Israelaj setlejoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
Internacie, kiam oni parolas pri [[Israelo|Israelaj]] kolonioj oni kutime intensas diri [[judoj|judaj]] kounumoj kiuj troviĝas en la teritorioj konkeritaj de Israelo en 1967, dum la [[sestaga milito]].
 
Ĉi tiuj kolonioj nuntempe troviĝas en [[Cisjordanio]]. En la pasinteco ili ekzistis ankaŭ en [[Sinai]] kaj en [[Gaza]], sed la judaj kolonoj estis perforte evakuitaj de tiuj regionoj de la Israela armeo, respektive en 1982 kaj 2005. Kelkfoje oni ankaŭ nomas judaj kvartaloj aŭ urboj en Orienta [[Jerusalemo]] kaj la [[Golanaj Altaĵoj de Golan]] "kolonioj", sed tamen temas pri teritorioj kiuj ne plu estas sub Israela milita regado, sed kiuj simple estis aneksiitaj al Israelo.
 
Tuj post la ses-taga milito, la Israela registaro faris leĝon malpermesante al judoj loĝi tie. Tamen, post kelkaj jaroj tiu leĝo estis forgesata, kaj movadoj kiel [[Guŝ Emunim]] komencis krei judaj kolonioj en la konekarataj teritorioj. Temis kutime pri religiaj judoj, kiuj kredis ke la judoj havis biblia raito vivi en la regiono. La israela registaro ankaŭ argumentis ke havi kolonioj de judoj en la okupitaj teritorioj estus utila de strategia kaj sekureca vid-punkto. En 1982, la Israelanoj retiriĝis de la duon-insulo de Sinai, kaj la judaj kolonoj kiuj vivs tie estis devigataj moviĝi aliloke. En la plej granda kolonio, nomita [[Yamit]], kelkaj religiaj judoj refuzis foriri kaj la armeo devis devigi ilin. Dum la okdekaj kaj naŭdekaj jaroj la kolonioj multe pligrandiĝis, kaj nuntempe oni kalkulas ke ĉirkaŭ 400,000 israelanoj vivas en la teritorioj okupitaj en 1967. Tamen, 200,000 ol ili vivas en Orienta Jerusalemo, kiu oficiale estas nun parto de Israelo. Kvankvam daure estas multaj judoj kiuj vivas en la kolonioj por "religiaj" kialoj, ankaŭ estas ordinaraj israelanoj kiuj iras vivi ĉar la prezoj de la domoj estas pli malaltaj.
 
La ekzisto de ĉi tiuj kolonioj estas unu el la plej dibatitaj aspektoj de la [[Mezaraba-Orientaisraela konflikto]]. La [[Palestinanoj]] vidas la konstruado de la kolonioj kiel kontraŭ-leĝa ago kaj ŝtelado de ilia teritorio. Internacie, la raito de la Israelanoj konstrui kolonioj ne estas kutime agnoskata. Laŭ la plej multo da pac-interkunsentoj inter Israelo kaj la Palestinanoj, la teritorio sur kiu la kolonioj estis konstruitaj devus fariĝi parto de Palestina ŝtato, kaj estas tre dubinda ke la judaj kolonoj povus resti en Palestina ŝtato. En 2005, la Israela registaro decidis retiriĝi de Gaza, kaj la ĉirkaŭ 8000 judaj kolonoj kiuj vivis tie estis devigataj foriri. La kolonioj de Gaza estis aparte kritikataj, ĉar ili okupis multen da spaco en teritorio kiu estas ege dense populita kaj malriĉa.