Georg Stiernhielm

Membrecoj
Membrecoj	Reĝa Societo de Londono vd

Honorigoj
Honorigoj	Membro de la Reĝa Societo de Londono vd

**Georgius Stiernhielmus (1598–1672)**
Georgius Stiernhielmus (1598–1672)
	poeta Suecianus
Persona informo
	Georg Stiernhielm
Naskiĝo	7-a de aŭgusto 1598; en Vika socken, Dalarna, Svedio
Morto	22-a de aprilo 1672; en Stokholmo, Svedio
Lingvoj	sveda vd
Ŝtataneco	Svedio vd
Alma mater	Universitato de Upsalo
Familio
Infanoj	Georg Otto Stiernhielm vd
Profesio
Okupo	verkisto • poeto • matematikisto • poeto-juristo • arkeologo • historiisto • filozofo • juristo vd
Laborkampo	juro • literaturo • matematiko • filozofio vd
Honorigoj
Honorigoj	Membro de la Reĝa Societo de Londono vd
Membrecoj
Membrecoj	Reĝa Societo de Londono vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Georg Stiernhielm (1598–1672) (* Vika socken, Dalarna, en la 7-a de aŭgusto 1598 - Stokholmo, en la 22-a de aprilo 1672) estis sveda juristo, matematikisto, lingvisto kaj poeto.

Li estas konsiderata la patro de la sveda poezio. Lia origina nomo estis Göran Olofsson, sed kiam la reĝino Kristina el Svedio lin faris kavalieron, en 1630, li ŝanĝis sian nomon je Georg Stiernhielm. Lia patro nomiĝis Olof Markvardsson kaj lia unua lernejo estis en urbo Västerås. En 1619, li enmatrikuliĝis en la Universitato de Upsalo. Pli malfrue, li kompletigis siajn studojn en Germanio, ĉefe en la Universitato de Greifswald kaj en 1624 li reiris al Upsalo.

En la sekvanta jaro li reiris al Germanio por fariĝi mentoro de junulo, poste li vizitis Italion, Francion, Nederlandon kaj Anglion. En 1626, li estis invitita de la episkopo Johannes Rudbeckius (1581-1646)^[1]por esti instruanto en lernejo de Västerås kaj en 1626 la reĝo Gustavo la 2-a Adolfo lin nomumis por esti instruisto de la nobelaro de la Collegium illustre^[2]. En 1641 li estis nomumita vico-guberniestro en Tartu. En 1642 li partoprenis en la kortego de la reĝino Kristina, en Stokholmo, dank'al liaj poemoj. En 1649 li oficis kiel zorganto de la Naciaj Arkivoj, sed poste nemulte li estis malfavorita ĉar li parolis malrespekteme pri kelkaj protektitoj de la reĝino. Li estis edziĝinta al Cecilia Burea, nevino de la alĥemisto Johannes Bureus (1568-1652)^[3].

Lia plej fama verko "Herkulo" estis epika poemo en hexametraj versoj rilate al la faritaĵoj de la heroo kiu estis tentita de la Sinjorino Voluptamo kaj ŝiaj filinoj por elektado de estonta malmorala vivstilo. La alegorio estas trovebla de la sofisto Prodiko de Ceos (465 a.K. - 395 a.K.)^[4], kaj estis zorge antaŭgardita de Ksenofono. Stiernhielm estas la unua sveda poeto kiu uzis la metrikajn versojn de la antikvaj poetoj en la svedan lingvon, modifante nur la principon de la longaj kaj mallongaj silaboj je streĉaj kaj malstreĉaj silaboj, kiuj pli bone adekvatas al la sveda fonologio. Por tio li uzis konceptojn elvolviĝitajn de Martin Opitz kaj pli malfrue aplikata al la sveda de Andreas Arvidi (1620-1673)^[5]. Lia verko, Musæ Suethizantes (1668), estas rigardita la unua grava poezilibro.

Verkoj redakti

La juĝo de Herkulo, pentraĵo de Annibale Carracci (1560-1609)

Archimedes reformatus - 1644
Lycksalighetens ähre-pracht,: vppå ... drottnings Christinæ högh-prijszlighe crönings fest förd aff ridder Eudemon och hans trogne gesäller Philander och Dorisel. I Stockholm, den 24. dagh i octobris månat åhr M.DC.L.
Virtutes repertæ: The igenfundne dygders vptogh vppå then stormächtigste drottnings Christinæ, lycklige crönings-fest hållit i Stockholm den 11. novemb. anno MDCL.
Parnassus triumphans: Ballet, then stormächtigste Swea drottning Christinae till ähra och tienst vthi högförnäme princer och princessers, herrers och fruers bijwist, i store spel-salen på Stockholms slott till en frögdefull ny-åhrs ingång danszat. Den 1. : januarii. Anni novi, 1651
Herkulo (1658)
Mensuræ regni Svethiæ authoritate regiâ, ordinatæ per Georg Stiernhielm s:r.m:tis consil; milit; anno 1664]
Musæ Suethizantes (1668)
Glossarium Ulphila-gothicum, linguis affinibus Franciscus Junius - 1670
D.N. Jesu Christi SS. Evangelia ab Ulfila ...: ex Græco Gothicè translata, nunc cum parallelis versionibus, Sveo-Gothicâ, Norrænâ, seu Islandicâ, et Vulgatâ Latinâ edita - 1671
De Linguarum Origine - 1671