Vikipedio

Egzismo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Egzismo'' estas la opinio ke la son-kombino "kz" en Esperanto praktike plej ofte prononciĝas kiel "gz" kaj tial ankaŭ devus esti skribata kiel "gz". Egizstoj argumentas, ke en normala (nature, duonrapida) parolrapideco tre malfacilas prononci "kz" tiel ke kutime elbuŝiĝas "gz" aŭ "ks". Opiniante ke "gz" estas la pli ofte el ĉi tiuj du prononcoj, ili urĝas, ke oni alĝustigu la skribon al tiu prononco, kaj tial skribu "kz".
==Priskribo==
 
Egzistoj bazas sian proponon sur la principo "unu litero - unu sono", kiun jam formulis [[L. L. Zamenhof|Zamenhof]]. Se oni skribas "kz" sed praktike elparolas "gz", oni malobeas tiun principon, ĉar tiam por la litero "k" estas du sonoj: /k/ kaj /g/. (Kaj se oni elparolas "ks", oni ankaŭ malobeas la principon, ĉar tiam "s" prononciĝas foje kiel "s" kaj foje kiel "z").
Atentante la Esperantisman principon esprimatan per la [[L. L. Zamenhof|zamenhofaj]] vortoj pri "unu litero - unu sono", (kaj surbaze de kiu Esperanto estas reklamata - oni esperas sincere) kelkaj Esperantistoj intence ribelas kontraŭ la uzo de la ''[[Fundamento]]'' de la liter-kombino "kz" kiu estas, laŭ ili, nekutima sonkombino por la plejparto de la mondanaro - ĝi elbuŝiĝas iliabuŝe kiel "gz" (aŭ eĉ "ks") (dum natura, duonrapida parolado). Ili konsideras tiun misprononcon kiel evidenton ke la litero ''k'' dotiĝis per du sonoj /k/ kaj /g/, aŭ ke la litero ''z'' dotiĝis per du sonoj /s/ kas /z/.
 
==Kontraŭargumentoj==▼
Ekzistas jam kelkaj egz-istoj en la movado, opiniantaj ke se neniu reagas al la zamenhofaj misetoj, nenio ŝanĝiĝos.
Por argumenti kontraŭ egzismo, oni povas distingi inter ''norma elparolo'' kaj ''praktika elparolo''. Tiuj du ne ĉiam samas: En norma elparolo la "n" en "ni" kaj la "n" en "lingvo" devus prononciĝi same, sed praktike la "n" en "lingvo" prononciĝas [[velara sono|velare]]. En ĉi tiu kazo, la diferenco ne multe gravas, ĉar ne ekzistas aparta velara naza konsonanto, kun kiu la "n" en "lingvo" povas konfuziĝi. Sed foje la praktika prononco ankaŭ povas kaŭzi konfuzon, ĉar iu litero prononciĝas kiel alia litero. Ekzemploj estas la prononcoj /suptaso/, /apsolute/ kaj /egzerco/ por "subtaso", "absolute" kaj "ekzerco". Sed ĉar tiuj prononcoj ne estas normaj, ili ne kialo por ŝanĝi la literumon.
 
Aldone, ekzistas multaj misprononcoj en Esperanto, ofte pri nacilingvaj influoj. La egzistoj ial nur volas normigi la prononcon "gz", sed ne la aliajn kontraŭnormajn prononcojn ofte aŭdatajn.
==Argumentoj por egzismo==
 
Ekzemploj de oftaj misprononcoj pro nacilingva influo estas jenaj:
▲==Kontraŭargumentoj==
 
Egzismo estas etnocentra, ĉar, krom en lingvoj kiel la [[portugala lingvo|portugala]] la grupo ''kz'' estas tutnormala.
 
Multaj aliaj songrupoj aŭ sonoj ne estas "normalaj" al iu aŭ alia grupo. Ekzemple,
Linio 21 ⟶ 20:
*ĉiuj [[konsonanta aglomero|konsonant-kombinoj]] povas esti malfacilaj por tiuj kies lingvoj ne havas konsonantajn kombinojn.
Se oni formetus ĉiun sonon kiu ne estas "normala" al iu al alia etno, certe restos nur malmultaj eblaj [[fonemo]]j.
 
Kulpigi Zamenhof aŭ la Fundamenton pro propra etnocentra misprononco estas mallogika misapliko de la bona principo, ''"unu litero - unu sono"''.
 
== Ankaŭ vidu ==
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Egzismo"