Konvencio pri la rajtoj de handikapitoj
Konvencio pri la rajtoj de handikapitoj (angle: Convention On The Rights Of Persons With Disabilities, mallonge CRPD) estas la traktato de internacia juro de homaj rajtoj de Unuiĝintaj Nacioj pri la homaj rajtoj de malkapabloj. Ĝi estis alprenita la 13-an de decembro 2006 de Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj. Nu februaro de 2024, 164 ŝtatoj subskribis kaj 190 ŝtatoj ratifis ĉi tiun Konvencion. Je 23-a de decembro 2010, Eŭropa Unio tute ratifis tiun Konvencion.
Artikoloj de la Konvencio
redaktiLa Konvencio havas Antaŭparolon kaj 50 Artikolojn.
Antaŭparolo
Artikolo 1, Celo Ĉi Konvencio havas la celon protekti kaj certigi la plenan kaj egalan ĝuadon de ĉiuj homaj rajtoj kaj fundamentaj liberecoj de personoj kun malkapabloj surbaze de egaleco kun la aliaj.
Artikolo 2, Difinoj
- de "komunikado", ankaŭ la brajlo, plibonigita kaj alternativa komunikado, neparola komunikado, Facila Lingvo, aŭgmenta kaj alternativa komunikado alirebla informa teknologio
- de "lingvo", ankaŭ signolingvo kaj aliaj formoj de neparolata lingvo
- de "diskriminacio bazita sur malkapablo"
- de "taŭga aranĝado"
- de "universa koncepto"
Aritikolo 3, Ĝeneralaj principoj
- la respekto al la digno, aŭtonomeco, kaj sendependeco
- la ne-diskriminacio
- la plena kaj efektiva partopreno kaj integriĝo en la socio
- la respekto al la diferenco kaj diverseco
- la egaleco de la ŝancoj
- la alirebleco
- la egaleco inter viroj kaj virinoj
- la respekto de infanoj kun malkapabloj
Artikolo 4, Ĝeneralaj devigoj
Artikolo 5, Egaleco kaj nediskriminacio
Artikolo 6, Virinoj kun malkapablo
Artikolo 7, Infanoj kun malkapablo
Artikolo 8, Interesigo
Artikolo 9, Alireblo
Artikolo 10, Rajto je vivo
Artikolo 11, Situacioj de danĝero kaj de humanitara urĝeco
Artikolo 12, Rekono de la jura personeco en kondiĉoj de egaleco
Artikolo 13, Aliro al juro
Artikolo 14, Libereco kaj sekreteco de la persono
Artikolo 15, Rajto ne esti submetata al torturo, al kruelaj malhumanaj aŭ sendignitaj punoj
Artikolo 16, Rajto ne esti submetata al ekspluatado, al perforto kaj mistraktado
Artikolo 17, Protekto de integreco de la persono
Artikolo 18, Rajto je libera movo kaj nacieco
Artikolo 19, Aŭtonomeco de vivo kaj inkludo en la socio
Artikolo 20, Persona movokapablo
Artikolo 21, Esprim- kaj parollibereco kaj aliro al informo
Artikolo 22, Respekto de la privata vivo
Artikolo 23, Respekto de la hejmo kaj de la familio
Artikolo 24, Edukado
Artikolo 25, Sano
Artikolo 26, Adaptiĝo kaj rehabilito
Artikolo 27, Laboro kaj dungo
Artikolo 28, Adekvata vivnivelo kaj socia sekureco
Artikolo 29, Partopreno en la politika vivo (voĉdonrajto) kaj en la publika vivo
Artikolo 30, Partopreno en la kultura kaj distra vivo, en libertempaj agadoj kaj sportoj
Artikolo 30 al Artikolo 50 temas pri internacia kunlaboro, partopreno de homoj kun malkapabloj kaj de subskribo.