Kristana mondo

La kristana mondo estas historiografia termino priskribanta okcidentan eŭropon en malfrua antikveco kaj la Mezepokon, unu el kies gravaj karakterizaĵoj estis la kristanismo. La plej grandaj konfesioj en la kristana mondo nuntempe estas la katolikismo (reprezentate de la Katolika Eklezio), la protestantismo kaj la ortodoksismo (reprezentate de la Ortodoksa Kristana Eklezio).

Kristanismo – Procento de loĝantaro laŭ lando (datumoj de 2014) .

Landoj kun kristanaj plimultoj. Landoj kun 50% aŭ pli da kristanoj estas kolorita purpure kaj landoj kun 10% ĝis 50% kristanoj estas kolorita roze.

Disvastiĝo de kristanismo ĝis AD 600 (montrita en malluma bluo estas la disvastiĝo de Frua kristanismo ĝis AD 325)

Relativa geografia prevalenco de kristanismo vid-al-vide de islamo kaj la manko de ajna religio (2006).

La Katedralo de Sankta Stefano (Vieno)

Bildo de Kristo en ilustrita manuskripto.

Estas konservitaj malmultaj malnovaj ceramikaj ikonoj, kiel ĉi tiu ikono de Sankta Teodoro kiu datiĝas al ĉ. 900 (de Preslav, Bulgario).

La nombro de kristanoj estas nuntempe taksita je 2,3 miliardoj da kredantoj, ili estas la plej granda religia komunumo en la mondo, kaj konsistigas pli ol 31% de la tuta monda loĝantaro .

En modernaj tempoj, la esprimo estas pruntita por priskribi landojn kiuj havas klaran kristanan plimulton. Nuntempe la esprimo estas uzita por priskribi ĉiujn politikajn unuojn sub kristana kontrolo aŭ ĉiujn kristanajn komunumojn kaj komunumojn kun kristana kulturo en la mondo.

Geografio kaj demografio

Plej multaj kristanoj (87% el ili) loĝas en landoj kun kristana plimulto . Estas 157 landoj kaj teritorioj en la mondo kun kristana plimulto . Kristanismo dominas Eŭropon (76.2%) , Nordamerikon (77.4%) , Sudamerikon (90.0%) , Sudafrikon (62.7%) kaj Oceanion (73.3%) . En Azio, ekzistas ankaŭ grandaj kristanaj komunumoj en aliaj partoj de la mondo, kiel ekzemple Ĉinio, Barato kaj Mezazio, kie kristanismo estas la dua plej granda religio post Islamo.

Fine de la 20-a jarcento ĉirkaŭ triono de la monda loĝantaro apartenis al unu el la eklezioj de la kristana religio. Kristanoj estas la plej vasta kaj diversa religia komunumo, kaj havas preĝejojn en granda parto de la landoj de la mondo. Signo de la dinamismo de la kristana religio estas la movo de la demografia centro de kristanismo de okcidentaj landoj al Latin-Ameriko, Afriko, Azio kaj Oceanio, kie loĝas pli ol duono de la kristanoj de la mondo. Tiu ĉi tendenco estis akcelita per la malkresko de la influo de la kristanaj establaĵoj en Eŭropo. Kristanismo, kiel universala religio, t.e. religio, kiu allogas homojn el diversaj nacioj kaj diversaj sociaj klasoj, sukcesis multloke disvastiĝi danke al la misia metodo kaj prozelitismo.

Estas landoj kie kristanismo estas ne nur disvastigita, sed ankaŭ instituciigita ene de la ŝtato, kiel la ŝtata religio, ekzemple: Armenio (Armena Apostola Eklezio), Anglio (Eklezio de Anglio), Kartvelio (Kartvela Ortodoksa Eklezio), Danio (Dana Evangelia Luterana Eklezio), Islando (Islanda Evangelia Luterana Eklezio), Grekio (Eklezio de Grekio), Rumanio (Rumana Ortodoksa Eklezio), Norvegio (Eklezio de Norvegio) kaj Svedio (Eklezio de Svedio). Svislando havas neniun ŝtatan eklezion, kvankam ĉiu el ĝiaj kantonoj (krom Ĝenevo kaj Neŭŝatelo) rekonas sian oficialan eklezion (Landeskirchen).

La Katolika Eklezio estas la ŝtata eklezio en Liĥtenŝtejno, Salvadoro, Kostariko, Malto, Monako kaj certe la Vatikano.

Vidu ankaŭ

• okcidenta mondo
• okcidenta kulturo
• kristana kulturo
• rolo de la Romkatolika Eklezio en okcidenta kulturo
• helenisma mondo
• kristana flago
• islama mondo
• jud-kristana konceptaro

Bibliografio

Fontoj de la 21-a jarcento

• Woods, Thomas Jr. (2005) How the Catholic Church Built Western Civilization. Regnery Publishing, Inc. ISBN 0-89526-038-7.

• Cameron, Averil. (2006) The Byzantines. Oxford: Blackwell. ISBN 978-1-4051-9833-2.

Fontoj de la 20-a jarcento

• Browning, Robert. (1992) The Byzantine Empire. Washington, DC: The Catholic University of America Press. ISBN 978-0-8132-0754-4.

• (1922) The Return of Christendom. Macmillan.

• Andrew Dickson White. (1897) A History of the Warfare of Science with Theology in Christendom. D. Appleton.

• F. G. Cole. (1908) Mother of All Churches: A Brief and Comprehensive Handbook of the Holy Eastern Orthodox Church. Skeffington.

Fontoj de la 19-a jarcento

• Hull, Moses. Encyclopedia of Biblical Spiritualism; Or, A Concordance to the Principal Passages of the Old and New Testament Scriptures Which Prove or Imply Spiritualism; Together with a Brief History of the Origin of Many of the Important Books of the Bible. Chicago: M. Hull, 1895. (ed., reprint version is available)
• Bosanquet, Bernard. The Civilization of Christendom, And Other Studies. London: S. Sonnenschein, 1893.
• (1893) The History of Teachings of the Early Church, as a Basis for the Re-union of Christendom: Lectures. E. & J. B. Young.

• John Hodson Egar. (1887) Christendom; ecclesiastical and political, from Constantine to the Reformation. J. Pott.

• (1884) The Churches of Christendom. Macniven and Wallace.

• Charles, Elizabeth. (1880) Sketches of the women of Christendom, by the author of 'Chronicles of the Schönberg-Cotta family'..

• Naville, Ernest. (1880) The Christ: Seven lectures. T. & T. Clark.

• George William Cox. (1870) Latin and Teutonic Christendom: An Historical Sketch. Longmans, Green & Company.

• Girdlestone, Charles. (1870) Christendom, sketched from history in the light of holy Scripture. Published for the Author by Sampson Low, Son, & Marston.

• John Radford Thomson. (1867) Symbols of Christendom: an elementary text-book.

• Thomas William Allies. (1865) The formation of Christendom. Longman, Green, Longman, Roberts, and Green.

• Stearns, George. (1857) The mistake of Christendom; or, Jesus and His Gospel before Paul and Christianity. B. Marsh.

• Johnson, Richard. (1824) The Renowned History of the Seven Champions of Christendom: St. George of England, St. Denis of France, St. James of Spain, St. Anthony of Italy, St. Andrew of Scotland, St. Patrick of Ireland, and St. David of Wales, and Their Sons. W. Baynes.

Por plia legado

• Bainton, Roland H. (1966). Christendom: a Short History of Christianity and Its Impact on Western Civilization, in series, Harper Colophon Books. New York: Harper & Row. 2 vol., ill.
• Molland, Einar (1959) Christendom: the Christian churches, their doctrines, constitutional forms and ways of worship. London: A. & R. Mowbray & Co. (first published in Norwegian in 1953 as Konfesjonskunnskap).
• Whalen, Brett Edward (2009). Dominion of God: Christendom and Apocalypse in the Middle Ages. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.

Eksteraj ligiloj

• Herbermann, Charles, ed. (1913). "Union of Christendom". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.