Jerzy Giedroyc: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nova paĝo: thumb|300px|right|Jerzy Giedroyc kun Zofia Hertz '''Jerzy Giedroyc''' (aŭ ''Giedroyć'') (naskiĝis la 27-an de julio 1906 en Minsko, mortis l...
 
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Image:Hertz i Giedroyc.JPG|thumb|300px|right|Jerzy Giedroyc kun Zofia Hertz]]
'''Jerzy Giedroyc''' (aŭ ''Giedroyć'') (naskiĝis la [[27-an de julio]] [[1906]] en [[Minsko]], mortis la [[14-an de [[septembro]] [[2000]] en [[Maisons-Laffite]] ĉirkaŭ la [[Parizo]])- estis [[Pollando|pola]] [[princo]], [[redaktoro]], [[politikisto]], [[epistografisto]]. La fondinto kaj la ĉefa redaktoro de "[[Kultura]]" (Pariza Kulturo).
 
Li devenis de la princa familio de la blazono ''Hipocentaurus''. Li estis filo de Ignacy Giedroyc kaj Franciszka Starzycka. Liaj fratoj estis Zygmunt kaj Henryk- ĉiuj estigisestiĝis poste gravaj publikistoj. Post memmortigo de lia praavo Lucjan Giedroyc la granda riĉaro de tiu familio estis prokrastita. Estigante urbananoj familio Giedroyc strebis konservi sian titolon princan. Jerzy Giedroyc mem ne volis paroli pri si kiel la princo. Li lernis unue en la liceo de la nomo de [[Jan Zamoyski]] en [[Varsovio]]. Poste li studadis en la [[Universitato de Varsovio]]. En [[1930]] li estiĝis la ĉefa redaktoro de "Dzień Akademicki", la anekso de la "Dzień Polski" (La Pola Tago). Li transformis ĝin en la dusemajna gazeto. Poste la nomo de la gazeto estis ŝanĝita al "Polityka" (PolitykaPolitiko). Post la komenco de la dua mondmilito li kunlaboris kun armeo de [[Władysław Anders]] eldonigante gazetojn kaj sekretajn eldonaĵojn. En [[1946]] jaro Pollando estis okupita per la komunistoj pro la decidoj de [[Winston Churchill]], [[Stalin|Jozefo Stalin]] kaj [[Franklin Delano Roosevelt]]. Fakte komunistoj trudis sian tiranion forpeligante aŭ mortigante ĉiujn plenrajtajn estroj de la lando. Tial Giedroyc kreis en [[Romo]] la revuon '''[[Kultura]]''' (Kulturo). Anders kiu volis kunlaborilabori kun Pollando nefidante en la tiranio ne volis plu apogi Giedroyc, tial post jaro la "Kultura" estis eldonata en [[Parizo]]. Unue Giedroyc skribis preskaŭ mem al sia revuo. Lia gazeto estis tamen konata inter inteligencistaro de Pollando kaj ekstere. Post kelkaj jaroj Giedroyc invitis al sia revuo plej grandajn verkistojn de la pola kaj fremda literaturo. El la polaj verkistoj unue skribis [[Andrzej Bobkowski]] kaj [[Tymon Terlecki]] tamen poste komencis skribi eĉ [[Witold Gombrowicz]] mem kaj [[Gustaw Herling-Grudziński]]. Kun la "Kultura" komencis kunlabori [[George Orwell]] kaj [[Albert Camus]]. Al ĝi skribis poste [[Simone Weil]], [[Zygmunt Bauman]], [[Emile Cioran]], [[Thomas Stearns Eliot]], [[Zbigniew Herbert]], [[Leszek Kołakowski]], [[Adam Michnik]], [[Jeanne Hersch]], [[Andrej Saĥarov]], [[André Malraux]], [[Curzio Malaparte]], [[Boris Pasternak]], [[Aleksandr Solĵenicin]] kaj aliuj. En 50-oj Giedroyc invitis [[Czesław Miłosz]] al sia revuo. Pro tio ke Miłosz estis senatoro de la komunista ŝtato de Pollando en Parizo li foriris kaj komencis kaŝiĝi. Post la mallonga tempo li ricevis la statuton de rifuĝinto kaj komencis skribi al "Kultura". Dum 60-oj kaj 70-oj oni kontrabandadis la eldonaĵojn de la revuo al komunista Pollando. Post longa batalo de polaj kontraŭkomunistaj opozicistoj en [[1989]] jaro Pollando estis liberigita kaj oni eldonis en la lando unufoje la revuon de Giedroyc. Dum la jaroj la redakcio de "Kultura" estis sekreta organizaĵo kontraŭkomunista kiun estris Giedroyc kontrabande la revuojn kaj eĉ homojn. Antaŭ sia morto en [[2000]]a jaro Giedroyc ĉasis kritiki socialismon estiĝante la adepto de la demokracia maldekstrualo. Dum jaroj li estis kritikita pro lia opinio ke [[Lvovo]] kaj [[Vilno]] ne estas plu polaj urboj. Tial kritikis lin pleje la antaŭaj urbananoj de Lvovo kaj Vilno kiuj estis forpeligitaj per [[Sovetunio]]. Li estas hodiaŭ la simbolo de la granda pola kulturo kontraŭreĝima. Post lia morto "Kultura" ne estis eldonata plu. La tradicion strebas apogi [[Tygodnik Powszechny]], [[Zeszyty Literackie]] kaj [[Twórczość]].
 
[[en:Jerzy Giedroyc]]