Sakrario
Sakrario aŭ altaltaro estas fakte la ĉefaltaro de katolika preĝejo, sendepende de la alteco de sia starloko kaj eventualaj surkonstruaĵoj. Ĝis la reformoj de la Dua Vatikana Koncilio ĝi staris, vidite ekde la ĉefnavo de la preĝejo, plejofte fronte al la absido, en antikvaj tombopreĝejoj kiel Sankta Petro en Romo tamen ankaŭ centre super la memorejo. Figure oni uzas ola nocion ankaŭ por la dekoraciaj elementoj (predelo, retablo) ligitaj kun la altaro.
Elorigine la nocio diferencas la ĉefaltaron de preĝejo de la flankaltaroj, kiu jam ekde la regado de unterscheidet der Begriff den Hauptaltar einer Kirche von den Nebenaltären bzw. Seitenaltären, die bereits ab der Herrschaft Konstantino la granda estis starigitaj aldone al la sakrario kaj povas troviĝis en la flankapsidoj, la kapeloringo, je la muroj de la flanknavoj, ĉe kolonoj, en flankokapeloj aŭ ĉe la flankmuroj.
En la kutima lingvouzo post la Dua Vatikana Koncilio sakrario signifas plejofte la antaŭan, diference al la nova ĉefaltaro, la t.n.popolaltaron, je kiu la sacerdotoj vide al la komunumo estras la komunion. Pli precize tamen oni parolu pri la „malnova sakrario“ kaj rilate al la nuna ĉefaltaro pri la vom „nova / hodiaŭa sakrario“.
La komuniotablo de la sakrario pli fure estis dividita en tri kampojn:
- La mezon de la altaro
- La epistolflankon
- La evangelian flankon
Tiu ĉi divido forfalis per la liturgireformo, ĉar epistolo kaj evangelio nuntempe estas laŭtlegataj ekde la ambono. Hodiaŭ oni diferencas inter mezo kaj rando de la altaro, je kiu en la mezo la sacerdoto faras ĉiun gravan kaj je la flanko ĉiun malpli gravan, ekz. la preparo kaj purigado de la pokalo.
Post la reformacio la plimulto de la luterevangelaj preĝejoj konservis a sakrarion, dum kiam ili preskaŭ ĉiam forigis la flankaltarojn neplu necesajn por la nova liturgio.