Eleftherios Venizelos: Malsamoj inter versioj
TED110 (diskuto | kontribuoj) |
(Neniu diferenco)
|
Kiel registrite je 19:27, 10 dec. 2007
Eleftherios Venizelos (greke Ελευθέριος Βενιζέλος) *23.aŭgusto 1864 en Mournies apud Chania (sur kreto); † 18.marto 1936 en Parizo estis politikisto kaj ĉefministro en Grekio.
Kiam pecetiĝis en la fino de la 19a centjaro la estreco de la Osmana regno, ekestis ankaŭ rumoroj sur la insulo kreto, kiu estis tiam en la estrado de ili; tiel komencia la turka-greka-milito 1897. La agresmilito estis en Grekio sensukcesa, sed kun premo de la internaciaj grandpotencoj, la turka regno devis doni al Kreto kelkaj da aŭtonomio. En la 9.decembro 1898 venis princo Jorgo de Grekio ol guberniestro de aŭtonoma Kreto en la tiaman ĉefurbon Chania. Eleftherios Venizelos estis membro de la unua regado 1901 ol justicministro. Li aŭtoris la kompletan aŭtonomia de la insulo Kreto dum la kreta Enosis-movado 1897. En ĝenerala kunveno de kretaj revoluciuloj la propono al fari Kreton en aŭtonoma ŝtato estis akceptata de la okcidentaj potencoj. Ĝis la arivo de la ĝenerala guberniestro, kreta komitato kun Eleftherios Venizelos transprenis la administracion. En la disputo pri la nacia demando, Venizelos estis en la pinto de la oozicio, kiu volegis la asociacio de Kreto kaj la tuta Grekio (1905).
En la jaro 1910 li estis varbata de la militisto al ĉefministro kaj fondis la Liberalan Partion, kiu ricevas ankaŭ en la elekto la plejparton. En la novembro 1913, intertempe ĉefministro, li ĝisvivis ankoraŭ la transmetadon de sia celo, la asociacio de Kreto kun Grekio.
La eksterapolitikaj sukcesoj dum la Balkanaj-Militoj 1913 kun la alianco de Kreto kun Grekio kaj la duobligo de la teritorioj, lin igis iĝi defendanton de la Megali Idea: Granda-Grekio eĉ kun Konstantinopolo! Kun la Triple Entente li provis realigi tiun ĉi celon dum la Unua Mondmilito. En la jaro 1916 Venizelos instalis Kontraregado kaj konsentis la forpelo de la reĝo Konstantino Ia (Grekio).
Kaŭze de la kontrakto de Sèvres (aŭ la Parisaj konferencoj) ,1919 kaj 1920, Venizelos verkis gravan ekspansion de la teritorio. Sed li komencis militon kun Turkio (1919-1922); tiam Grekio ree forludis la influon en Malgrandazi ([malgrandazia katastrofa]]). Post dek jaroj ol ĉefministro li forlasas 1920 Grekio kaŭza de perdata elekto kaj iris al Parizo. Post sia tempo en ekzilo li revenis al Grekio por sia lasta ofictempo de 1928 ĝis 1933 kaj ankaŭ zorgis pri la integrado de transfuĝintoj de Turkio. En la jaro 1933 oni perfortis lin abdiki kaŭze de malbona ekonomio kaj la granda influo de grekaj nobelaro. Poste multaj da atencoj li fuĝis al Francio en la jaro 1935; tie li mortis 1936.