Naza konsonanto: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Marcos (diskuto | kontribuoj) e Nazala konsonanto alinomita al Naza konsonanto: vidu la diskutpaĝon |
Marcos (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
{{Manieroj de artikulacio}}
'''Naza konsonanto''' (mallonge '''''nazalo''''', aŭ pleonasme '''''nazala konsonanto''''', sed '''''nazalo''''' ampleksas ankaŭ [[naza vokalo|nazajn vokalojn]]) produktiĝas kiam la [[mola palato|velo]] — tiu mola karna parto de la palato proksima al la malantaŭo de la buŝo — malleviĝas, ebligante la aeron libere eskapi tra la nazo. La buŝa kavaĵo ankoraŭ funkcias kiel [[resonado|resona]] ĉambreto por la sono, sed la aero ne eskapas tra la buŝo, ĉar tion baras la lango. Do, ne estas la nazo mem kiu kreas la distingojn inter la
Akustike, nazaj
Tamen, ankaŭ nazaloj estas
Akustike, nazaj konsonantoj havas zonojn de energio je po ĉirkaŭ 200 kaj 2000 Hz.
Linio 27:
La termino 'naza konsonanto' ofte estas mallongigita al nura "nazalo". Tamen, ankaŭ ekzistas [[naza vokalo|nazaj vokaloj]], kiel en la franca, la portugala, la kataluna (dialekta trajto), la [[Joruba lingvo|joruba]], la [[Gbea lingvo|gbea]], la [[pola lingvo|pola]], kaj la ljubjanan [[slovena lingvo|slovena]]. En la [[Internacia fonetika alfabet|IFA]], nazaj vokaloj estas indikataj per tildo (~) super la koncerna vokal-signo: france ''sang'' {{IFA|[sɑ̃]}}.
Tre malmultaj lingvoj enhavas neniajn nazajn konsonantojn. Tio motivigis al Ferguson (1963) supozi ke ĉiuj lingvoj havas almenaŭ unu primaran nazan konsonanton. Kiam oni pretendas, ke al iu lingvo tute mankas nazaj konsonantoj, kiel ĉe kelkaj [[Niĝer-Kongaj lingvoj]], aŭ la [[Murapirahana lingvo|pirahã]] de la Amazono, naza kaj nenaza konsonantoj kutime alternas [[Alofono|alofone]], kaj estas teoria pretendo parte de la individua lingvisto ke la naza alofono ne estas la baza formo de la konsonanto. Kaze de iuj niĝer-kongaj lingvoj, ekzample, nazaj konsonantoj troviĝas nur antaŭ nazaj vokaloj. Ĉar la nazaj vokaloj estas fonemaj, la gramatikan skemon iom simpligas supozo ke nazaligo en
Ekzistas dua motivo pretendi ke nazaj vokaloj nazaligas la
Tamen, kelkaj el la [[ĉimakua]]j, [[Saliŝa lingvaro|saliŝa]]j, kaj [[Wakasha]]j lingvoj ĉirkaŭaj al [[Puget Sound]], kiaj la [[Quileute-a]], la [[Laŝucida lingvo|laŝucida]], kaj la [[makaha]], estas vere sen iu ajn nazaleco, nek en konsonantoj nek en vokaloj, krom en specialaj parol-[[registero]]j kiel la beb-babila aŭ la arĥaika parolmaniero de mitologiaj figuroj (kaj eble eĉ ne tio kaze de la Quileute). Ĉi tio estas [[area trajto]], kiu aĝas nur kelkajn jarcentojn, kie nazaloj iĝis voĉaj plozivoj ([m] iĝis [b], ktp). La sola alia loko en la mondo kie tio okazas estas en dialekto de la [[rotokasa lingvo]] de [[Papuo-Nov-Gvineo]], kie nazaj konsonantoj estas uzataj kiam oni imitas fremdajn akĉentojn. (Iu dua dialekto ja havas nazajn konsonantojn.)
| |||