Natria tiosulfato

Natria tiosulfato

Kemia strukturo de la
Natria tiosulfato

3D Kemia strukturo de la
Natria tiosulfato

Blankaj kristaloj de
natria tiosulfato

Alternativa(j) nomo(j)

Natria salo de tiosulfata acido
Tiosulfato de natrio
Hiposulfito de natrio
Natria hiposulfito

Kemia formulo

Na₂S₂O₃

CAS-numero-kodo

7772-98-7 (anhidra)
10102-17-7 (kvinhidrata)

Fizikaj proprecoj

Aspekto

Blankaj senodoraj kristaloj

Molmaso

158.11 (anhidra)
248.18 (kvinhidrata) g mol⁻¹

Denseco

1,667 g/cm³

Refrakta indico

n_{761}^{20}

1,489

Fandopunkto

48.3 °C (118.9 ℉;
321.4 K) (kvinhidrata)

Bolpunkto

100 °C (212 ℉; 373 K)
(kvinhidrata, - 5 H₂O malkomponiĝo)

Solvebleco

Akvo:70.1 g/100 mL (20 °C)
231 g/100 mL (100 °C)

Ekflama temperaturo

Ne bruliva

Nutro-aldonaĵo

E539

Sekurecaj Indikoj

Risko

R35 R36/37/38

Sekureco

S26 S36

Pridanĝeraj indikoj

Danĝero

Xi
Irita

GHS etikedigo de kemiaĵoj

GHS Damaĝo-piktogramo

GHS Signalvorto

Damaĝa substanco

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H242, H302

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P270, P304+312, P304+340, P305+351+338

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Natria tiosulfato, tiosulfato de natrio aŭ Na₂S₂O₃ estas neorganika kombinaĵo de natrio kaj tiosulfata acido, ĝenerale trovata en ĝia formo kvinhidrata. Ĉi-blanka salo estas efloreska (facile perdas akvon) kiu bone dissolviĝas en akvo. Ĝi konsideratas antidoto kontraŭ cianida kaj arsena venenado, kaj uzatas kun proprecoj antioksida kaj antimaljuniga.

Strukturo

Du polimorfoj estas konataj de la kvindrata natria tiosulfato. La anhidra salo ekzistas en pluraj polimorfoj. En solida stato, la tiosulfata anjono estas kvaredra laŭ formato kaj teorie ĝi derivas per anstataŭado de oksigenatomoj per sulfuratomoj en la sulfata anjono. La distanco inter la sulfuratomoj S-S indikas simplan ligon, implicante ke la fina sulfuro enportas fortan negativan ŝarĝon kaj la S-O interagoj havas pli da karaktero de duobla ligo.

Sintezoj

Sintezo 1

En laboratorio ĝi estiĝas per reakcio inter natria sulfito kaj sulfuro:

{\mathsf {Na_{2}SO_{3}+S\rightarrow Na_{2}S_{2}O_{3}}}

Sintezo 2

aŭ bolante sulfura duoksido, sulfida acido kaj natria hidroksido:

{\mathsf {4\;SO_{2}+2\;H_{2}S+6\;NaOH\rightarrow 3\;Na_{2}S_{2}O_{3}+5\;H_{2}O}}

Sintezo 3

Per traktado de natria hidroksido kaj sulfuro

{\mathsf {4\;S+6\;NaOH\rightarrow 2\;Na_{2}S+Na_{2}S_{2}O_{3}+3\;H_{2}O}}

Sintezo 4

Pura natria tiosulfato prepareblas per reakcio de sulfuro kaj natria nitrito en formiamido, ĉi-reakcio okazas sub temperaturo de 80 °C dum 30 minutoj:

{\mathsf {2\;NaNO_{2}+2\ S\rightarrow Na_{2}S_{2}O_{3}+N_{2}O\uparrow }}

Sintezo 5

Per dissolvado de natria sulfido en akvo kaj oksigeno:

{\mathsf {2\;Na_{2}S+2\;O_{2}+H_{2}O\rightarrow Na_{2}S_{2}O_{3}+2\ NaOH}}

Reakcioj

Reakcio 1

Natria sulfato malkomponiĝas sub alta temperaturo:

{\mathsf {4\ Na_{2}S_{2}O_{3}{\underset {220^{o}C}{\rightarrow }}3\ Na_{2}SO_{4}+Na_{2}S+4\ S}}

Reakcio 2

Kiel forta reduktagento, en la ĉeesto de kloro, natria tiosulfato oksidiĝas al sulfata acido:

{\mathsf {Na_{2}S_{2}O_{3}+4\;Cl_{2}+5\;H_{2}O\rightarrow 2\;H_{2}SO_{4}+2\;NaCl+6\;HCl}}

Reakcio 3

Natria tiosulfato reakcias kun sulfata acido estigante sulfatojn:

{\mathsf {Na_{2}S_{2}O_{3}+H_{2}SO_{4}\rightarrow Na_{2}SO_{4}+H_{2}O+S+SO_{2}}}

Reakcio 4

Natria tiosulfato reakcias kun klorida acido malkomponiĝante en kloreto, sulfuron, akvon kaj sulfuran duoksidon:

{\mathsf {Na_{2}S_{2}O_{3}+2\;HCl\rightarrow 2\;NaCl+S+SO_{2}\uparrow +H_{2}O}}

Kloraminoj

Natria tiosulfato suferas la jenajn reakciojn kun unukloraminoj^[1]:

Reakcio 5

Troo da unukloramino:

{\mathsf {4\;NH_{2}Cl+Na_{2}S_{2}O_{3}+5\;H_{2}O\rightarrow 2\;NaHSO_{4}+4NH_{4}Cl}}

Reakcio 6

Pli diluitaj reakciantoj:

{\mathsf {NH_{2}Cl+Na_{2}S_{2}O_{3}+H_{2}O\rightarrow Na_{2}SO_{4}+S+NH_{4}Cl}}

Reakcio 7

Troo da natria tiosulfato

{\mathsf {NH_{2}Cl+2\;Na_{2}S_{2}O_{3}+2\;H_{2}O\rightarrow {\underset {(natria\;kvartionato)}{Na_{2}S_{4}O_{6}}}+2\;NaOH+NH_{4}Cl}}

Dukloraminoj

Natria tiosulfato suferas la jenajn reakciojn kun dukloraminoj:

Reakcio 8

Troo da dukloramino:

{\mathsf {2\;NHCl_{2}+Na_{2}S_{2}O_{3}+5\;H_{2}O\rightarrow {2\;NaHSO_{4}}+2\;NH_{3}+4\;HCl}}

Reakcio 9

Diluitaj reakciantoj:

{\mathsf {NHCl_{2}+2\;Na_{2}S_{2}O_{3}+2\;H_{2}O\rightarrow {2\;Na_{2}SO_{4}}+2\;S+NH_{3}+2\;HCl}}

Reakcio 10

Natria tiosulfato koncentrita:

{\mathsf {NHCl_{2}+4\;Na_{2}S_{2}O_{3}+4\;H_{2}O\rightarrow }}

{\mathsf {{2\;Na_{2}S_{2}O_{6}}+4\;NaOH+NH_{3}+2\;HCl}}

Jodometrio

En analiza kemio, la plej grava uzo de natria tiosulfato okazas pro tio ke la tiosulfata anjono reakcias stekiometrie kun Jodo en akvosolvaĵo, reduktante ĝin al jodo same kiel ĝi oksidiĝas al kvartionato:

En la ĉeesto de malpli fortaj oksidantoj, kiel jodo, natria tiosulfato transformiĝas en natria kvartionato:

{\mathsf {2\;Na_{2}S_{2}O_{3}+I_{2}\rightarrow Na_{2}S_{4}O_{6}+2\;NaI}}

Pro la kvanta karakter de ĉi-reakcio, same kiel pro tio ke Na₂S₂O₃ . 5 H₂O havas bonegan vivodaŭron, ĝi uzatas kiel titranto en jodometrio. Na₂S₂O₃ . 5 H₂O ankaŭ estas komponanto de la eksperimento kun tempomezuro de la jodo^[2].

Ĉi-specifa eksperimento povas esti uzata por mezuri la oksigeno-enhavon de la akvo pere de longa serio da reakcioj laŭ la "Testo Winkler por dissolvita oksigeno"^[3]. Ĝi same uzatas por taksi la kloro-enhavo en komerca blankiganta pulvoro kaj akvo.