Selo: Malsamoj inter versioj

'''Selo''' estas sidilo, kiun oni ligas sur la dorso de rajdbesto, kiel [[ĉevalo]]. Kutime ĝi estas lignostukturalignostruktura sidilo, kusenita aŭ led-kovrita por la rajdanto, aŭ simila aĵo, kiu tenas la [[jungilaro]]n. La nomo estas uzata ankaŭ por la sidilo de [[biciklo]] aŭ simila [[veturilo]] kaj ankaŭ por [[klitelo]] de ringvermoj.

La selo certigas, ke la pezo premu ne la vertebronvertebraron, sed la ripojn de la besto, kovritajn per muskoloj . Oni rajdis dum longa tempo sen selo, oni uzis nur lanajn aŭ simplajn teksaĵojn.

La selo elformiĝis kaj disvastiĝis en la 3-a ĝis 1-a jc a.K. Ĝi igis pli komforta kaj certasekura la rajdadon, tiel oni povis facile manovri en bataloj.

La selon same kiel la [[piedingo]]n kaj la brustorimenon elpensis la aziaj stepaj popoloj (eble la [[sarmatoj]]), kaj de tie ĝi disvastiĝis en Eŭropo. Ĝi grave evoluis dum la mezepoko (ĉefe en [[Francio]]).

Oni metis la [[kamelo|kamelan]] selon sur ĝibo(j) de la besto. La [[elefanto|elefantaj]] seloj estas proporcie pli grandaj kaj similas al baldaĥina niĉo.

La vesterna selo havas grandan prenilon, almuntitan je la unua [[anso]], kiu servas ne nur la kroĉiĝon sed al kiu oni povas ankaŭ alfiksi [[kaptoŝnuro]]n ([[lazo]]n). La posta anso estas alta kaj helpas la stabilan sidon dum laboro. La brustoriemnobrustorimeno estas pli larĝa ol la eŭropa.

La angla selo estas pli facilaleĝera, plata kaj pli bone ramburitaremburita. Oni planis tiun ĉi tipon ĉefe por sporto kaj amuzado.

Oni uzas specialajn selojn inter alieinteralie por longrajdado, cirka rajdado, ĉevala poloo. La galopaj seloj estas la plej malpezaj, la premirajdaj ĉevaloj havas longajn rimenojn, la saltoseloj havas formon, ke la pezo de la rajdanto venas antaŭen. En la t.n. damoseloj (sur kiuj oni metas ambaŭ gambojn al la sama flanko) rajdis la virinoj ĝis la 1920-aj jaroj.

[[Dosiero:Mongolsaddle.jpg|thumb|left|180px|<!-- 13-a-jarcentojarcenta [[Mongolo]] (seli,mongola selo) kovri -->]]