Odenwald: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 14:
[[Dosiero:Breuberg_(2).JPG|thumb|250px|<center>Fortikaĵo [[Breuberg]]]]
 
La regiono '''Odenwald''', esperante '''Odenvaldo''', estas mezmontaro en la centro de [[Germanio]], kies plejparto situas en la sudo de la federacia lando [[Hesio]], sed ioma parto ankaŭ en la nordoriento de [[Bavario]] kaj la nordokcidento de [[Baden-Virtembergo]]. Ĝia centro estas la [[subdistriktodistrikto Odenwald]] ĉirkaŭ la mezepokaj urbetoj [[Michelstadt]] kaj [[Erbach (Odenwald)|Erbach]], sed la areo entute kovras la tutan regionon inter la [[Rejno|rejna ebenaĵo]] inter [[Darmstadt]] kaj [[Heidelberg]] okcidente, la regioneto ''Kraichgau'' proksime de la rivero [[Neckar]] sude, la rivero [[Majno (rivero)|Majno]] oriente kaj linio inter la urboj [[Aschaffenburg]] kaj [[Darmstadt]] norde. La parteto sude de la rivero [[Neckar]] nomiĝas "eta Odenwald".
 
== Geologio ==
Linio 30:
 
== Historio ==
 
* Ĉirkau la jaro 400 antaŭ kristo [[keltoj]] ekloĝas en preskaŭ la tuta suda Germanio. La mezmontaro Odenwald tamen estas kovrata de apenaŭ pasebla praarbaro kaj preskaŭ ne loĝata. Dum la postaj tri jarcentoj [[ĝermanoj]] pli kaj pli forpelas la keltojn okcidenten al la hodiaŭa Francio.
Dum la jaro 70 post Kristo la [[Romia regno]] okupas la sudorienton de la Odenwald, ĉirkaŭ la jaro 130 sub la romia imperiestro Hadriano ekestas fortika limo, kiu ĉi-regione konstruiĝis de [[Bad Wimpfen]] norden tra la mezmontaro al la rivero [[Majno (rivero)|Majno]]. 25 jarojn poste la limo ŝoviĝas 30 kilometrojn orienten, kaj preskaŭ la tuta Odenwald estas romia.
Linio 38 ⟶ 37:
 
=== Etimologio ===
 
Daŭre homoj diskutas pri la deveno de la vorto Odenwald. Plej verŝajnas la teorio, ke la alemanoj baptis la regionon "Odins Wald", do "arbaro de Odino", laŭ la plej supra ĝermana dio, kiu havis la nomojn [[Odino]] kaj [[Votano]]. Pliajn teoriojn skizas la [[:de:Odenwald|germanlingva vikipedia paĝo]] pri la mezmontaro.
 
=== Mitologio ===
 
En la [[Nibelunga sagao]] la heroo Siegfried ['''Zik'''frit], kiu antaŭe famiĝis pro mortigo de drako kaj de la urbo [[Worms]] ekskursas en la Odenvaldon por [[ĉasado]], tie murdiĝas fare de la kontraŭulo ''Hagen de Tronje''. Ĉar la ekzakta loko en la vasta arbarego ne konatas, pluraj komunumoj disputas pri la honoro, esti la "murdejo de heroo Siegfried".
 
Linio 61 ⟶ 58:
 
=== Riveretoj ===
 
En la Odenvaldo fontas multaj riveretoj. Inter ili la plej longaj estas
 
* [[Weschnitz]] (60 km), kiu fluas en la [[Rejno]]n
* [[Mümling]] (50 km), kiu ĉe [[Obernburg]] fluas en la [[Majno (rivero)|Majnon]]
Linio 71 ⟶ 66:
 
=== Lagoj ===
 
Aldoniĝas iuj lagoj, inter kiuj plej konatas la
 
* lago ''Eutersee'' proksime de [[Erbach (Odenwald)|Erbach]]-Bullau kaj [[Hesseneck]], kaj la
* akvobaraĵo ''Marbach-Stausee'' iom sude de Erbach
 
== Politika disdivido ==
La regiono disdividiĝas inter sessep subdistriktojdistriktoj.
 
La regiono disdividiĝas inter ses subdistriktoj.
 
En Hesio (do la centro, nordo kaj okcidento de la Odenvaldo) troviĝas la
* [[subdistriktodistrikto Odenwald]] (kun centro [[Erbach (Odenwald)|Erbach]]),
* [[subdistriktodistrikto Bergstraße]] (kun centro [[Heppenheim]]) kaj
* [[subdistriktodistrikto Darmstadt-Dieburg]] (administrata en [[Darmstadt]]).
 
En Bavario (do la oriento de la mezmontaro) situas la
* [[subdistriktodistrikto Miltenberg]] (kun sidejo en [[Miltenberg]]),
 
kaj en Baden-Virtembergo (do la sudo) la
* [[subdistriktodistrikto Rhein-Neckar]] (administrata en [[Heidelberg]])
* [[subdistriktodistrikto Neckar-Odenwald]] (kun centro [[Mosbach]]) kaj
* [[subdistriktodistrikto Main-Tauber]] (kun centro [[Tauberbischofsheim]]).
 
La sendependaj[[eksterdistrikta urbo|eksterdistriktaj urboj]] [[Darmstadt]] (nordokcidente) kaj [[Heidelberg]] (sudokcidente) troviĝas rande de la mezmontaro.
 
=== Vidindaĵoj ===
 
* La montareta regiono estas plena je etaj, historiaj urboj kun mezepokaj urbokernoj el ŝtonaj kaj trabfakaj konstruaĵoj. [[Michelstadt]], [[Erbach]] kaj la eta [[Beerfelden]] en la centro, [[Dieburg]], [[Reinheim]], [[Groß-Umstadt]] kaj [[Babenhausen]] je la norda rando, [[Darmstadt]], [[Seeheim-Jugenheim]], [[Bensheim]] kaj [[Heppenheim]] je la okcidenta, [[Heidelberg]], [[Eberbach]] kaj [[Buchen]] je la suda, [[Walldürn]], [[Miltenberg]] kaj [[Aschaffenburg]] je la orienta estas nur ekzemploj.
* El inter la ruinoj de mezepokaj fortikaĵoj sur odenvaldaj montoj aparte menciindas tiuj de [[Alsbach]], [[Auerbach]], [[Breuberg]], [[Lindenfels]], [[Lichtenberg]], [[Otzberg]], Reichenberg ([[Reichelsheim]]), Rodenstein ([[Fränkisch-Crumbach]]), Starkenburg ([[Heppenheim]]) kaj [[Weinheim]].
Linio 108 ⟶ 99:
== Trafiko ==
=== Stratoj ===
El aliaj regionoj de Germanio la randoj de la Odenvaldo bone atingeblas per la aŭtoŝoseoj[[aŭtoŝoseo]]j A 3 de nordokcidento (Kolonjo) kaj oriento (Nurenbergo), A 5 de nordo (Kaselo) kaj sudo (Bazelo), A 6 de okcidento (Saarbrücken) kaj sudoriento (Heilbronn). Ene de la mezmontaro tamen ne ekzistas ajna aŭtoŝoseo: la planita daŭrigo de la "odenvalda" aŭtoŝoseo A 45 de nordo en la regionon neniam realiĝis.
 
Por aŭta trafiko tial gravas iuj federaciaj stratoj, kiuj tamen nur esceptakaze (B45B 45 Dieburg-Hanau kaj B26B 26 Dieburg-Darmstadt) similas al aŭtoŝoseo, sed plejparte estas kurboriĉaj stratetoj, kiuj ĝenerale ne ĉirkaŭpasas komunumojn, sed gvidas ĉiun trafikon tra ili:
El aliaj regionoj de Germanio la randoj de la Odenvaldo bone atingeblas per la aŭtoŝoseoj A 3 de nordokcidento (Kolonjo) kaj oriento (Nurenbergo), A 5 de nordo (Kaselo) kaj sudo (Bazelo), A 6 de okcidento (Saarbrücken) kaj sudoriento (Heilbronn). Ene de la mezmontaro tamen ne ekzistas ajna aŭtoŝoseo: la planita daŭrigo de la "odenvalda aŭtoŝoseo A 45 de nordo en la regionon neniam realiĝis.
 
Por aŭta trafiko tial gravas iuj federaciaj stratoj, kiuj tamen nur esceptakaze (B45 Dieburg-Hanau kaj B26 Dieburg-Darmstadt) similas al aŭtoŝoseo, sed plejparte estas kurboriĉaj stratetoj, kiuj ĝenerale ne ĉirkaŭpasas komunumojn, sed gvidas ĉiun trafikon tra ili:
 
* La federacia strato B 26 gvidas de [[Darmstadt]] okcidenten tra [[Dieburg]] al [[Aschaffenburg]],