Milito kontraŭ Salamandroj

Milito kontraŭ la Salamandroj (ĉeĥe Válka s mloky) estas alegoria romano, kiun kelkaj legas kiel sciencfikcia romano, de la ĉeĥa aŭtoro Karel Čapek, publikigita en 1936.

Válka s Mloky
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro Karel Čapek
Lingvoj
Lingvo ĉeĥa lingvo
Eldonado
Eldondato 1936
Ĝenro satira fikcio • sciencfikcio
vdr

La romano estas verkita kun nigra humuro, en spriteco, en sobra ironio, sed ankaŭ el optimisma vidpunkto pri homoj. La romano batalas kontraŭ koloniismo, faŝismo, kaj rasismo (de la germanoj unuflanke kaj de usonanoj kontraŭ nigruloj aliflanke), la armadkonkuro kaj la usona izolismo tiutempe. Čapek povas esti konsiderita unu el la pioniroj de sciencfikcio traktanta estontajn sociojn sur la Tero kaj la efikon de la plej novaj teknologioj sur ili. Čapek povas esti komparita kun aliaj verkistoj kiuj kombinis sciencfikcion kaj futurismajn temojn en siaj verkoj, kiel ekzemple George Orwell kaj Aldous Huxley, kvankam la prognozoj de Čapek ne estas same pesimismaj kiel iliaj.

La romano, verkita antaŭ la Dua Mondmilito, estas influita de la malfacilaj ekonomia kaj politika situacioj de sia tempo. Čapek klarigis, ke li provis respondi la demandon, kiel en la mondo disvolviĝus civilizacio de inteligentaj bestoj krom homoj, kaj kiel tiu ĉi socio kondutus, se ĝi povus aranĝi la mondon kaj kontroli la sistemojn de vivo. Čapek estas indignigita pro la klasifiko de la romano kiel distopia kaj eksplikis, ke al li la realeco estas grava kaj ke "literaturo, kiu ne volas respondi al la realeco kun la tuta potenco kiun la vorto kaj penso posedis, tia literaturo ne estas mia deziro." La inspiro por la ideo de homsimilaj salamandroj venis de Čapek de la misidentigo de la fosiliigita salamandra fosilio kiel homo.

La salamandroj estis estaĵoj vivantaj en akvo kun rapida lernado kaj kulturkapablo. Ili lernis paroli homajn lingvojn, labori, uzi armilojn kaj aliajn ilojn. Salamandroj iĝis tutmonde organizita laboristaro kaj venis en konflikton kun homoj por pligrandigi siajn vivantajn areojn kaj adapti sin al ilia rapida natura kreskokurso. La salamandroj de Čapek simbolas la homamason, la malgrandan viron kaj la mezbonecon, kaj tiuj kunportas la potencialon por konstanta minaco. La rakonto de la salamandroj levas temojn kiel rasismo, naciismo, ŝovinismo kaj stulteco, kiuj estas tipaj por la periodo specife, kaj de homoj ĝenerale. La verkisto estas preskaŭ neeviteble kondukata al terura fino, sed trovas kreivan solvon dum diskutado kun si ĉe la fino de la romano.

Unu el la trairejoj en la romano povas esti konsiderata kiel preciza antaŭdiro de la munkena interkonsento subskribita du jarojn post la publikigo de la romano kaj kaŭzis la konkeron de Ĉeĥoslovakio fare de la nazioj. Kiam la salamandroj komencas inundi grandajn areojn de tero por pliigi siajn vivejojn, eŭropaj landoj subskribas interkonsenton permesantan al la salamandroj inundi kaj detrui Ĉinion, ignorante la viglan proteston de la ĉina reprezentanto - en la espero (baldaŭ seniluziigita) ke rekompence la salamandro evitos de inundado kaj finfine detruado ankaŭ de Eŭropo.

La romano estis tradukita en multajn lingvojn, inter kiuj Esperanto. Tiu ĉi romano estas inkludita en la Unesko-Kolekto de Reprezentaj Verkoj.

En Esperanto aperis redakti

  • (1994) Karel Čapek: Milito kontraŭ Salamandroj. Eldonis KAVA-PECH kunlabore kun ĈEA, tr. Josef Vondroušek, por la eldono preparis Esperanta Literatura Fondaĵo Brno
  • Milito kontraŭ salamandroj (2-a parto) (tr. Tomáš Pumpr)

Por plua legado redakti

Eksteraj ligiloj redakti