Robert Kreuz
Robert KREUZ [krojc] (naskiĝis la 2-an de junio 1894 en Majenco, mortis la 31-an de januaro 1936 en Ĝenevo) estis oficisto kaj fakestro en la industrio, germana esperantisto, direktoro de UEA kaj membro de la Lingva Komitato.
Robert Kreuz | |
---|---|
Persona informo | |
Naskiĝo | 2-an de junio 1894 en Majenco |
Morto | 31-an de januaro 1936 (41-jaraĝa) en Ĝenevo |
Lingvoj | Esperanto |
Ŝtataneco | Germanio |
Okupo | |
Okupo | esperantisto |
Vivo
redaktiKreuz fariĝis esperantisto en septembro 1908. Post la unua mondmilito li revivigis la Sudokcidentan Esperanto-Ligon (SOL) en Germanio kaj kunlaboris en Rejnlanda-Vestfalia Esperanto-Ligo (Revelo). Li estis unue ĉefdelegito de UEA por sudokcidenta Germanio. Li sukcese kontraŭbatalis Idon kaj estis redaktisto de Esperanto Triumfonta.
En 1925 li fariĝis ĝenerala sekretario de la Internacia Centra Komitato (ICK). En 1933 oni faris lin unu el du direktoroj de Universala Esperanto-Asocio (UEA), kaj en 1934 li fariĝis la sola pro la foriro de lia kolego Hans Jakob. Kreuz devis interalie estri la oficejon, organizi la Universalajn Kongresojn (fakte organizis nur tiun de 1935 en Italio) kaj redakti la revuon Esperanto.
Vojaĝoj kaj restadoj en diversaj landoj faris lin vasthorizonta homo, kiu parolis multajn lingvojn. Kreuz estis eminenta oratoro, unuagrada interpretisto plurlingva kaj tradukisto plej rapida, krome Esperanto-stenografo. Li iniciatis foiran reklamon per Esperanto por la internaciajn foirojn en Frankfurto ĉe Majno. Li kontribuis al ĉiuj grandaj Esperanto-gazetoj kaj estis ĉefkunlaboranto de Enciklopedio de Esperanto.
En aĝo de nur 42 jaroj li mortis pro apopleksio.
Verkoj
redakti- Vortaro de komercaĵoj Esperanto-germana (Kun M. Urban), 1920
- Debata stenografio Esperanta laŭ Stolze-Schrey, 1926
- Esperanto in Handel und Verkehr [de], 1926
- Komerca Vortaro en Esperanto (kun A. Mazzolini), 1927
- Vara vortaro germana, angla, franca, itala, hispana, Esperanto, 1927
- Varolisto en Esperanto, 1919-24
- La problemo de internacia helplingvo por komerco kaj trafiko (dulingva), 1924
- Konversacia libro germana-Esperanto, 1926
- Esperanto : 500 komercaj frazoj, Eid. Wilh. Violet, Stuttgart, 1928
- Dictionnaire actuariel des langues Esperanto, allemande, anglaise et française (kun P. Balkányi k. C. Goldziher), 1929
- Sistem-resumo de la Esperanto-stenografio Stolze-Schrey, 1932
- komerca ekzercaro
Recenzoj
redaktiPri Esperanto : 500 komercaj frazoj
|
Pri Esperanto in Handel und Verkehr
|
|
Tradukoj
redakti- Germana-Esperanto konversacia libro por la uzo en lernejoj kaj en vojaĝoj kun vojaĝa vortaro (adaptis por Esperanto kun L. Butin), 1924
- Eŭropo ĉe la Abismo (trad. de Nitti), 1924
- Foiro de Frankfurt a.M. 4-7 oktobro 1925. Teknika foiro 2-7 oktobro 1925 1925
- Eŭropo sen Paco (trad. de Nitti, finpresita, sed retenita de la eldonejo), Frankfurt, 1926
- Libera Urbo Danzig - ŝtatjura pozicio kaj ekonomia signifo (trad. de H. Martin), 1927
- La libervola help-servo en la inunditaj regionoj de Liĥtenŝtejno kaj Svislando (trad.), 1929
Literaturo
redakti- Lapenna, Ivo k.a. (ed.). Esperanto en Perspektivo. Londono k.a. 1974. Foto de Kreuz tie p. 434.
- La Praktiko 1936/2 (50), p. 11.
Bibliografio
redakti- Halina Gorecka, Aleksander Korĵenkov, Nia diligenta kolegaro. Biografioj de 200 eminentaj esperantistoj, p. 126-128, Sezonoj, Kaliningrado, Litova Esperanto-Asocio, Kaunas 2018, ISBN 978-609-95087-6-4
Eksteraj ligiloj
redakti- Libroj[rompita ligilo] de kaj pri Robert Kreuz en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperantomuzeo Arkivigite je 2007-12-21 per la retarkivo Wayback Machine
- Artikoloj Arkivigite je 2008-05-09 per la retarkivo Wayback Machine de kaj pri Robert Kreuz en Elektronika Bibliografio de Esperantaj Artikoloj (EBEA)
- Nekrologo de Louis Bastien en revuo Esperanto (UEA) Feb. 1936, p. 19 (kun foto).