|
'''Rila-monaĥejo''' estas la plej granda kaj vidinda en [[Bulgario]]. Ĝi situas en la nordokcidenta parto de [[Rila-montaro]], en alteco de 1100 m super la [[marnivelo]], je 120 km sudokcidente for de la bulgara [[ĉefurbo]] [[Sofio]]. Laŭ iuj aŭtoroj[[aŭtoro]]j ĝi estas fondita de [[monaĥo]] [[Ivan Rilski]], laŭ aliaj de liaj lernantoj[[lernanto]]j en la [[10-a jarcento]] post [[Kristo]].
Komence la [[monaĥejo]] situis en proksima [[loko]] en la [[montaro]]. Dum la 30aj30-aj jaroj de 14a[[14-a jarcento]] [[feŭdulo]] [[Hreljo Dragovola]] konstruigis la monaĥejajn konstruaĵojn sur nature fortikigita [[teraso]] inter la riveroj[[rivero]]j [[Rilska]] kaj [[Druŝljavica]], kaj meze de ili li lokigis altan ŝtonturon[[ŝtonturo]]n, la [[Hreljo-turonturo]]n ([[1335]]) kaj maigrandanmalgrandan preĝejon[[preĝejo]]n ([[1343]]). Poste la monaĥejo estis keikfojekelkfoje prirabita, detruita kaj bruligita. Sur la nuna loko ĝia [[eksteraĵo]] devenas de la 19a[[19-a jarcento]], kiam la monaĥoj decidis rekonstrui ĝin. La rekonstruado komenciĝis en [[1816]] kaj daŭris ĉ. 30 jarojn.
La monaĥeja [[arkitektur-komplekso]] estas fermita tuto kun areo de 8800 mZm². Gi troviĝas ene de monaĥeja [[korto]], kiu havas formon de malrekta [[kvarangulo]]. En tiu korto, funkcias memstare apud la monaĥejo la [[ĉefpreĝejo]] [[Naskiĝo de Iala Di-patrino]] -- granda, plastike varia kvinkupola [[konstruajo]] ([[1834]]-1837). En [[1844]] oni alkonstruis sonorilejon[[sonorilejo]]n apud la Hreljo-turo. En la kvaretaĝaj loĝdom-aIojaloj estas pli ol 300 monahaj ĉeloj[[ĉelo]]j kaj 4 kapeloj[[kapelo]]j.
La [[arta efiko]] estas bazita sur la [[kontrasto]] inter la kruda fortikaĵa [[karaktero]] de Iala eksteraj masivaj ŝtonmuroj[[ŝtonmuro]]j, kun entranĉitaj maigrandajmalgrandaj fenestroaperturoj[[fenestroaperturo]]j kaj du grandaj pordoj[[pordo]]j, kaj la multkolora [[traktado]] de la loĝejaĵoj[[loĝejaĵo]]j. La etaĝojn[[etaĝo]]jn kaj la Ioĝejloĝej-alojn ĉiuflanke ĉirkaŭas vastaj verandoj[[verando]]j. La masivaj arkadoj[[arkado]]j en la [[teretaĝo]] kaj arkadoj en la sekvaj du etaĝoj estas blankkolore stukitaj aŭ pentritaj. Super ili vidiĝas la ajurforma [[silueto]] de la lasta etaĝo, konstruita el [[ligno]], kun belegaj diversformaj elstaraĵoj[[elstaraĵo]]j.
Unuiga centro de la monaĥeja tuto estas originale formita el la Hreljo-turo kaj la ĉefpreĝejo, kun fajnaj arkitekturaj detaloj[[detalo]]j kaj multkoloraj murpentraĵoj[[murpentraĵo]]j. En la [[interno]] estas ankaŭ altkvalitaj lignogravuraĵoj[[lignogravuraĵo]]j.
La Rila-monaĥejo estas riĉe ornamita per murpentraĵoj. En la pentrado de la ĉefpreĝejo, kapeloj kaj aldonaj konstruaĵoj partoprenis ikonpentristoj[[ikonpentristo]]j el la plej konataj artlernejoj. La impona dekoracia [[pentroarto]] devenas de la 14a[[14-a jarcento]]. Nun la pentroartaĵoj[[pentroartaĵo]]j estas restaŭritaj kaj estas valoraĵoj[[valoraĵo]]j de !ala [[bulgara mezepoka arto]]. La belega [[ornamaĵo]] de tala ĉefpreĝejo estas [[verko]] de konataj pentristoj[[pentristo]]j el la [[Bulgara Renesanco]] kun ĉekape la ikonpentristo [[Zaharij Zograf]].
La lignogravuraĵoj[[lignogravuraĵo]j okupas gravan parton en la [[ornamo]] de la RllamonaĥejoRilamonaĥejo - betegebelege ellaboritaj ikonostazoj[[ikonostazo]]j, ajurformaj parapetoj[[parapeto]]j, plafonoj[[plafono]]j, verandoj[[verando]]j, elstaraĵoj[[elstaraĵo]]j de la konstruajoj. Karakterizaj pri la [[renesanca lignogravurado]] estas tala pompaj vegetaĵformaj relief-ornamaĵoj, simbolaj bestofiguroj[[bestofiguro]]j, [[orumo]] k.a. La ikonostazoj estas ellaboritaj en la [[spirito]] de [[lignogravuradarto]] de [[Atoso]] ([[Greklando]]).
En [[1961]] la Rila-monaĥejo estis proktamita nacia [[muzeo]], kaj en [[1976]] - nacia [[historia rezervejo]]. Ekde [[1983]] ĝi funkcias sub la protektado de [[UNESCO]].
La monaĥejo estis ankaŭ unu el la plej gravaj bulgaraj kultur-klerigaj kaj literaturaj centroj[[centro]]j dum ta [[osmana regado]] ([[1396]] - [[1878]]) en [[Bulgario]]. En ĝi estas konservataj valoregaj bulgaraj literaturaj manuskriptoj[[manuskripto]]j. La Rila-monaĥejo estas grava [[objekto]] de internacia [[turismo]] -ĉiujare pli ol 600 000 personoj vizitas ĝin.
marto 1998 – MONATO
| 