Ekologia premsigno: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Lvh (diskuto | kontribuoj) |
Lvh (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 10:
==Difino==
La termino estis enkondukita en [[1992]] de la [[Kanado|kanada]] ekologiisto [[William E. Rees]]<ref name=rees/> kaj de Mathis Wackernagel.
Profesoro Colin Fudge proponas simplan difinon: ''"la ekologia premsigno estas la geografia areo necesa por krei la produktojn bezonatajn de urbo kaj absorbi ties rubaĵojn"''.
Linio 31:
==Historio==
La termino "ekologia premsigno" korespondas al la dinamiko de la [[Roma Klubo]] kaj aperas en [[1992]] en artikolo nomita ''"Ecological footprints and appropriated carrying capacity: what urban economics leaves out"<ref name=rees>[http://eau.sagepub.com/cgi/reprint/4/2/121 William Rees, Ecological footprints and appropriated carrying capacity: what urban economics leaves out (1992)]</ref> (ekololgiaj piedsignoj kaj koresponda porta kapacito: kion forgesas urba ekonomio) verkita de profesoro [[William E. Rees]] de la universitato de [[Brita Kolumbio]]. En [[1995]], profesoro Rees kaj Matis Wackernagel plidetaligas la koncepton kaj la kalkulmetodon en libro titolita "Our Ecological Footprint: Reducing Human Impact on the Earth" (Nia ekologia piedsigno: reduktado de homa efekto al la tero). Kalkulprogramoj estis produktitaj kaj plibonigitaj por mezuri ekologiajn premsignojn diversnivele surbaze de publikigitaj kaj kompareblaj datumoj.
Tiu indico sukcesis pli kaj pli ekde la fino de la [[1990-aj jaroj]]. [[WWF]] forte kontribuis al ĝia popularigo kun en Francio la asocio 4D, poste [[Agora 21]], kelkaj organizaĵoj (regiona konsilio de [[Nordo-Kaleza Markolo]], urbo de [[Parizo]], konsilio ĝenerala de la franca regiono Nord, ktp). Ekde [[1999]] ĝi estas kalkulita kaj publikigita ĉiujare de la [[WWF]]. En [[2002]] la nocio de ekologia premsigno estis disvastigata de WWF dum la konferenco de [[Johannesburg]]. Tiu indikatoro estas ankaŭ komunikilo destinita al publiko.
==Kalkulo==
===Kalkulmaniero proponita de William Rees===
<!--▼
William Rees proponis unua simplan kalkulmanieron bazitan sur la [[matematiko|matematika]] sumo de jenaj bioproduktivaj areoj:
#grundo konsumita pro konstruaĵoj;
#"energetika grundo" (areo necesa por kultivi la biomason ekvivalentan al energio konsumita kaj per pli detala kalkulo por [[karbona dioksido|CO<sub>2</sub>]]- absorbo;
#la ekosistemoj (teraj kaj akvaj) necesaj por produkti nutraĵojn;
#la grundo necesa al produkto de lignaĵoj aŭ aliaj arbarproduktoj.
Tiu kalkulo produktas ''"premsignon"'' tradukitan al [[hektaro|hektarekvivalento]] de konsumitaj bioproduktoj indikanta klare la ligon inter popolo, evolustato (uzanta pli aŭ malpli da rimedoj) kaj subteneblo de la evoluo.
Rilate al individuo, [[kvartalo]], [[urbo]], [[lando]], [[objekto]], [[servo]] la analizo de pli detala kalkulo evidentigas, [[pedagogio|pedagogie]] kie agi prioritate, kaj al individuo, kaj al komunumo.
Eblas plidetaligi la kalkulon, aldonante la areon biologie produktivan necesan por produkti nutraĵojn bestajn kaj plantajn, lignon kaj aliaj produktoj,
#areoj konsumitaj de loĝantoj ([[vojo]]j, [[parkejo]]j, [[haveno]]j, [[flughaveno]]j, distrejoj, duaj hejmoj, ktp.):
#areoj necesaj al absorbado kaj stokado de [[rubaĵo]]j (akvo uzita, akvopurigejoj, rubaĵoj bruligotaj, rubaĵoj deponotaj, ktp.) hejmaj, industriaj kaj specialaj, inter ili nukleaj;
Pli poste la kalkulo povus integri certaj kontraŭekologiaj aŭ malsanigaj efektoj kiel ekzemple:
*eksportado aŭ posta traktado de rubaĵoj;
*sisteme aŭ akcidente ellasitaj toksaĵoj al [[aero]], [[grundo]], [[oceano]] aŭ [[nutroĉeno]]j;
*difekto, dezertigo, plisaligo kaj perdo de grundo;
*daŭra poluo de grundo (ekz. malpermesitaj zonoj de [[Belarusio]] sekve al akcidento de [[Ĉernobilo]];
*dispecigo ekologia.
===Alia kalkulmetodo==
Ĝi kalkulas kiel produkto de la "utila" areo (bioproduktiva) de la planedo rilate al estimoj taksitaj laŭ elektitaj faktoroj de la rimedkonsumo de iu grupo kaj estimo same taksita de la maksimuma kapacito de la tero.
La faktoroj elektitaj apartenas al jenaj tri grandaj familioj:
*nutro ([[vegetarismo|vegetara]] aŭ [[viando|vianda]], [[kalorio]]j, ktp.);
*loĝejo (areo, nombro de personoj en la hejmo, hejtado, ktp.);
*transporto (km ĉiutagaj, [[brulaĵo]], [[avio]], publikaj veturiloj, [[aŭto]], ktp.).
La relativa graveco de tiuj faktoroj varias laŭ la niveloj de evoluo kaj riĉeco kaj laŭ la klimata kunteksto, sed la centra ideo estas ĉi tie, ke ĉiu agado influas la evoluon de la ekosistemo. Evidentiĝas, ke por ke la homa vivo kaj evoluo esti [[daŭripovo|daŭripova]], necesas malpligrandigi la negativajn konsekvencojn de niaj agadoj (ekologia premsigno > 1) kaj pligrandigi la pozitivajn konsekvencojn al la medio (ekologia premsigno nula aŭ < 1).
Tiamaniere eblas enkonduki la nocion pri solidara repago de la ekologia ŝuldo aŭ pri eltenebla malkresko.
==Grandeco==
Linio 188 ⟶ 187:
* [http://www.zeroges.com/fr/calculatrice_empreinte_carbone.html ZéroGES - kebeka kalkulilo por la karbona premsigno]
;Referencoj
{{Referencoj}}
[[Kategorio:Ekologio]]
|