Koncentrejo Sachsenhausen

muzeo en Germanio
(Alidirektita el Sachsenhausen)

Sachsenhausen estis nazia koncentrejo kaj poste sovetia speciala sekreta internigejo, situanta proksime al Oranienburg, je ĉirkaŭ 25 km norde de Berlino.

Koncentrejo Sachsenhausen
KZ Sachsenhausen
Naziaj koncentrejoj
koncentrejo
milita muzeo
memorigaĵo Redakti la valoron en Wikidata
Lando Germanio vd
Situo Oranienburg
Koordinatoj 52° 45′ 58″ N, 13° 15′ 45″ O (mapo)52.766213.2624Koordinatoj: 52° 45′ 58″ N, 13° 15′ 45″ O (mapo)
Koncentrejo Sachsenhausen (Germanio)
Koncentrejo Sachsenhausen (Germanio)
DEC
Situo de Koncentrejo Sachsenhausen
Map
Koncentrejo Sachsenhausen
Filioj Königs Wusterhausen concentration camp (en) Traduki
Berlin-Niederschöneweide (Pertrix) concentration camp (en) Traduki
Bad Saarow concentration camp (en) Traduki
Schönefeld concentration camp (en) Traduki
Wittenberg concentration camp (en) Traduki
Berlin-Lichterfelde concentration camp (en) Traduki
Genshagen concentration camp (en) Traduki
Berlin-Lichtenrade concentration camp (en) Traduki
Neudamm concentration camp (en) Traduki
Werder concentration camp (en) Traduki
Trebnitz concentration camp (en) Traduki
Strausberg concentration camp (en) Traduki
Berlin-Zehlendorf concentration camp (en) Traduki
Berlin-Reinickendorf (Argus) concentration camp (en) Traduki
Neuhammer concentration camp (en) Traduki
Lübben concentration camp (en) Traduki
Niemegk concentration camp (en) Traduki
Berlin-Spandau concentration camp (en) Traduki
Berlin-Köpenick concentration camp (en) Traduki
Potsdam-Babelsberg concentration camp (en) Traduki
Berlin-Hakenfelde concentration camp (en) Traduki
Küstrin concentration camp (en) Traduki
Berlin-Neukölln concentration camp (en) Traduki
Spreenhagen concentration camp (en) Traduki
Bernau concentration camp (en) Traduki
Wulkow concentration camp (en) Traduki
Neubrandenburg men's concentration camp (en) Traduki
Storkow concentration camp (en) Traduki
Belzig concentration camp (en) Traduki
Glöwen concentration camp (en) Traduki
Rathenow concentration camp (en) Traduki
Glau concentration camp (en) Traduki
Lehnitz concentration camp (en) Traduki
Oranienburg Auer-Werke concentration camp (en) Traduki
Düsseldorf SS-Baubrigade I (en) Traduki
Duisburg SS-Baubrigade I (en) Traduki
Prettin (Lichtenburg) concentration camp (en) Traduki
Oranienburg Heinkel-Werke concentration camp (en) Traduki
Osterhagen SS-Baubrigade III (en) Traduki
Fallersleben concentration camp (en) Traduki
Mackenrode SS-Baubrigade III (en) Traduki
Ferch SS-Baubrigade II (en) Traduki
Berlin-Wilmersdorf concentration camp (en) Traduki
Usedom concentration camp (en) Traduki
Berlin (Kommandoamt der Waffen-SS) (en) Traduki
Berlin (Arado) concentration camp (en) Traduki
Kiew concentration camp (en) Traduki
Brandenburg (Havel) concentration camp (en) Traduki
Berlin-Siemensstadt concentration camp (en) Traduki
Biesenthal concentration camp (en) Traduki
Fürstenwalde concentration camp (en) Traduki
Kolpin concentration camp (en) Traduki
Grünheide concentration camp (en) Traduki
Döberitz concentration camp (en) Traduki
Briesen concentration camp (en) Traduki
Beerfelde concentration camp (en) Traduki
Lieberose concentration camp (en) Traduki
Velten concentration camp (en) Traduki
Schwarzheide concentration camp (en) Traduki
Dammsmühle concentration camp (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade IX (en) Traduki
Genthin concentration camp (en) Traduki
Hennigsdorf concentration camp (en) Traduki
Kleinmachnow concentration camp (en) Traduki
Berlin (Kastanienallee) concentration camp (en) Traduki
Drögen concentration camp (en) Traduki
Berlin-Marienfelde concentration camp (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade XI (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade X (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade VIII (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade VII (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade XII (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade V (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade XIII (en) Traduki
Wieda SS-Baubrigade III (en) Traduki
Fürstenberg (Oder) concentration camp (en) Traduki
SS-Eisenbahnbaubrigade VI (en) Traduki
Sollstedt SS-Baubrigade I (en) Traduki
Berlin SS-Baubrigade II (en) Traduki
Falkensee concentration camp (en) Traduki
Berlin-Tegel concentration camp (en) Traduki
Spreenhagen SS-Baubrigade II (en) Traduki
Ellrich SS-Baubrigade IV (en) Traduki
Nürnberg SS-Baubrigade II (en) Traduki
Günzerode SS-Baubrigade IV (en) Traduki
Nüxei SS-Baubrigade III (en) Traduki
Berlin (Friedrich-Krause-Ufer) concentration camp (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Retpaĝo https://www.sachsenhausen-sbg.de/
vdr
Ĉefa enirejo ĉe turo A.

Historio dum la nazia tempo

redakti

La tenejon instalis jam en la 1933 taĉmentoj de la berlina SA, do tre frue. Komence ĝi estis nomita Koncentrejo Oranienburg kaj servis kiel malliberejo por politikaj kontraŭuloj (komunistoj, socialdemokratoj ktp.); ekde 1936 laŭ ordono de Heinrich Himmler la SS pligrandigis ĝin kaj ĝi iĝis koncentrejego kun (je la fino) ne malpli ol 61 filioj por poloj, germanoj, ciganoj (ankaŭ Sintioj), britaj aviadilistoj kaj atestantoj de Jehovo. Poste ankaŭ judoj kaj sovetiaj militkaptitoj troviĝis en la koncenetrejo, kiuj devis fari devigan punlaboron ĉefe en la armila industrio. Ĝis 1945 nur 140.000 unuopuloj registriĝis, sed fakte estis verŝajne pli ol 200.000 homoj surloke.

La unua transporto de okupata Pollando foriris de varsovia konstruita fare de germanoj malliberejo Pawiak jam la 2-an de majo 1940. Oni direktis al ĝi 800 politikajn malliberulojn de pola intelektularo, arestitaj kadre de Intelektul-kampanjo. En Sachsenhausen estis interalie 169 profesoroj kaj sciencaj laborantoj de Jagelona Universitato kaj de AGH Universitato de Scienco kaj Teknologio en Krakovo, el kiuj 120 estis liberigitaj post persona interveno de Benito Mussolini. Inter polaj eminentuloj pereis Stefan Rowecki, komandanto de Pola Enlanda Armeo (en lia ĉelo nun troviĝas memortabulo).

En Sachsenhausen preskaŭ la tutan militon pasigis interalie estinta ĉefministro de Hispanio Francisco Largo Caballero, estinta kanceliero de Aŭstrio Kurt Schuschnigg kaj gvidanto de Organizaĵo de Ukrainaj Naciistoj Stepan Bandera.

Inter la malliberigitoj estis ankaŭ polaj silezianoj – sileziaj ribelantoj antaŭmilitaj, tie venigitaj kaj murdataj dum la Dua Mondmilito.

Pluraj dekmiloj mortis pro la malbona higieno, turmentadoj, medicinaj eksperimentoj aŭ la provo de la funkciado de gasmortigaj veturiloj (kamionoj) en aŭtuno 1941. Poste la mortigaj veturiloj servis en aliaj naziaj koncentrejoj: Ekstermejo Chełmno kaj Majdanek. Malmultajn tagojn antaŭ la liberigo de la koncentrejo la gardantoj komencis evakui la koncentrejon al aliaj kiel koncentrejo Mauthausen-Gusen kaj Bergen-Belsen. La 22-an de aprilo 1945 la koncentrejon liberigis taĉmentoj de la Dua Varsovia Infanteria Divizio je la nomo al Jan Henryk Dąbrowski de la Pola Soldataro kaj la Ruĝa Armeo. En la koncentrejo restis nur 3000 malliberigitoj – inter ili kelkcent mortis post kelkaj semajnoj.

Uzo dum sovetia okupado

redakti

Post la fino de la Dua Mondmilito la komplekso uziĝis ĝis 1950 kiel Sovetia speciala internigejo nr. 7 (simile al Buchenwald). Kun ne tute 60.000 arestitoj - inter ili ankaŭ multaj nekulpaj - ĝi estis la plej granda siaspece en Orienta Germanio.

Konindaj malliberigitoj

redakti

Memorigloko

redakti

La registaro de GDR faris Sachsenhausen nacia memoriga areo. Du barakoj (kiel loĝis judoj) estis brulitaj en 1992 fare de radikaluloj dekstraj. Post la renovado ili gastigas daŭrajn ekspoziciojn pri la destino de judaj internigitoj kaj pri la ĉiutaga vivo de koncentrejanoj. En 2001 oni krome malfermis elmontradon pri la sovetia internigejo.

Vidu ankaŭ

redakti

Eksteraj ligiloj

redakti