Hans Christian Ørsted
|
"Orstedo" alidirektiĝas ĉi tien. Pri la mezurunuo, vidu la artikolon Orstedo (mezurunuo). |
Hans Christian ØRSTED (Johano Kristiano Orstedo) (naskiĝis la 14-an de aŭgusto 1777, en Rudkøbing, mortis la 9-an de marto 1851, en Kopenhago) estis dana fizikisto kaj kemiisto.
| Hans Christian Ørsted | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Hans Christian Ørsted | |||||
| Naskiĝo | 14-an de aŭgusto 1777 en Rudkøbing | ||||
| Morto | 9-an de marto 1851 (73-jaraĝa) en Kopenhago | ||||
| Tombo | Asista Tombejo de Kopenhago vd | ||||
| Religio | ortodoksismo vd | ||||
| Lingvoj | dana • latina vd | ||||
| Ŝtataneco | Reĝlando Danio vd | ||||
| Alma mater | Universitato de Kopenhago • Friedrich-Schiller-Universitato Jena vd | ||||
Subskribo 
| |||||
| Familio | |||||
| Dinastio | Ørsted vd | ||||
| Gefratoj | Anders Sandøe Ørsted • Jacob Albert Ørsted vd | ||||
| Edz(in)o | Inger Birgitte Ørsted vd | ||||
| Infanoj | Karen Scharling • Albert Nicolai Ørsted vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | fizikisto • kemiisto • inventisto • universitata instruisto • inĝeniero • apotekisto vd | ||||
| Laborkampo | fiziko vd | ||||
| Doktoreca konsilisto | Jacob Baden • Johann Wilhelm Ritter vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | elektromagnetismo vd | ||||
| |||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
En sia vivo li estis influita per la opinio de Immanuel Kant. En 1820 li eltrovis la interrilaton inter elektro kaj magnetiko en treega simpla eksperimento. Li montris ke drato, kiu portas kurenton, povis ŝanĝi magnetitan kompasnadlon. Ørsted ne klarigis la fenomenon, nek reprezentis la fenomenon en matematika kadro.
Ørsted ne estis la unua persono kiu eltrovis tion, ke elektro kaj magnetiko rilatas unu kun alia. Pri ĉi tiu eltrovo al li antaŭiĝis, 18 jarojn pli frue, Gian Domenico Romagnosi, Itala laŭleĝa erudiciulo. Priparolo pri Romagnosi-a eltrovo estis eldoniĝita en 1802 en Itala ĵurnalo, sed ĝin preteratentis la scienca komunumo.
en 1820 li ricevis la medalon Copley de la Reĝa Societo de Londono.
En 1825 li faris gravan kontribuaĵon al kemio per produktita aluminio unuafoje.
La CGS-a unuo de elektromagneta induko (orstedo) nomiĝis honore al liaj kontribuaĵoj al la kampo de elektromagnetismo. Kiam li forpasis en 1851, li entombiĝis en la Assistens Kirkegård en la Nørrebro sekcio de Kopenhago. Li estis la frato de la politikisto Anders Sandøe Ørsted.
-
-
Statuo de Ørsted en la Ørstedsparken de Kopenhago
Vidu ankaŭ redakti
Eksteraj ligiloj redakti
- http://chem.ch.huji.ac.il/~eugeniik/history/oersted.htm Arkivigite je 2006-03-16 per la retarkivo Wayback Machine
- http://www.physik.uni-muenchen.de/leifiphysik/web_ph10/geschichte/oersted/oersted.htm Arkivigite je 2006-01-11 per la retarkivo Wayback Machine
- http://runeberg.org/dbl/19/0484.html