Elizabeth Cady Stanton

usona verkistino kaj aktivulino pri virina balotrajto

Elizabeth CADY STANTON (la 12-an de novembro 1815, Johnstown, Nov-Jorkio - la 26-an de oktobro 1902, Novjorko) estis usona sufragisto, feminisma kaj kontraŭsklaveca aktivulino, kaj grava figuro en la frua movado por virinaj rajtoj (unua ondo feminisma). Ŝia "Deklaracio de Sentoj", unue prezentita ĉe la unua konferenco pri rajtoj de virinoj okazigita en 1848 en Seneca Falls, Novjorko, estas konsiderita la dokumento kiu iniciatis la unuajn organizitajn movadojn por virina egaleco kaj virina balotrajto en Usono.

Elizabeth Cady Stanton
Persona informo
Elisabeth Cady Stanton
Naskiĝo 12-an de novembro 1815 (1815-11-12)
en Johnstown
Morto 26-an de oktobro 1902 (1902-10-26) (86-jaraĝa)
en Nov-Jorko
Mortis per Kora malsufiĉo Redakti la valoron en Wikidata vd
Tombo Woodlawn Cemetery Redakti la valoron en Wikidata vd
Lingvoj angla vd
Ŝtataneco Usono Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Emma Willard School (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Partio Respublikana Partio Redakti la valoron en Wikidata vd
Subskribo Elizabeth Cady Stanton
Familio
Patro Daniel Cady Redakti la valoron en Wikidata vd
Patrino Margaret Livingston (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Edz(in)o Henry Brewster Stanton (mul) Traduki (1840–1887) Redakti la valoron en Wikidata vd
Infanoj Theodore Stanton (en) Traduki, Harriot Eaton Stanton Blatch (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Parencoj Nora Stanton Blatch Barney (en) Traduki (nepino) Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Okupo verkisto
aktivisto pri virinaj rajtoj
aktoro
aktivulo kontraŭ sklaveco Redakti la valoron en Wikidata vd
Laborkampo Aboliciismo kaj feminismo Redakti la valoron en Wikidata vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Kune kun sia proksima kunlaboranto Susan B. Anthony, ŝi estis de la mezo de la 19-a jarcento ĝis sia morto la gvida figuro en la liberala virina movado en Usono.

Post la enlanda milito, la lobiado de Stanton por virina balotrajto kaŭzis disigon en la movado por la rajtoj de virinoj kiam ŝi, kune kun Susan B. Anthony, rifuzis apogi la pason de la 14-a Amendo kaj 15-a Amendo al la Usona Konstitucio. Ŝi kontraŭbatalis doni afro-usonanaj virojn kaj jurajn protektojn kaj la rajton voĉdoni, dum tiuj samaj rajtoj estis retenitaj de virinoj, nigrulaj kaj blankulaj [1]. Ŝia sinteno en tiu temo, kune kun ŝiaj pensoj pri organizita kristanismo kaj en temoj preter balotrajto, kaŭzis la formadon de du apartaj virinaj rajtoj organizoj kiuj estis poste kunvenigitaj denove, proksimume dudek jarojn post la disigo, kun Stanton kiel prezidanto de la unuiĝinta asocio. Ŝi estis la prezidanto de la Nacia Usona Virina- Balotrajto Asocio (National American Woman Suffrage Association, akronime NAWSA) inter 1892 kaj 1900 [2].

Stanton skribis, interalie, The Woman's Bible kaj ŝian aŭtobiografion Eighty Years and More, same kiel multajn aliajn artikolojn kaj pamfletojn pri virina balotrajto kaj virinaj rajtoj. Ŝi mortis en 1902 en la aĝo de 86, 18 jarojn antaŭ la ratifiko de la 19-a Amendo, kiu agnoskis virinan balotrajton en la Usona Konstitucio.

Referencoj

redakti
  1. Davis, Angela. (1983) Women, Race & Class. New York: Knopf Doubleday Publishing Group, p. 288. ISBN 978-0394713519. OCLC 760446965.
  2. DuBois Feminism & Suffrage, p. 41