proksime identigita kun Karl Marx kiu uzis ĝin en sia eseo de 1875, Critique of the Gotha Program "Kritiko de la Gotha-Programo". La kompleta alineo enhavanta la deklaron de Marx pri la kredo de la lia plano estas jena:
"En pli alta stadio de komunista socio, post la liberigo de la individuo de lia sklaveco al la divido de laboro, rezulte de kiu la kontrasto inter mensa kaj fizika laboro ankaŭ malaperos; Post kiam laboro fariĝos ne nur vivrimedo sed la ĉefa celo de la vivo; Post kiam la produktadaj fortoj ankaŭ venkos kun ĉiu individua disvolviĝo, kaj ĉiuj fontoj de kunlabora abundo eksplodis pli abunde; Nur tiam eblos plene transiri la mallarĝan horizonton de la burĝaro kaj la socio gravuros sur sia standardo: ĉiu laŭ sia kapablo, ĉiu laŭ siaj bezonoj "!
La slogano ankaŭ estis uzata de pli fruaj socialismaj pensuloj, kiel August Becker en 1844 kaj Louis Blanc en 1851. Iuj atribuas ĝiajn komencajn originojn al la franca utopiisto Étienne-Gabriel Morelly en sia libro Code de la Nature "La kodo de la Naturo" de 1755, en kiu li proponis "bazajn leĝojn kaj principojn, kiuj disŝiros la radikojn de la abomenindaj malvirtoj kaj ĉiuj malbonoj de la socio":
"A. Ĉio en la socio NE apartenas al iu ajn, nek kiel persona posedo nek kiel kapitalaj varoj, krom la aferoj, por kiuj homo tuje uzas, siajn bezonojn, plezurojn aŭ ĉiutagajn laborojn.
B. Ĉiu civitano estos publika persono, vivanta, subtenanta, subtenata kaj dungita per publikaj elspezoj.
C. Ĉiu civitano faros sian unikan kontribuon al komunuma agado laŭ sia kapablo, talento kaj aĝo; Sur ĉi tiu bazo, lia pozicio estos determinita, laŭ la leĝoj pri distribuo."
Iuj vidas la radikojn de la slogano en la skribaĵoj de la Nova Testamento, en la Agoj de la Apostoloj kaj en la komunuma vivmaniero de la komunumo de kredantoj priskribita en ĝi:
32 Kaj la anaro de la kredantoj estis unukora kaj unuanima, kaj neniu diris, ke io el lia havaĵo estas propra al li; sed ĉe ili ĉio estis komuna. 33 Kaj kun granda potenco la apostoloj atestis pri la releviĝo de la Sinjoro Jesuo; kaj granda graco estis sur ĉiuj. 34 Inter ili neniu havis mankon, ĉar ĉiuj posedantoj de bienoj aŭ domoj vendis ilin, kaj alportis la prezon de la venditaĵoj 35 kaj metis ĝin antaŭ la piedoj de la apostoloj; kaj estis disdonate al ĉiu laŭ ĉies aparta bezono.
la lasta frazo elstaras "kaj estis disdonate al ĉiu laŭ ĉies aparta bezono" (διεδίδετο δὲ ἑκάστῳ καθότι ἄν τις χρείαν εἶχεν).
Aliaj erudiciuloj opinias, ke la radikoj de la regulo en romia juro kaj la principo de obligacio in solidum ('reciproka devo' aŭ 'reciproka garantio') laŭ kiuj 'ĉiuj respondecas pri iu ajn, kiu ne povas pagi sian ŝuldon, kaj respondecas pri ĉiuj '.
Referencoj redakti
- ↑ Marx, Karl. (1875) “Part I”, Critique of the Gotha Program.
- ↑ Schaff, Kory. (2001) 224 Philosophy and the problems of work: a reader. Lanham, Md: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-0795-1.