Sugio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
aldonis taksonomian ŝablonon, plibonigis tekston, kategorion
Lvh (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 12:
| familia = [[Kupresacoj]] ''Cupressaceae''
| genus = '''Kriptomerio''' ''Cryptomeria''
| species = '''Sugio''' ''C. japonica'''''
| binomial = ''Cryptomeria japonica''
| binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus the Younger|L.f.]]) [[David Don|D.Don]]
}}
[[Dosiero:Sugi.jpg|noneleft|thumb|Branĉoj, folioj kaj strobiloj de Sugio]]
'''Sugio''' (''Cryptomeriacryptomeria japonica'') estas [[japanio|japana]] [[kriptomerio]],. ankaŭĜi estas konata eksterlandesub kiella malnova [[botaniko|botanika]] nomo "japana cedro", (maltaŭagakvankam la nomo maltaŭgas, ĉar ne temas pri [[cedro)]]. La nomo Sugio devenas de la [[japana]]: 杉, sugi.
 
Sugio estas granda, monoika arbo kun globa, ligneca konuso. Ĝi estas forstumata kaj plantata por ornamo aŭ por ligno uzata en domkonstruado kaj meblofarado.<ref>[[PIV2]], p. 624.</ref>
Sugio estas la Nacia Arbo de [[Japanio]] kaj kutime plantita ĉirkaŭ temploj. Kompreneble multaj, plantitaj antaŭ jarcentoj estas efeke imponaj. Kiam diktatoro [[Iejasu]] mortis en [[1616]] kaj estis entombigita en [[Nikko]], unu [[Daimjo]] tro malriĉa por donaci ŝtonan lanternon, kiel li devus tion fari, petis, ke oni permesu ke li ansatataŭe plantigu aleon el sugioj. Oni konsentis pri tio, kaj la aniraleo al Nikko plu ekzistas, longas pli ol 65 kilometroj, kaj estas elstare impona.
 
Sugioj povas kreski ĝis 70 metrojn altaj kaj atingi diametron de 4 metroj. La ŝelo estas ruĝbruna kaj disigas en vertikalajn striojn. La [[folio]]j staras spirale, pinglosimile, 0,5 ĝis 1 centimetron longaj. La strobiloj estas rondaj, kun diametro de 1 ĝis 2 centimetroj.
 
Sugioj similas al [[sekvojo]]j, sed ties folioj estas malpli longaj kaj strobiloj pli grandaj.
 
Sugioj estis plantitaj jam tiom longaj en [[Ĉinio]], ke iuj opiniis ilin devenintaj de tie. Tamen la tieaj arboj ne malsimilas la sovaĝajn japanajn arbojn kaj ne ekzistas pruvo ke iam ekzistis sovaĝaj sugioj en Ĉinio.
 
==Simbolo kaj uzo==
[[Image:Tree lined path to the Togakushi shrine1.jpg|left|thumb|Sugi-aleo ĉe la [[Ŝintoa sanktejo|Togakushi-sanktejo]] en [[Nagano]], [[Japanio]].]]
Sugio estas la nacia arbo de [[Japanio]] kaj kutime plantita ĉirkaŭ [[templo]]j. Kompreneble multaj, plantitaj antaŭ jarcentoj estas nun tre imponaj.
 
Sugio estas la Nacia Arbo deKiam [[Japanioŝoguno]] kaj kutime plantita ĉirkaŭ temploj. Kompreneble multaj, plantitaj antaŭ jarcentoj estas efeke imponaj. Kiam diktatoro [[Tokugawa Iejasu]] mortis en [[1616]] kaj estis entombigita en [[Nikko]], unuprinco ([[Daimjo]]) tro malriĉa por donaci ŝtonan lanternon, kiel li devus tion fari, petis, ke oni permesu, ke li ansatataŭe plantiguplantu aleon el sugioj, ''"por ke ontaj vizitantoj estos protektitaj de la sunvarmo"''. Oni konsentis pri tio, kaj la aniraleosugialeo al Nikko plu ekzistas, longas pli ol 65 kilometroj,kilometrojn kaj estas elstare impona.<ref>Sargent ([[1894]]; The Forest Flora of Japan)</ref>
 
Sugioj estas uzitaj por arbaraj plantadoj en [[Japanio]] kaj [[Ĉinio]], kaj kiel ornamaj arboj en aliaj regionoj, kiel [[Eŭropo]] kaj [[Nord-Ameriko]].
 
La ligno bonodoras, estas rozkolora, malpeza sed malmola, kaj rezistas akvon kaj putriĝon. En Japanio oni uzas ĝin por ĉiaj konstrulaboroj, kaj ornamoj.
 
==Problemoj==
Poleno de Sugi (kaj [[Hinoki]]) estas grava kaŭzo de [[alergio]] en Japanio.
 
==Vidu ankaŭ==
*[[Sekvojo]]
*[[Metasekvojo]]
 
==Eksteraj ligiloj==
* [http://www.iucnredlist.org/search/details.php/39149/all Conifer Specialist Group]
*[http://www.conifers.org/cu/cr/index.htm Gymnosperm Database: ''Cryptomeria'']
 
[[Dosiero:Sugi.jpg|none|Branĉoj, folioj kaj strobiloj de Sugio]]
 
{{Commons|Cryptomeria japonica}}
----------
;Referencoj
<references/>
 
[[Kategorio:Kupresacoj]]