Ikigajo
Ikigajo (生き甲斐, 'kialo por vivi') estas japana koncepto pri io kiu donas al homo celon, rezonon por vivi plene.
Signifo kaj etimologio redakti
La vorto estas kunmetaĵo de du japanaj vortoj: いき (iki), signifanta 'vivo; viva', kaj 甲斐 (kai), signifanta 'valoro, efiko; rezulto; frukto; valoro; uzo; utilo'. Kunmete, tio iĝas 'kialo por valora vivo, por esti vivplena; signifodono al propra vivo; tio kio igas la vivon valora; rezono esti'.
Neformale eblus diri, ke temus pri "la sento havi ion por kiu matene indas leviĝi".
En japana kulturo, la ofte longa kaj ĝisfunda memekzameno en la strebado kaj serĉado de ikigajo havas gravan signifon. Ĝi estas tre persona procezo kaj la rezulto povas do multe varii de individuo al individuo. Se persono trovas aŭ havas sian ikigajo, ĝi kaŭzas al li senton de vivĝojo kaj tiel internan kontenton.
Lige kun la memkompreno de la kultura identeco de la japana socio, en la lokaj amaskomunikiloj okazas diskutoj pri la demandoj pri kiuj sociaj idealoj devus servi kiel bazo por ikigajo, kio povas esti konsiderata ikigajo (kaj kio ne) kaj ĉu oni organizite subtenu homojn en ilia serĉado pri ikigajo.
Evoluo de la termino redakti
Kun la tempo, la termino ikigajo travivis malsamajn signifojn. Ĝi aperas en la historia epopeo Taiheiki (太平記, do "historio de la granda paco") jam en la 14-a jarcento, tiam estis uzita en la rakonto Kōjin (行人, 1912) fare de Natsume Sōseki kaj estis uzita ĝis la fino de la 2-a Mondmilito plejparte sinonima kun Ŝinigaj (死にがい, "tio por kio indas morti"). Nur meze de la 1960-aj jaroj, kiam la vivnivelo en Japanio spertis pliboniĝon kiel rezulto de la ekonomia eksplodo, komenciĝis "eksplodo pri artikoloj pri Ikigajo" en libroj kaj revuoj, kiu daŭras ĝis hodiaŭ.[1]
Ikigai povas havi du malsamajn konotaciojn, kiuj ankaŭ troviĝas en ĉi tiu diferencigo en japana literaturo.[1] Unuflanke estas la specifa objekto de tie intereso, agadoj aŭ specialaj cirkonstancoj kiuj igas vivon vivinda (生き甲斐対象, ikigaj taiŝō); en la sekvaj vidaj ekzemploj menciitaj lige kun ikigajo:
-
naturo – ĝardeno -
familio – infanoj -
arto – pentraĵo -
Tero – vojaĝado -
preferata sporto - pordopilko -
muziko – ludado de instrumento -
partnereco – intimeco
Aliflanke, ikigajo ankaŭ priskribas la senton de esti atinginta ĉi tiun staton de vivĝojo (生き甲斐感, ikigaj kan). En ĉi tiu signifo, el okcidenta vidpunkto, ĝi respondas al subjektiva sento de bonfarto, kiu inkluzivas la senton de signifo en vivo (celo) kaj per tio inkluzivas "la ĝojon vivi".[2] Tio iom similas al la stato kiun okcidentaj psikologoj nomas sana pasio ("viva fervoro")[3] - ekzemple germane „gesunde Leidenschaft“ aŭ „Lebensinbrunst“ - aŭ tio kion en la franca lingvo oni priskribas per la vortoj "la joie de vivre", do "vivĝojo" kaj "raison d'être", "kialo de estado".[1]
Referencoj redakti
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Gordon Mathews: What Makes Life Worth Living?: How Japanese and Americans Make Sense of their worlds (angle: "Kio faras vivon valora vivi ĝin? Kiel japanoj kaj usonanoj havas sencon de siaj mondoj") ĉapitro 1, p. 12-26 (en guglo libroj).
- ↑ Christopher Peterson: The Good Life. Positive psychology and what makes life worth living (angle: "La Bona Vivo. Pozitiva psikologio kaj kio igas vivon vivinda"), en: Psychology Today ("Psikologio Hodiaŭ"), la 17-an de septembro 2008
- ↑ Robert Vallerand: On the psychology of passion: In search of what makes people's lives most worth living (same angle: "Pri la psikologio de pasio: Serĉante tion, kio faras la vivon de homoj plej inda vivi"), en: Canadian Psychology ("Kanada Psikologio"), volumo 49, 2008, paĝoj 1-13.
Vidu ankaŭ redakti