Denstetiacoj
La denstetiacoj[3] (latine Dennstaedtiaceae) estas planta familio el pteridofitoj. Tiu familio apartenas al la ordo polipodialoj (Polypodiales). Ĝi entenas ĉirkaŭ 220 speciojn[4]. Ĝia tipa genro estas denstetio[3].
 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||
| ||||||||||
| denstetio Dennstaedtia Bernh. | ||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||
La sola eŭropa reprezentanto estas Pteridium aquilinum.
Karakterizoj redakti
La specioj de la genro pteridio[5] (Pteridium) kreskas sur la tero, kelkfoje kiel grimpanto. La rizomoj estas longaj kaj havas harojn. La folitigoj ofte havas burĝonojn. La foliplato (frondo) estas plej ofte grandaj, dufoje, aŭ trifoje palmataj. Ĝi havas harojn.
La soroj staras ĉe aŭ proksime al la rando en unu linio aŭ interrompitaj. La induzioj estas liniiloformaj aŭ bovloformaj kaj ili sidas same rande.
La gametofitoj estas verdaj kaj korformaj.
La kromosoma baza nombro estas x = 26, 29, 30, 31, 33, 34, 38, 46, 47 aŭ 48.
Disvastigo redakti
La familio estas disvastigita en la tropikoj de la tuta terglobo; la Pteridium estas kosmopolite disvastigita.
Taksonomio redakti
1/ Laŭ The Plant List kaj World Flora Online (7 apr. 2020)[4],[2], jen la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj[6]:
- Pteridophyta - pteridofitoj
- Polypodiales Link - polipodialoj
- Dennstaedtiaceae Lotsy - denstetiacoj
- Adectum Link - adekto*
- Blotiella R.M. Tryon - blotielo
- Cincinalis Gled. - cincinalo
- Dennstaedtia Bernh. - denstetio
- Emodiopteris Ching & S.K. Wu - emodiopterido*
- Filix-foemina generic Hill ex Farw. - filiks-femino
- Histiopteris (J. Agardh) J. Sm. - histiopterido
- Hypolepis Bernh. - hipolepido
- Leptolepia Prantl - leptolepio
- Microlepia C. Presl - mikrolepio
- Monachosorum Kunze - monakosoro
- Oenotrichia Copel. - enotrikio
- Paesia A. St.-Hil. - pezio
- Paradennstaedtia Tagawa - paradenstetio
- Patania C. Presl - patanio*
- Pteridium Gled. ex Scop. - pteridio
- Dennstaedtiaceae Lotsy - denstetiacoj
- Polypodiales Link - polipodialoj
*genro akceptita en TPL sed ne en WFO, kiu tamen akceptas ĝiajn speciojn.
2/ Laŭ Smith et al. (2006) la genroj de kelkaj memstaraj familioj apartenas al la familio Denstetiacoj. Ekzemple la familioj Hipolepidacoj, Monaĥosoracoj kaj Pteridacoj. La nuna familio estas monofiletika.
La familio nun havas ĉirkaŭ 11 genrojn kun ĉirkaŭ 170 specioj.
- Blotiella TRYON, kun ĉirkaŭ 9-15 specioj, kiuj kreskas en la tropikaj Ameriko, Azio kaj Afriko kaj sur la Maskarenoj.
- Coptidipteris NAKAI & MOROSE, kun nur unu specio en Ĉinujo, Koreujo kaj Japanujo.
- Coptidipteris wilfordii (T. MOORE) NAKAI & MOMOSE (sin.: Dennstaedtia wilfordii (T. MOORE; H. CHRIST)
- Dennstaedtia BERNH. (inkl. Costaricia H. CHRIST), kun ĉirkaŭ 35-70 specioj en la tropikoj de Ameriko, Japanujo, Aŭstralio kaj Novzelando. La genro havas sian nomon laŭ August Wilhelm Dennstedt (1776–1826), germana kuracisto kaj botanikisto.
- Histiopteris (J. AGARDH) J. SM., kun ĉirkaŭ unu ĝis sep specioj en la tropikoj, inter ili:
- Histiopteris incisa (THUNB.) J. SM.
- Hypolepis BERNH., kun ĉirkaŭ 45 specioj
- Leptolepia PRANTL}} kun nur unu specio en Novzelando, Aŭstralio kaj Novgvineo.
- Leptolepia novae-zelandiae (COLENSO) METT. EX DIELS
- Microlepia C. PRESL, kun pli ol 80 specioj en la tropikoj ĝis Japanujo kaj Novzelando.
- Monachosorum HANCE, kun ĉ kvin specioj ĝis Polinezio, Novzelando kaj la tropika Ameriko
- Oenotrichia COPEL.}}, kun tri specioj de Malajzio, Novzelando kaj Novkaledonio kaj Aŭstralio.
- Paesia J. ST.-HIL.}}, kun ĉirkaŭ 12 specioj de Malajzio ĝis Polinezio, Novzelando kaj la tropika Ameriko.
- Pteridium GLED. EX SCOP., kun ĉirkaŭ 11 specioj inter ili la kosmopolita:
- Pteridium aquilinum (L.) KUHN kun pliaj subspecioj kaj varioj.
Referencoj redakti
Fontoj redakti
- Alan R. Smith, Kathleen M. Pryer, Eric Schuettpelz, Petra Korall, Harald Schneider, Paul G. Wolf: A classification for extant ferns. In: Taxon. Band 55, Nr. 3, 2006, ISSN 0040-0262, S. 705–731, Abstract, Arkivigite je 2017-02-12 per la retarkivo Wayback Machine PDF-Datei.
- David John Mabberley: The Plant Book. A portable dictionary of the higher plants. Cambridge University Press, Cambridge u. a. 1987, ISBN 0-521-34060-8.
