Provenco
Provenco, okcitanlingve Provença [pʀuˈvensɔ] (Prouvènço laŭ mistrala normo) kaj franclingve Provence [pʁɔ'vɑ̃s], estas histori-kultura regiono el Okcitanio. Estas ankaŭ la nomo de antikva reĝolando kaj posta graflando.
| Provenco | |||
|---|---|---|---|
| Historia regiono | |||
 | |||
 |  | ||
| Flago | Blazono | ||
| Lando | Francio | ||
| - koordinatoj | 44° 0′ 0″ N, 6° 0′ 0″ O (mapo)446Koordinatoj: 44° 0′ 0″ N, 6° 0′ 0″ O (mapo) | ||
| Plej alta punkto | Aiguille de Chambeyron [+] | ||
| Plej alta punkto | Aiguille de Chambeyron | ||
| Nacia himno | Copa Santa | ||
|
|||
|
|||
 |
|||
| Provenco | |||
 Vikimedia Komunejo: Provence [+] |
|||
Nuntempe ĝi situas en Francio kaj akordiĝas kun granda parto de ĝia administra regiono Provenco-Alpoj-Bordo Lazura, sud-oriente de la franca regno. Provenco etendiĝas el regiono Nimes ĝis la dekstra bordo de la rivero Var kie limiĝas kun la antikva Graflando Nico.
Ĝi entenas la departementojn (départements) Var, Vaucluse, Bouches-du-Rhône kaj partojn de Alpes-de-Haute-Provence kaj Alpes-Maritimes. La ĉefaj urboj de Provenco estas Marsejlo (Marselha/Marseille), Nico (Niça/Nice), Tolon/Toulon, Avinjono (Avinhon/Avignon), Arles, Ais/Aix-en-Provence.
HistorioRedakti
Antikvaĝe liguroj kaj keltoj estis ties loĝantoj. Ekde ĉirkaŭ -600 la marbordan zonon koloniis helenoj. En la 2-a jarcento a.K. la romianoj igis la regionon provinco (de la latina vorto provincia devenas la nomo Provenco). Post la falo de la romia imperio visigotoj, araboj kaj fine frankoj invadis Provencon.
La okcitana lingvo antikve konata ankaŭ kiel Provenca lingvo estis grava lingvo eŭropa dum la Mezepoko.
Hodiaŭ Provenco estas parto de la administra regiono Provenco-Alpoj-Bordo Lazura (tiel nomita ekde 1976).
Provencaj elstarulojRedakti
KomponistojRedakti
- André Campra (° 1660 - † 1744)
- Jean Gilles (° 1668 - † 1705)
- Jean-Joseph Mouret (° 1682 – † 1738)
- François Bazin (° 1816 - † 1878)
- Ernest Reyer (° 1823 - † 1909)
- Darius Milhaud (° 1892 - † 1974)
- Georges Aubanel (° 1896 - † 1978)
- Henri Tomasi (° 1901 – † 1971)
- Olivier Messiaen (° 1908 – † 1992)
- Guy Bonnet (° 1945) ankaŭ kantisto
PentristojRedakti
- Paul Cézanne
- François Marius Granet
- Alfred Lombard
- Henri Matisse
- Pablo Picasso
- Vincent van Gogh
- Louis Parrocel (1634 - 1694)
- Joseph Parrocel (1646 - 1704)
- Nicolas Mignard (1606 - 1668)
- Jacques-Ignace Parrocel (1667 - 1722)
- Pierre Parrocel (1670 - 1739)
- Étienne Parrocel (1696 - 1776)
- Michel-François Dandré-Bardon (1700 - 1783)
- Claude Joseph Vernet (1714 - 1789)
- Antoine Roussin (1819 - 1894)
- Édouard-Auguste Imer (1820 - 1881)
- Paul Saïn (1853 – 1908)
- Auguste Roure (1878 - 1936)
- Victor Crumière (1895 - 1950)
- Michel Trinquier (1931)
VerkistojRedakti
Dum la 20a jarcento, provenca literaturo renoviĝis kaj estis tre produktiva, danke al la laboro de multaj verkistoj inter ili Philippe Blanchet, lingvisto kaj fakulo pri la provenca lingvo.
AliajRedakti
- Pytheas (4a jarcento a.K.)
- Francesco Petrarca (1304-13749)
- Nostradamus (1503-1566)
VidindaĵojRedakti
Vido de la monto Ventoux preter lavendokampo
