Aristide Briand: Malsamoj inter versioj

'''Aristide Briand''' (n. [[28-a de martà|28-an de marto]] [[1862]]., [[Nantes]], Francio - m. [[7-a de marto|7-an de marto]] [[1932]]., [[Parizo]]) estis franca politikisto, 11-foj ĉefministro de Francio, kaj 26-foja ministro inter 1906-1932. Li ricevis [[Nobel-premio|Nobel-premion]] en [[1926]] pro fortostreĉado por internacia kunlaboro, Lido de la popoloj, la monda paco.

Li iĝis dum la jur-studado fidelulo de la maldektra politika flanko kaj verkis artikolojn por eldonaĵoj Le Peuple, La Lanterne kaj Petite République. Li partoprenis en [[1904]] krom [[Jean Jaures]] en fondo de la [[L'Humanité]].

Li sukcesis en la laborista kongreso de Nantes, [[1894]], kiam li sukcese adaptigis la ĝeneralan strikon kiel politikan taktikon por la tre dividitaj francaj sindikatoj. Tiu decido kaŭzis pluan reciprokan malproksimiĝos de la moderaj socialistoj de JaurčsJaures kaj la btalemajbatalemaj [[Marksismo|marksistoj]] de [[Jules Guesde]]. Li trifoje provis eniri la parlamenton (1889, 1893 kaj 1898) kaj en 1901 iĝis ĉefsekretario de la [[Socialista Partio]]. Oni elektis lin en 1902 al reprezentanto de departemento [[Loire]] kaj ĝis lia morto restis membro de la parlamento.

En oktobro de 1915, post fiasko de registaro de [[René Viviani]], Briand iĝis denove ĉefministro, kiu direktis samtempe la eksterajn aferojn. Li formis lian sesan kabineton en decembro de 1916, sed ne povis venki la militajn problemojn. La kreskantaj ŝarĝoj kaj la sensukcesa balkana militiro, li demisiis en marto de 1917. En la sekvaj tri jaroj, li apenaŭ rolis en la landa politiko, sed publike apogis la koncepton de kolektiva sekureco kaj la Ligon de Popoloj. Li iĝis denove ĉefministro en januaro de 1921, sed pro la eksteraferaj fiaskoj demisiis la 12-an de januaro 1922.

En aprilo de 1925, en registaro de [[Paul Painlevé]] li iĝis denove eksterafera ministro kaj rezervis tiun postenon en 14 sekvaj registaroj, el kiuj en 4 li estis ankaŭ la ĉefministro (trifoje en 1925-26, poste en 1929). En tiu sukcesaperiodo okazis subskrio de la Traktato de Locarnó (1925), en kiu Briand, la germana [[Gustav Stresemann]] kaj la brita [[Austen Chamberlain]] porvis normaligi ka rilatojn inter Germanio kaj la pli fruaj malamikoj. Tiam oni subskribis ankaŭ la [[Pakto Briand-Kellogg|pakton de Briand-Kellogg]] (27-an de aŭgusto 1928.), en kiu 60 landoj interkonsentis eksterleĝigi la militon. En decembro de 1930, Briand publike kaj aŭdace propagis, ke Eŭropo devas unuiĝi en federacio. En januaro de 1932, li kampanjis por la prezidenteco de Francio, sed tio ne sukcesis, li retiriĝis kaj baldaŭ mortis.