Ebenezer Howard
Sir Ebenezer HOWARD [haŭard] (29-a de januaro 1850 – 1-a de majo 1928) estis brita esperantisto kaj urba planisto. Mortis 77-jara en Welwyn Garden City. Li estis pioniro de la ĝardenurba movado. Esperantistiĝis antaŭ 1907.
| Ebenezer Howard | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 29-an de januaro 1850 en City |
| Morto | 1-an de majo 1928 (78-jaraĝa) en Welwyn Garden City |
| Tombo | Letchworth Cemetery |
| Lingvoj | Esperanto • angla |
| Ŝtataneco | Unuiĝinta Reĝlando (Britio) |
| Okupo | |
| Okupo | arkitekto • esperantisto • urbanizisto • Pejzaĝarkitekto |
Frua vivo redakti
Howard vojaĝis al Usono de Britio 21-jaraĝe, transloĝiĝis al Nebrasko, kaj baldaŭ malkovris ke li ne estis bona farmbienisto. Li transloĝiĝis al Ĉikago kaj laboris kiel raportisto por la kortumoj kaj ĵurnaloj. En Usono li konis poetojn Walt Whitman kaj Ralph Waldo Emerson. Howard ekpensis pri eblecojn kiel plibonigi kvaliton de vivo.
En 1876 li revenis al Britio, kie li trovis laboron kun Hansard, kiu produktis la oficialan laŭvortan registron de Parlamento, kaj laboris dumvive kun ĉi tiu kariero.
Influoj kaj ideoj redakti
Howard legis vaste, inkluzivante utopian romanon de Edward Bellamy, Looking Backward, kaj pensis profunde pri sociaj aferoj. Tial li verkis libron en 1898 titolita "To-Morrow: A Peaceful Path to Real Reform" (Morgaŭ: Paca vojo al reala reformo). Ĉi tiu libro proponis ideon de urboj sen kvartalaĉoj, kaj havante la bonaĵojn de kaj urbo (oportuno, distriĝo, kaj altaj salajroj) kaj kamparo (beleco, freŝa aero, kaj malaltaj luprezoj). Li ilustris la ideon kun sia fama Tri Magnetoj diagramo kiu demandis 'Kie popoloj iros?', kun la elektoj 'Urbo', 'Kamparo' aŭ 'Urbo-Kamparo'.
La libro proponis la kreadon de novaj mezgrandaj suburboj, antaŭe planitaj, kaj ĉirkaŭigitaj de daŭra areo da agrikultura lando. Ĉi tiu "ĝardeno-urbo" estis uzata kiel ekzemplo por multaj suburboj. Howard kredis ke ĉi tia Ĝardeno-urbo estis la perfekta mikso de urbo kaj naturo. La urboj estus plejparte sendependaj, kaj administritaj kaj subtenitaj de la civitanoj kiuj havis ekonomikan intereson pri ili.
Howard kaj Esperanto redakti
Dum la 3-a UK en Kembriĝo okazis ekskurso al Letchworth per private luita trajno. Oni atendis 300 partoprenantojn, sed fakte estis 600. En Letchworth Howard atendis la vizitantojn kaj parolis en Esperanto pri la signifo de ĝardenurboj.[1] La geedzoj Zamenhof, kiuj estis invitataj de Cunnigham kune kun Sebert, uzis anstataŭ la trajno la aŭtomobilon kaj venis tro malfrue. La sekretario de la ĝardenurbo, P.D. Hugon, gvidis Klara Zamenhof tra la urbo.
Li partoprenis kun aliaj britoj en la UK 1912 en Krakovo (Pollando). Tie li prelegis pri siaj reformaj ideoj[2].
Honorigo redakti
Ŝtata honorigo venis al li tro malfrue. Nur en 1927 li ricevis la kavaliran titolon "Sir ". George Bernard Shaw tamen en persona letero juste resumis liajn atingojn, dirante, ke por lia libro li meritas baronecon, por Letchworth grafecon kaj por Welwyn dukecon[2].
Referencoj redakti
- ↑ La teksto de la prelego troviĝas en La Revuo de 1907 sur la paĝoj 142 ĝis 144 kun raporto de Karl Fuchs.
- ↑ 2,0 2,1 Monato, internacia magazino sendependa, numero 1995/05, paĝo 15: Ebenezer Howard, pioniro pri ĝardenurboj verkita de Will Green.
Vidu ankaŭ redakti
Eksteraj ligiloj redakti
|
Trovu « Ebenezer Howard » inter la Vizaĝoj de homoj rilataj al la ideo «Internacia Lingvo» |
(eo) Henri Masson, Arkitektoj de Esperanto, Ipernity, la 18-an de novembro 2014
(eo) Pri ĝardenurboj, arkivo de la aŭstria nacia bibliotheo ÖNB