Kalistefa revolucio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nova paĝo: La kalistefa revolucio de Hungario okazis en 1918 kaj ebligis naskiĝon de la unua demokratia respubliko fine de la unua mondmilito, direkte post ĝi. La Aŭstra-hungara Monarĥio mil...
 
e +kat
Linio 1:
La kalistefa revolucio de [[Hungario]] okazis en [[1918]] kaj ebligis naskiĝon de la unua demokratia respubliko fine de la unua mondmilito, direkte post ĝi.
 
La Aŭstra-hungara Monarĥio militdeklaris en [[1914]], sed dum kvar jaroj la monaĥio elĉerpiĝis milite, ekonomie, akriĝis la naciaj, sociaj konfliktoj. La ĉeĥaj kaj sudslavaj elmigrantoj jam publike anoncis detruon de la monarĥio ekde 1915. Ilia agitado kondukis al tio, ke la antanto rekonis ilin kiel militantajn fortojn en 1918 kaj surprenis apogon pri establo de Ĉeĥoslovakio kaj iu sudslava lando. En aŭtuno de 1918, pro la kapitulacio de Bulgario kaj Turkio kolapsis la balkana fronto kaj la milita situo iĝis senespera.
 
Aŭstrio estis transformita al konfederacio per imperiestra deklaro (la 16-an de oktobro), kiu instigis la malplimultojn formi naciajn konsiliojn, kiuj ne nur deklaris eksiĝon el la Imperio, sed pretendis hungarajn teritoriojn. La 23-an de oktobro foniĝis eĉ la Hungara Nacia Konsilio (kiel ia opozicia registaro) el gvidantoj de la radikala opozicio (Sendependeca Partio). Ili promesis en la programo tujan pacon, eksigon de la germana alianco, forigon de la registaro, sendependan Hungarion, ĝeneralan kaj sekretan balotrajtojn, memregistradon por la naciaj malplimultoj, agraran reformon, socialajn aranĝojn. En tiuj tagoj alvenis amasoj el la fronto kaj fondis laboristajn kaj soldatajn sovetojn.
Linio 18:
 
La maldekstraj socialdemokrataj gvidantoj ektraktadis kun la komunistaj gvidantoj, enprizonigitaj pro organizo de tumultoj. Kiam la antanto elpaŝis per novaj teritoriaj postuloj (Vix-registro), la senpova Mihály Károlyi volis transdoni la potencon al iu partio de la registaro, sed la Hungara Socialdemokrata Partio interkonsentis kun la Hungaria Partio de la Komunistoj kaj oni kreis – laŭ rusa bolŝevika ekzemplo – la Hungaran Konsilantaron.
 
[[Kategorio:Historio de Hungario]]
[[Kategorio:1918]]
 
[[hu:Őszirózsás forradalom]]