Disdona ekonomio: Malsamoj inter versioj

 

 

 

 

« Tiel longe, kiel la konsekvencoj de la informadika teĥnika mutacio estos nek prikonsideritaj de la respondeculoj nek klarigita al la publiko, la tiel por ĉiuj riĉa estonto, kiun ĝi povus proponi, estos blokita; kaj tio nome de la defendo de la nature nekapabla reguligi ĉian situacion de abundeco kaj disdoni la riĉaĵojn, kiuj senĉese kreskas per malpli kaj malpli da homa laboro ».

 

 

[…] Jen kelkaj ciferoj. En , inter 1850 kaj 1997, la nombro da laborhoroj jare de salajrulo transiris de 5 000 ĝis proksimume 1 600. Kompare kun la entuta daŭro de vekeco dum la tuta vivo, la labortempo, kiu egalis 70 procentojn en 1850 egalas nun nur 14 procentoj. Tiu evoluo konstateblas en ĉiuj industriaj landoj. Kaj malgraŭ tio, de 1960 ĝis 1990, la monda produktado de enloĝanto, do spite al la demografia kresko, multobliĝis je 2,5. En Francio, en 10 jaroj, la EJE kreskis je 1.350 miliardoj da frankoj, do averaĝe je 30,5 eŭroj unuopule kaj monate. En , ĝi kreskis en 20 jaroj je 2.000 miliardoj da dolaroj, do je 75 procentoj. Ni memorigu ankaŭ, ke en 30 jaroj, la monda nutroproduktado kreskis de 2 300 tage por unuopuloj ĝis 2 700, do respektive 90 procentoj ĝis 109 procentoj de la fundamentaj bezonoj, kaj tiuj rezultoj aperis per nombro da pli kaj pli eta.

 

 

Ĉar la riĉeco kreskas dum la produkta laboro malkreskas, oni devas organiziĝi por certigi la egalecan dividon de la produktitaj riĉaĵoj. Ĝuste tion efektivigas la disdona ekonomio donante « socian enspezon » al ĉiu, de la naskiĝo ĝis la morto. Ĝi estas propra parto el la komuna heredaĵo! « La komunumo do devas doni eblecon al ĉiuj membroj dece vivi, ĉar, danke al ili, ĝi definitive tion povas. Ĝia rolo ne estas kaj neniam estis provizi ilin per laboro (ĥimera entreprenaĵo eĉ dum la malabundeca erao), sed provizi ilin per produktaĵoj.

Eblas antaŭvidi, ĉefe komence, tiun aŭ tiun-ĉi disdonsistemon, kiu avantaĝigus ekzemple la daŭrecon, la kapablojn, la respondecon, la intelektan kunlaboradon. Fakte, mi ne vidas kriterion, kiun oni povus uzi, ĉar la ideo de abundeco hurlas por esti kunigita al tiu de disdonado varianta laŭ la individuoj, pro tio ke la abundeco nuligas la bezonon fari porciojn ».

 

 

Ĉar ni ĉiuj estas kunheredantoj de monda heredaĵo, kiun ni celas kiel eble plej plibonigi kaj transdoni al la sekvontaj generacioj post egaleca divido de la fruktuzo, ni devas partopreni en la vivo de la socio laŭ niaj respektivaj kapabloj kaj laŭ la bezonoj de tiu socio. « Ĉiu homo devas plenumi ian laboron por rajti, ne sian lokon sub la suno, sed sian parton el la socia pluso, kiun kreas la komunumo al kiu ĝi apartenas. Mi diras ĉiu homo; senescepte, samkiel hodiaŭ ĉiu homo ĝuas la nacian defendsistemon, eĉ se li estis konsterniga soldato dum la . Ankaŭ la ideo rekompensi la laboron valoras en malabundeca erao. Ĉio, kion la socio rajtas postuli de siaj membroj estas la klopodo, kia ajn efika ĝi estas, ĉar ĝi dependas de cirkonstancoj fremdaj al la homa volo. Kial la fakto, ke oni estas pli inteligenta aŭ pli vigla kreus rajton al pli alta salajro? Se la laboro de la bovo estas pli efika ol tiu de la azeno, ĉu vi rekompensas la bovon kaj punas la azenon? La estas bonfaro, kiun estigas la erao de la abundeco. Nur la klopodo estas petata, laŭ la ebloj, dum la rezulto dependas de la kapablecoj de ĉiu » (Dubŭeno J., 1936)

 

 

Por tiu nova ekonomio, kiu ne plu baziĝas sur interŝanĝado, necesas nova , kiu anstataŭos la aktualan. Ĝi estas la disdona mono farita laŭ la riĉaĵoj produktitaj, proporcie al ilia . Ĝi estas porkonsuma mono, kiu esence ne povas naski , kaj kiu nuliĝas postkiam ĝi utilis por transdoni materiajn kaj servajn riĉaĵojn de la produktanto al la konsumanto (samkiel fervoja kupono). Ĝi reprezentas nur aĉetpovon kaj ĝia nomo venas el tio, ke estas ĝia sola rolo.

Aliflanke, la procedoj de monkreado kaj nuligo de kreditoj estas klasikaj agoj; la ilin aplikadas ĉiutage: ili disponigas krediton per simpla skriblertaĵo, t.e., ke ili registras en komputilo la monsumo « pruntedonita » kaj nuligas la korespondajn kreditojn, kiam la klientoj repagas, per alia skriblertaĵo kontada (tajpante minusan signon sur la klavaro). La diferenco estas, ke en la aktuala sistemo tiuj rimedoj estas la privilegio de la bankoj, kiuj kreas la monon laŭ propraj kriterioj kaj samokaze elsuĉas interezon, sub formo de procento; dum en disdona ekonomio, respondecas pri tio publikaj organizaĵoj, ekzekutante la decidojn alprenitajn laŭ kriterioj aliaj ol financaj. Krome, ili elprenas nenian interezon. »

 

 

* MON, Jean-Pierre, konferenco ''Pour une conditionnalité transitoire (Por transira kondiĉeco)'', okazinta dum la 9a Internacia Kongreso de BIEN: « Sekureco de la enspezo: rajto », Ĝenevo, Internacia Komitato pri Laboro, 12-14 septembro 2002, (vizitita la 23an de decembro 2005), (franclingve)