Patotenilo (geografio)
Patotenilo estas speciala termino de la geografio de Usono, kiu signifas mallarĝan strion de la tereno de iu provinco, elstarantan el tiu kaj triflanke ĉirkaŭata de aliaj provincoj, alia lando aŭ akvo. Usonlingve tia tereno nomiĝas panhandle ([PEN-hendl], = pato-tenilo). La kialo estas, ke ĝi aspekte similas al tenilo, almetita al pli granda objekto. Oni ne konfuzu tiun esprimon kun homonima angla verbo, kiu signifas "almozi".
Ekster Usono oni uzas simile la terminon eliraĵo.
Patoteniloj en Usono redakti
Ne pri ĉiuj tiaj regionoj oni komunlingve uzas la nomon "patotenilo", tial estas disputo pri la nombro de patoteniloj en Usono. Kelkaj agnoskas nur tri, sed ĝenerale oni parolas pri naŭ:
- La patotenilo de Alasko, sude inter Kanado kaj la marbordo, nome Alaska Patotenilo;
- La patotenilo de Florido, nord-okcidente inter Alabamo kaj la marbordo, nome Florida Patotenilo;
- La patotenilo de Idaho, norde inter Montano kaj Vaŝingtonio;
- La patotenilo de Marilando, okcidente inter Pensilvanio kaj Okcidenta Virginio (Potomaka Rivero);
- La patotenilo de Nebrasko, okcidente inter Suda Dakoto, Vajomingo kaj Kolorado;
- La norda patotenilo de Okcidenta Virginio, inter Pensilvanio kaj Ohio (rivero Ohio);
- La orienta patotenilo de Okcidenta Virginio, inter Marilando (Potomaka Rivero) kaj Virginio;
- La patotenilo de Oklahomo, okcidente inter Kansaso, Kolorado, Nov-Meksiko kaj Teksaso; ĝi laŭ la formo eble estas la plej tipa patotenilo;
- La patotenilo de Teksaso, norde inter Oklahomo kaj Nov-Meksiko.
Ankaŭ la sudaj elstaraĵoj de Alabamo kaj Misisipio, kiuj atingas la Meksikan Golfon, foje estas nomataj patotenilo.
Ekzistas regionoj forme similaj al patoteniloj, kiuj tamen ricevis alian nomon, ekzemple "kalkanumo" (angle: bootheel [BUThil]). Tiu diferenco estas plejparte kaŭzata de la fakto, ke kalkanumoj etendiĝas suden kaj do sur mapoj kutime aperas sube. Konataj kalkanumoj en Usono estas:
- La kalkanumo de Misurio inter Arkansaso kaj Tenesio;
- La kalkanumo de Nov-Meksiko inter Arizono kaj Meksiko.
Patoteniloj kaj kalkanumoj historie ekestis plej ofte pro iuj teorie fiksitaj landlimoj, ekzemple pro la deziro, ke iu lando etendiĝu al iu alia, kiel Oklahomo al Nov-Meksiko aŭ Idaho al Kanado.
Kiel montras la listo, okazas, ke du patoteniloj havas komunan limon.
-
Norda patotenilo de Okcidenta Virginio -
Orienta patotenilo de Okcidenta Virginio
Similaj teritorioj alilandaj redakti
Ankaŭ en aliaj landoj krom Usono ekzistas amdinistraj regionoj kun patoteniloj. Ekzemploj:
- La meksika subŝtato Tamaŭlipaso etendas strion pli ol 200 km longan, sed nur 30 km larĝan inter la subŝtaton Novleono kaj Usonon. Ĝi tiel preskaŭ tute disigas tiujn ĉi teritoriojn.
- La brazilaj subŝtatoj Bahio kaj San-Paŭlio etendiĝas inter la subŝtaton Minas-Ĝerajso kaj Atlantikon.
- La brazila subŝtato Rondonio etendas brakon 170 km longan kaj 30 km larĝan inter subŝtaton Amazono kaj Bolivio.
- Namibio disigas Angolon kaj Bocvanon per brako 440 km longa kaj 30 km larĝa.
- Afganio havas orientan elstaraĵon 300 km longan kaj parte nur 20 km larĝan, kiu inter Taĝikio kaj Pakistano atingas Ĉinion.