Gustavo Adolfo Bécquer
Gustavo Adolfo BÉCQUER, origine: Gustavo Adolfo DOMÍNGUEZ BASTIDA (naskiĝis la 17-an de februaro 1836 en Sevilla, mortis la 22-an de decembro 1870 en Madrido) estis hispana poeto kaj dramisto.
Gustavo Adolfo Bécquer | ||
---|---|---|
Persona informo | ||
Naskonomo | Gustavo Adolfo Claudio Domínguez y Bastida | |
Naskiĝo | 17-an de februaro 1836 en Sevilo | |
Morto | 22-an de decembro 1870 (34-jaraĝa) en Madrido | |
Mortis pro | Naturaj kialoj vd | |
Mortis per | Tuberkulozo kaj sifiliso vd | |
Tombo | Iglesia de la Anunciación (en) (1972–) Sacramental de San Lorenzo y San José cemetery (en) (1870–1913) Panteón de Sevillanos Ilustres (es) vd | |
Etno | Hispanoj vd | |
Lingvoj | hispana vd | |
Ŝtataneco | Hispanio vd | |
Subskribo | ||
Familio | ||
Patro | José Domínguez Bécquer (en) vd | |
Gefratoj | Valeriano Bécquer (en) vd | |
Edz(in)o | Casta Esteban (en) vd | |
Profesio | ||
Alia nomo | Gustavo Adolfo Bécquer vd | |
Okupo | novelisto rakontanto verkisto dramaturgo poeto vd | |
Verkado | ||
Verkoj | Rimas y leyendas vd | |
vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Liaj plej famaj verkoj estas la Rimas ("Rimaĵoj") kaj la Leyendas ("Legendoj"), kiuj hodiaŭ estas kutime publikigitaj kune kiel la Rimas y leyendas. Tiuj ĉi poemoj kaj rakontoj estas nedisigebla parto de la hispana literaturo kaj estas deviga legado por gimnazianoj en la hispanlingva mondo.
Vivo
redaktiLi naskiĝis en Sevilo kaj lia vivo estis markata de malriĉo kaj sufero. Li amis du virinojn kiuj ne amis lin; lia edzino forlasis lin. Li spertis ankaŭ malbonan sorton profesie: li volis esti pentristo, sed li devis esti verkisto kaj ĵurnalisto; tamen li estis maldungita ofte. Li malsaniĝis je tuberkulozo je sia 21-a jaro kaj pro tio mortis post dek tri jaroj.
Signifo
redaktiBécquer estis malfruanta romantikulo. Li eniris en tiu viv- kaj verkostilo kiam ĝi jam ne estis moda kaj la nova epoko revolucia kaj realisma prifajfis la fantaziajn kaj amajn historiojn. Li sekvis la spurojn de la germana romantikismo, nome de Heinrich Heine, kies mallongaj, sopirecaj ampoemoj inspiris lin. Do, li jam estis for de la senespera kaj brueca romantikismo de la unua duono de la 19a jarcento kiam interbatalis romantikuloj kontraŭ kontraŭromantikuloj kaj revoluciaj romantikuloj kontraŭ reakciaj romantikuloj. La ideologiaj bataloj jam iome malgrandiĝis, sed ĉiukaze GAB aliĝis al reakcia partio, ĉefe pro stetikaj ideoj.
Kvankam li neniam estis sukcesa dumvive, post lia morto aliaj poetoj inspiriĝis en ĝia ideo de la ampoezio kaj sekvis lian spuron fine de la 19a jarcento kaj dum la tuta 20a jarcento, kiam li iĝis aminspirilo, ĉefe de liajn amasajn legantinojn. Nome estis la uzado de la sugesto kio modernigis ĝian verkaron. Li parolas pri sia amsufero sed ne klarigas precize kia kaj kiu estas la amkialo.
Verkaro
redaktiLegendoj kaj Rimaĵoj
redaktiBécquer ŝuldas sian famon al du verkoj:
- La unua estas la Legendoj kiujn li verkis ĉirkaŭ 1860. En ili laŭ la romantika kutimo enprofundiĝi en popolaj rakontoj fantaziaj kaj legendoj, utiligas tiujn por kreado de iluziaj mondoj kie mortigintoj, fantomoj, amdeziroj kaj teruraj krimoj interplektas historiaĵojn vere popoleskajn. Por tio utiligas ankaŭ la fonon de historiajn hispanajn urbojn, kiel Toledo, Sevilo, Soria, ktp. Krome kiel ligilo al lia alia verko, brilas la amo al neatingeblaj virinoj, foje eĉ neekzistantaj, kiel en "La lunradio".
- La duan verkon neniam publikigis Bécquer kiel veran tutan libron, sed nur aparte en revuoj inter 1859 kaj 1871. La Rimas aŭ "Rimaĵoj" estas kolekto de ampoemoj, kie Bécquer pasas de unu temo al alia, nome de la propra tasko de poeziverkado ĝis la amsento kaj en tiu oni malsupreniras per dolora ŝtuparo laŭ ia gradeco: de amkanto al abandono, de simpla doloro al malespero, de soleco al morto.
Tradukoj al Esperanto
redakti"Rimas", poemaro konsiderata la fundamento de la moderna hispana poezio, aperis en esperanta traduko de Fernando de Diego sub la titolo "Kun Sopira Koro" en 1972[1] kaj dua eldono aperis en 2022 ĉe la eldonejo Fonto.
Jen specimeno el Rimas, en traduko far Luis Guillermo Restrepo Rivas. 73a poemo el "Rimaĵoj" | |
Iu fermis ŝian apertan rigardon Eta flama lumo el glaso surplanka Vekiĝis la tago, kaj dum la lumŝanĝo Ŝin portante ŝultre, irantaro pasis Dum la sonorado nome de l'animo |
El turo plej alta aŭdeblis sonoro: Pioĉo malfermis, komence de flanke, Pioĉo surŝultre, la entombigisto, Alvenis krepusko, Dum la longaj noktoj de la frosta vintro, Tie pluvo falas kun eterna zumo, Ĉu sablo revenas al sablo ? Ekzistas afero tre nekomprenebla, |
Recenzoj
redaktiPri Kun Sopira Koro
|
Bécquer en muziko
redaktiLiaj "Rimaĵoj" (Rimas) estis tre grava en la studo de la muziko de la 19-a jarcento pro sia poezio kiu estas la plej adaptita al muziko en la tuta historio. La "rimaĵoj" havas proksimume ducent versiojn muzikigitajn de komponistoj kiel Isaac Albéniz aŭ Joaquín Turina. La plej grava el ĉiuj estas la "rimaĵoj" por Bécquer de Isaac Albéniz, ĉar Albéniz estas unu el la plej grandaj komponistoj el la tuta mondo[2]. Tiuj "rimaĵoj" estis ĵus malkovritaj en du partituraj versioj, unu por parolanto kaj dua por la kantisto, kaj estis redaktitaj kiel 'kompleta eldono de "rimaĵoj" de Bécquer fare de la komponisto Isaac Albéniz' por la unua fojo en 2014.
Bildaro
redaktiReferencoj
redakti- ↑ (eo) Esperanta traduko de "El monte de las ánimas"[rompita ligilo] ("La monto de la animoj")
- ↑ Libreto kun traduko de la poemoj kaj la kompleta partituro de la 'Rimaĵoj' de Isaac Albéniz
Vidu ankaŭ
redaktiEksteraj ligiloj
redakti- (es) La kompletaj 'rimaĵoj de Bécquer', YouTube
- (es) Isaac Albéniz - Rimas de Bécquer, YouTube
- (es) Rimas, Centro Virtual Cervantes
- (es) Verkaro de Gustavo Adolfo Bécquer en la virtuala centro Cervantes
- (es) Grandes escritores de la lengua espanola,Gustavo Adolfo Bécquer. Arkivigite je 2017-03-14 per la retarkivo Wayback Machine.