Saksio

Ĝemelurboj
Malsuprasilezia Provinco, Lubuŝa Provinco, Regiono Karlovy Vary, Regiono Ústí nad Labem, Regiono Liberec, Latio [+]

Saksio
germane Sachsen aŭ Freistaat Sachsen, suprasorabe Swobodny stat Sakska
Federacia lando
	Elaviadila foto de urbo Dresdeno Elaviadila foto de urbo Dresdeno
Flago	Blazono
federacia lando [+]
Ĝemelurboj
Malsuprasilezia Provinco, Lubuŝa Provinco, Regiono Karlovy Vary, Regiono Ústí nad Labem, Regiono Liberec, Latio [+]
	Oficiala nomo: Freistaat Sachsen
Lando	Germanio
Federacia lando	Saksio
Distriktaroj	Dresden (ĝis la 1-a de marto 2012), Chemnitz, Leipzig
Distriktoj	10 - Bautzen; - Ercmontaro; - Görlitz; - Leipzig; - Meißen; - Mittelsachsen; - Nordsachsen; - Sächsische Schweiz-Osterzgebirge; - Vogtland; - Zwickau
Historiaj regionoj	4 - Luzacio; - Germana Regno; - Tria regno; - GDR
Montaroj	Ercmontaro, Elba Grejsmontaro, Luzacia Montaro
Najbaras kun	9 - Turingio Germanio; - Saksio-Anhalto Germanio; - Brandenburgio Germanio; - Lubuŝa Provinco Pollando; - Malsuprasilezia Provinco Pollando; - Regiono Karlovy Vary Bohemio; - Regiono Ústí nad Labem Bohemio; - Regiono Liberec Bohemio; - Bavario Germanio
Riveroj	5 - Elbo; - Mulde; - Freiberger Mulde; - Zwickauer Mulde; - Spree
Supermara alteco	342 m ü. NHN [+]
Ĉefurbo	Dresdeno
- koordinatoj	51° N, 14° O (mapo)51.0513.733333333333
Plej alta punkto	Fichtelberg [+]
- koordinatoj	50° N, 13° O (mapo)50.42944444444412.954166666667 [+]
Akvokolektejo	18 415,66 km² (1 841 566 ha) [+]
Areo	18 413,91 km² (1 841 391 ha)
Loĝantaro	4 086 152 (decembro 2022)
Denseco	221,9 loĝ./km²
Malneta enlanda produkto	134,511 Mrd. EUR (2021)
Ŝuldoj	5,552 Mrd. Euro (31-a de marto 2022)
Senlaboreco	6,2 % (decembro 2023)
Regantaj partioj	CDU, Verduloj kaj SPD
Ministroprezidanto	Michael Kretschmer (CDU) ; (ekde )
Prezidento de ; federacilanda parlamento	Matthias Rößler (CDU)
Parlamento
	14 10 12 44 34 5 14 10 12 44 34 5 El 119 seĝoj ricevas: Linke: 14 ; SPD: 10 ; Grüne: 12 ; CDU: 44 ; AfD: 34 ; Pli.: 5 ;
Lasta baloto	1-a de septembro 2019
Sekvonta baloto	1-a de septembro 2024
Reprezento en; Federacia Konsilio	4
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MEST (UTC+2)
ISO 3166	DE-SN
Aŭtokodoj	Listo de aŭtokodoj
Landa Eo-asocio	Saksa Esperanto-Ligo
	Saksio (Germanio)
	Situo de la ĉefurbo Dresdeno enkadre de Germanio
	Saksio (Saksio)
	Situa mapo de Saksio
Saksio (Tero)
	La administra divido de Saksio
	Saksio
	Vikimedia Komunejo: Saxony
	Retpaĝaro: sachsen.de
	v • d • r

Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Saksio (apartigilo)

Saksio aŭ Saksujo estas federacia lando en la sudorienta parto de Germanio. Ĝia oficiala nomo estas Freistaat Sachsen (Freistaat = Republik = respubliko). Al Saksio limas la germanaj federaciaj landoj Brandenburgio (norde), Saksio-Anhalto (norde kaj nordokcidente), Turingio (okcidente), Bavario (sudokcidente) plus la ŝtatoj Ĉeĥio en la sudo kaj Pollando en oriento. Ĝi havas areon de 18 413 kvadrataj kilometroj kaj fine de decembro 2022 ĝi havis 4 086 152 loĝantojn.

La nomo "Saksio" venas de la saksoj, antikva tribo kiu vivis en la nordokcidenta parto de la nuntempa germana teritorio, en la nuna Malsupra Saksio. Ili estis unu el la triboj kiuj konkeris Anglion kaj kunmergiĝis tie kiel Anglosaksoj. La nomo de la iama tiea duklando ŝoviĝis sudorienten, al la nuna Saksio, kiu tamen neniam estis loĝloko de la origina tribo kies nomon ĝi nun portas.

Saksio estas unu el la kvin t.n. Novaj federaciaj landoj de Germanio, kiuj apartenis al Germana Demokratia Respubliko de 1949 ĝis 1990 kaj aliĝis al Federacia Respubliko Germanio en la Germania reunuiĝo en 1990.

Urboj kaj geografio

Grandaj urboj

Rango	Urbo	Loĝantaro
1	Lepsiko	531,582
2	Dresdeno	530,754
3	Chemnitz	242,022
4	Zwickau	91,564
5	Plauen	63,967
6	Görlitz	54,042
7	Freiberg	40,268
8	Bautzen	39,607
9	Freital	39,276
10	Pirna	37,645

Ŝtata ĉefurbo, Dresdeno
Rigardo super centro de Lepsiko
Chemnitz, rigardo super Falkeplatz
Ĉefa merkato de Zwickau
Historia urbo Görlitz
Bautzen

Administra strukturo

Distriktaroj (Regierungsbezirke)

Saksio ĝis la 1-a de marto 2012 estis dividita en tri administraj distriktaroj: Dresden, Chemnitz kaj Leipzig.

Distriktoj (Landkreise)

En Saksio ekzistas 10 distriktoj (Landkreise) kaj 3 eksterdistriktaj urboj^[1].

Bautzen
Ercmontaro
Görlitz
Leipzig
Meißen
Distrikto Centra Saksio (Mittelsachsen)
Distrikto Norda Saksio (Nordsachsen)
Distrikto Saksa Svislando-Orienta Ercmontaro (Sächsische Schweiz-Osterzgebirge)
Vogtland
Zwickau

Eksterdistriktaj urboj

Dresdeno (ĉefurbo de la federacia lando, dua plej granda urbo)
Lepsiko (laŭ loĝantaro plej granda urbo de Saksio)
Chemnitz (tria plej granda urbo de Saksio)

Saksio en la Vajmara Respubliko (1918-1933)

Komunumoj

Saksio konsistas el 497 politike sendependaj komunumoj (2008-04-01). Inter ili estas: 7 eksterdistriktaj urboj, 171 urboj, kiuj apartenas al distrikto (el inter ili 36 "grandaj distriktaj urboj" kun pli ol 20.000 loĝantoj) kaj 319 pliaj neurbaj komunumoj. La urbaj kaj neurbaj komunumoj ofte fondis komunumarojn por pli efika plenumado de administraj taskoj.

Komparu kun: Listo de la komunumoj en Saksio

Luzacio

La Luzacia lignita regiono - germane Lausitzer Braunkohlerevier, suprasorabe Łužiski brunicowy rewěr - estas lignito(=brunkarbo)-minada teritorio en la sudoriento de la federacia lando Brandenburgio kaj en la nordoriento de la federacia lando Saksio.

Loĝantaro

Parolmaniero

La suprasaksa germana dialekto (germane Obersächsisch) estas orienta centreja germana dialekto parolata en granda parto de la moderna federacia lando Saksio kaj en la apudaj partoj de Saksio-Anhalto kaj Turingio. Kvankam ordinarlingve nomata "la saksa" (germane Sächsisch), ĝi estas malsama al la malsuprasaksa dialektogrupo de la platgermana lingvo en norda Germanio. La suprasaksa estas proksime ligita al la turingia dialekto parolata en la okcidente najbaraj regionoj^[2].

Vidindaĵoj

Parko de Muskau

Historio

Pri historiaj antaŭulaj ŝtatoj de la nuna federacia lando vidu aparte la paĝojn

Elektoprinclando Saksio (1356 - 1806) kaj
Reĝlando Saksio (1806 - 1918).
Atentu, ke la paĝoj Saksio-Weißenfels (1656 – 1746) kaj Saksio-Wittenberg (1296 – 1356) pli rilatas al la najbara lando Saksio-Anhalto,
la paĝo Duklando Saksio (804 – 1296) pli al la nuna lando Malsupra Saksio kaj la regiono Vestfalio,
la paĝo Duklando Saksio-Koburgo kaj Gotao (1826 – 1918) pli al la nunaj landoj Turingio kaj Bavario kaj
la paĝo Saksio-Lauenburg (1296 – 1876) pli al la distrikto Duklando Lauenburg en la nuna lando Ŝlesvigo-Holstinio.

Notoj

↑ Sächsisches Kreisgebietsneugliederungsgesetz Arkivigite je 2012-11-03 per la retarkivo Wayback Machine (PDF, 1,1 MB) germane
↑ Ludwig Erich Schmitt (eld.): Germanische Dialektologie ["ĝermana dialektologio"]. Eldonejo Franz Steiner, Wiesbaden 1968, paĝo 143 germane

Eksteraj ligiloj

Saksio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Saksio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Saksio en Vikivojaĝo (Turisma gvidilo)

[1] Sächsisches Kreisgebietsneugliederungsgesetz Arkivigite je 2012-11-03 per la retarkivo Wayback Machine (PDF, 1,1 MB) germane

[2] Ludwig Erich Schmitt (eld.): Germanische Dialektologie ["ĝermana dialektologio"]. Eldonejo Franz Steiner, Wiesbaden 1968, paĝo 143 germane

[1]

[2]