Harmoniumo: Malsamoj inter versioj

'''Harmoniumo''', klavinstrumentoklavara tiesorgensimila sonoblovinstrumento estassen tuboj sed kun liberaj anĉoj, kiujn estigatapiede perepremataj debalgoj aerovibrigas (''aerofono''). Ĝi estas la nekste parenca instrumento al la [[buŝharmoniko]] kaj la [[akordiono]] kaj ofte uzata ol dublo por la [[orgeno|orgenoj]] en preĝejoj. Estinte uzataj unuafoje en piporganoj, diversaj inventistoj konstruis [[1810]] la unuan instrumenton kun nur etajn plakojnanĉoj, kiuj estas svingigantajvibrigantaj per konstanta aerfluo. Ĉirkaŭ 1900, ĝi estis la plej grava instrumento por hejmama distra muziko.

[[Image:Mundharmonika Tonzunge.JPG |right|thumb|140px|Metala langetoanĉeto, kiu igas la tonon en la harmoniumo]]

La unua tipo definitiva de la jaro [[1840]] tre similas meĥanike al la orgeno: kun balgo, aera rezervujo, ventkameroj kaj tuboj, [[valvo|aerklapoj]], orgenregistroj. La harmoniumo havas kutime dek du [[orgenregistro|registroj]] kaj kvin-[[Oktavo|oktavan]] [[klavaroklavaron|klavaron]]. Ĝia sono dependas de la tipo de la konstruado: la origina, franca tipo sonas simile al la organo, dum la pli nova amerikana tipo sonas pli klare kaj malpeza, ĉar la aero estas altirata, ne premata. Pluraj registroj havas du tonojn po klavo, kiuj estas agorditaj en interfero pro estigi [[tremsono|tremsonon]] (''vox humana'', ''vox celeste'').

La aerfluo estas estigita per balgo, kiu estas irigata pleje per la piedoj de la ludisto. Je la unua fojo ĉirkaŭ [[1950]], germanaj tipoj uzis elektran pumpilon. La aerfluo akumulas en rezervujo pro igi konstantan blovon, kiu estas deturnigata en kanalojn per la klavoj, kiuj sonigis metalajn langetojnanĉojn.