pH (kemia parametro)
En kemio pH (ĝusta skribo kun minuskla p kaj majuskla H) estis iniciatita de S.P.L. Sørensen en 1909. La literoj signifas la "potenco Hidrogena".
La pH kalkuliĝas tiel:
- pH = -log10[H+]
[H+] montras la pokvanto de jonoj H+, aŭ mola denseco, mezuritaj po molo en unu litro (M). Atentu, ke tiu skribo H+ ekvivalentas H3O+ (jono oksionio aŭ hidronio) solvaĵe en akvo; [H+] estas la protono nature troviĝanta en molekulo de akvo.
Ekzemple, mola denseco de [H+] = 1×10−7 M (0,0000001) estas pH de 7 ĉar : pH = -log[10−7] = 7
Acidoj estas klasifikataj kun 0 < pH < 7 (koloroj de pH-indikiloj ekde ruĝa al helverda);
Neŭtra acideco rilatas al pH = 7 (koloro de pH-indikilo verda);
Bazoj estas klasifikataj kun 7 < pH < 15 (koloroj de pH-indikiloj ekdde verdblua al purpura).
Kelkaj ekzemploj de vulgaraj pH:
| ekzemploj de solvaĵo | ties proksimuma pH |
|---|---|
| solvaĵo de klorhidracido HCl 1 M | 0 |
| stomaka digestiga suko | 1,5 |
| citrona suko | 2,5 |
| oranĝa suko | 3 |
| vino | 3,5 |
| tomata suko | 4 |
| biero | 4,5 |
| kafo | 5 |
| pluvakvo | 5,6 |
| nature flua akvo | 6 |
| lakto | 6,9 |
| pura akvo | 7 (t.e. kemia neŭtraleco) |
| sango | 7,4 |
| bikarbonato | 8,2 |
| marakvo | 8,5 |
| lakto de magnezo | 10,5 |
| NaClO | 12 |
| solvaĵo de natrio NaOH 1 M | 14 |
Aparatoj por mezuri pH-on
interrilato de pH kaj kvanto de H+
Paperoj por kontrol pH-on
Kelkaj indikilojRedakti
Ni devas ekkompreni la malsupran tabelon laŭ la jena vidpunkto. Tiam kiam ni havas acidan aŭ bazan solvaĵon, ni uzu ĝin por kompreni la acidecon aŭ alkalecon de la akvo. Ekzemple: Kiam la pH de la akvo atingas la valoron 11.6, tiam la indikilo Malakito verdo (ekzemple) iĝas verda, dum la sama indikilo iĝas senkolora kiam la pH atingas valoron 14. Aliflanke, la samo okazas kun la indikilo Timolbluo. Kiam la pH de la solvaĵo atingas 1,2 la koloro de la indikilo en la akvo iĝas ruĝa, kaj kiam la pH atingas 2.8 (per uzo de la pH-metro), la koloro de la solvaĵo iĝas flava, ktp.
| Indikilo | Malalta pH koloro | Transiĝa malalta turnopunkto |
Transiĝa alta turnopunkto |
Alta pH koloro |
|---|---|---|---|---|
| Genciana violo (Metilviolo 10B) |
flava | 0.0 | 2.0 | blua-violo |
| Malakita verdo | flava | 0.0 | 2.0 | verda |
| Malakita verdo (dua transiĝo) |
verda | 11.6 | 14.0 | senkolora |
| Timolbluo (unua transiĝo) |
ruĝa | 1.2 | 2.8 | flava |
| Timolbluo (dua transiĝo) |
flava | 8.0 | 9.6 | blua |
| Metilflavo | ruĝa | 2.9 | 4.0 | flava |
| Bromofenolbluo | flava | 3.0 | 4.6 | blua |
| Konga ruĝo | blua-viola | 3.0 | 5.0 | ruĝa |
| Metiloranĝo | ruĝa | 3.1 | 4.4 | flava |
| Metiloranĝo (unua transiĝo) |
ruĝa | 0.0 | 3.2 | bruneta |
| Metiloranĝo (dua transiĝo) |
bruneta | 3.2 | 4.2 | verda |
| Bromokrezola verdo | flava | 3.8 | 5.4 | blua |
| Metilruĝo | ruĝa | 4.4 | 6.2 | flava |
| Metila purpuro | purpura | 4.8 | 5.4 | verda |
| Azolitmino | ruĝa | 4.5 | 8.3 | blua |
| Bromokrezola purpuro | flava | 5.2 | 6.8 | purpura |
| Bromotimolbluo | flava | 6.0 | 7.6 | blua |
| Fenolruĝo | flava | 6.4 | 8.0 | ruĝa |
| Neŭtrala ruĝo | ruĝa | 6.8 | 8.0 | flava |
| Naftolftaleino | senkolora al ruĝeca | 7.3 | 8.7 | verdeca al blua |
| Krezolruĝo | flava | 7.2 | 8.8 | ruĝeca purpuro |
| Krezolftaleino | senkolora | 8.2 | 9.8 | purpura |
| Fenolftaleino | senkolora | 8.3 | 10.0 | fuksia |
| Timolftaleino | senkolora | 9.3 | 10.5 | blua |
| Alizarina Flavo R | flava | 10.2 | 12.0 | ruĝa |
| Indiga karmino | blua | 11.4 | 13.0 | flava |
