Fuĝo-lukto reago
Fuĝo-lukto reago (nomita ankaŭ fuĝa, lukta, frosta aŭ servema reago [en posttraŭmata malordo, hiperagitiĝo, aŭ akra stresreago) estas fiziologia reago kiu okazas responde al konstatita damaĝa okazo, vundiga atako, aŭ minaco kontraŭ survivado.[1] Ĝi estis unuafoje priskribita de Walter Bradford Cannon.[2] Lia teorio asertas ke animaloj reagas al minacoj per ĝenerala malŝarĝo de la simpatia nervosistemo, pretigante la animalon por luktadi aŭ forigo.[3] Pli specife, adrenaj medoloj en la surrena glando produktas hormonan eligon kiu rezultas en sekrecio de katekolaminoj, ĉefe de noradrenalino kaj adrenalino.[4] Amit Sood, Profesoro de Medicino ĉe la Mayo Clinic College of Medicine studas la klasikan fuĝ-luktan reagon kaj asertas ke estrogeno kaj testosterono estas ankaŭ hormonoj kiuj tuŝas al kiel oni reagas al streso, ĉar ili estas neŭrotransmitilaj dopamino kaj serotonino.[5]
Tiu reago estas agnoskita kiel unua stadio de ĝenerala adaptosindromo kiu regulas stresajn reagojn ĉe vertebruloj kaj aliaj organismoj.[6]
Troa reago redakti
Troaktiveco de la Fuĝo-lukto respondo estas konsiderata unu el la eblaj kaŭzoj de la disvolviĝo de kronika streso kaj rilataj malsanoj kiel diabeto, hipertensio kaj diversaj kormalsanoj.
Notoj redakti
- ↑ Cannon, Walter. (1932) Wisdom of the Body. United States: W.W. Norton & Company. ISBN 0393002055.
- ↑ Walter Bradford Cannon. (1929) Bodily changes in pain, hunger, many of these are fakefear, and rage. Nov-Jorko: Appleton-Century-Crofts.
- ↑ (27a de Oktobro 1995) “Central Command Neurons of the Sympathetic Nervous System: Basis of the Fight-or-Flight Response”, Science Magazine 5236 (270).
- ↑ Walter Bradford Cannon. (1915) Bodily Changes in Pain, Hunger, Fear and Rage: An Account of Recent Researches into the Function of Emotional Excitement. Appleton-Century-Crofts.
- ↑ "Adrenaline, Cortisol, Norepinephrine: The Three Major Stress Hormones, Explained", Hufflington Post, 19a de Aprilo 2014. Kontrolita 16a de Aŭgusto 2014.
- ↑ Gozhenko, A. (2009) PATHOLOGY - Theory. Medical Student's Library. Radom, p. 270–275.
Bibliografio redakti
- Sapolsky, Robert M., 1994. Why Zebras Don't Get Ulcers. W.H. Freeman and Company.
- Usona registaro