Plozivo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Oryanw (diskuto | kontribuoj) nazala -> naza (kelkloke) |
e korekteto, post tabelvortoj kiel "neniom, tiom, kiom" sekvu da kaj tiam substantivo |
||
Linio 1:
{{manieroj de artikulacio}}
'''Halto''', '''plozivo''', aŭ '''okludo''' estas [[konsonanto|konsonanta]] sono produktata per haltado de la aerfluo en la [[parola vojo]]. La termino '''''plozivo''''' estas rezervata por [[buŝa konsonanto|buŝaj]] (ne-nazaj) '''haltoj''': tio estas, haltoj kun [[ellasa ekblovo]]. Multaj lingvistoj uzas la terminon ''nazala [[kontinuanto]]'' anstataŭ ''nazala '''halto''''' por signi sonojn kiaj [n] kaj [m]. Oni konsciu ke ĉi artikolo
Ĉiuj lingvoj en la mondo havas haltojn kaj la plejmulto havas almenaŭ [p], [t], [k], [n], kaj [m]. La ordinara [[Samoa lingvo|samoa]] malhavas la dentalojn [t] kaj [n], kaj la norda [[Irokeza lingvaro|irokezaj]] lingvoj malhavas la labialojn [p] kaj [m]. Kelkaj el la [[Chimakuaj lingvoj|ĉimakuaj]], [[Saliŝa lingvaro|saliŝaj]], kaj [[Wakaŝaj]] lingvoj ĉirkaŭ [[Puget Sound]] malhavas [[naza konsonanto|nazajn haltojn]].
Linio 7:
== Artikulacio de haltoj ==
En la artikulacio de la halto, tri fazoj distingeblas:
*'''Kapto''': La aervojo fermiĝas tiel ke neniom da aero povas eskapi tra la buŝo (pro tio, la nomo ''halto'').
*'''Teno''' aŭ '''"okludo"''': La aervojo restas fermita, estigante pliiĝadon da prema diferenco (pro tio, la nomo ''okludo'' (=ŝtopado)).
*'''Ellaso''' aŭ '''ekblovo''': La fermaĵo malfermiĝas. Kaze de plozivoj, la ellasita aerfluo produktas ekan elpelon farantan aŭdeblan sonon (pro tio, la nomo ''plozivo'').
| |||